Władze Siewierodoniecka poinformowały, że blisko połowa miasta została zajęta przez wrogie wojska, a walki uliczne toczą się nieprzerwanie. Siły rosyjskie miały zintensyfikować działania na obrzeżach miasta, sąsiedniego Lisiczańska i pozostałych pod kontrolą ukraińską miejscowości na południe od nich. W obwodzie donieckim Rosjanie atakują pozycje obrońców na północny i południowy wschód od Bachmutu (trwają walki o kontrolę nad drogą Lisiczańsk-Bachmut) oraz na południe od Łymanu, a w obwodzie charkowskim na północ od Barwenkowa.

Sprzeczne informacje odnośnie walk docierają z rejonu m. Kurachowe na zachód od Doniecka. Na pozostałych kierunkach strona ukraińska obserwuje przegrupowanie i umacnianie się wojsk rosyjskich na wcześniej zajętych pozycjach (w tym na Wyspie Wężowej). Informuje także, że w rezultacie natarcia sił ukraińskich przeciwnik opuścił m. Mykołajiwka w północnej części obwodu chersońskiego. Poza rejonami walk głównymi celami uderzeń rosyjskiej artylerii i lotnictwa były Charków, Mikołajów, Słowiańsk oraz miejscowości na południowy wschód od Zaporoża i południe od Krzywego Rogu (kolejną dobę ostrzeliwany był Zełenodolśk).

Prezydent Joe Biden zapowiedział, że Stany Zjednoczone nie przekażą Ukrainie systemów rakietowych mogących razić cele na terytorium Rosji. Według „Washington Post”, USA w dalszym ciągu rozpatrują możliwość dostarczenia armii ukraińskiej wieloprowadnicowych wyrzutni pocisków rakietowych (MLRS), jednakże bez rakiet o dużym zasięgu. Strona ukraińska wciąż liczy na pozyskanie wyrzutni stanowiących nowocześniejsze odpowiedniki systemów posowieckich (Grad, Uragan i Smiercz o zasięgu odpowiednio 20 km, 35 km i 70 km). Wcześniej w amerykańskiej prasie informowano, że zapadła decyzja o przekazaniu Ukrainie wyrzutni z rakietami o zasięgu do 70 km. Sojusznicy zapowiedzieli przekazanie kolejnych armatohaubic 155 mm – francuskich CAESAR (najprawdopodobniej chodzi o kolejne sześć z wcześniej zapowiedzianych dwunastu) i słowackich Zuzana 2 (osiem sztuk). Obie armatohaubice mają zasięg do 40 km.

Władze kolaboranckie w Zaporożu powiadomiły o rozpoczęciu działalności placówek rosyjskiej służby migracyjnej, które przyjmują wnioski o wydanie rosyjskiego paszportu. Podkreślono, że jest to możliwe dzięki podpisaniu przez Putina dekretu, w którym rozszerzono prawo do uzyskania obywatelstwa rosyjskiego przez mieszkańców obwodu zaporoskiego i chersońskiego. W Mariupolu operacja „paszportyzacji” wymaga uzyskania zaakceptowania wniosku przez samozwańcze władze w Doniecku i po dokonaniu tej formalności złożenia dokumentów w oddziale służby migracyjnej w Nowoazowsku. Wskazano, że działania mające utrwalić rosyjską kontrolę nad zajętymi obszarami napotykają nadal na czynny opór ukraińskich dywersantów, dochodzi do kolejnych ataków wymierzonych przeciwko obiektom zajmowanym przez okupacyjne władze i mieniu osób współpracujących z siłami rosyjskimi.

Współpracujące z Rosjanami władze obwodu chersońskiego rozpoczęły formowanie tzw. rady społecznej skupiających prorosyjskich aktywistów i organizacji politycznych i społecznych takich jak Komunistyczna Partia Ukrainy, weteranów czy „dzieci wojny ojczyźnianej”. Utworzenie rady ma stworzyć pozory istnienia organów władzy przedstawicielskiej reprezentującej miejscową społeczność zainteresowaną współpracą z Rosjanami.

Wicepremier Iryna Wereszczuk poinformowała, że zgodnie z decyzją rządu przekazuje swoje uprawnienia do prowadzenia negocjacji w sprawie dalszej wymiany jeńców wojennych wywiadowi wojskowemu i Służbie Bezpieczeństwa. Zaznaczyła, że stworzono już odpowiednie rejestry jeńców wojennych, dopracowano kwestie organizacyjne i ustalono kanały komunikacji z przedstawicielami armii rosyjskiej. Kierowane przez nią Ministerstwo Reintegracji pozostaje odpowiedzialne za prowadzenie rejestrów jeńców wojennych i współpracę z organizacjami międzynarodowymi. Wymianą jeńców będzie się zajmować Sztab Koordynacyjny ds. Jeńców Wojennych kierowany przez szefa wojskowego wywiadu Ukrainy Kiryła Budanowa.

Minister Siergiej Ławrow stwierdził, że „wyzwolenie” terytoriów tzw. „republik ludowych” donieckiej i ługańskiej Federację Rosyjską pozostaje bezwarunkowym priorytetem dla Rosji. Dodał, że mieszkańcy innych terytoriów Ukrainy zajętych przez Rosjan będą musieli decydować o własnej przyszłości. Według niego ludność tych regionów reprezentuje w większości postawę prorosyjską i nie akceptuje „neonazistowskich” władz w Kijowie.

30 maja prezydent Zełenski zwrócił się z orędziem do uczestników szczytu UE, w którym zaapelował o utrzymanie jedności w kwestii sankcji wobec Rosji. Podkreślił też, że niemożliwy jest jakikolwiek kompromis kosztem suwerenności kraju i ustępstw terytorialnych. Przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel poinformował, że w czasie szczytu została zaakceptowana propozycja Komisji Europejskiej o wydzieleniu Ukrainie 9 mld euro pomocy makrofinansowej w formie kredytu. Ponadto ambasador Niemiec Anka Feldhusen ogłosiła, że Berlin planuje udzielić wsparcia Kijowowi w wysokości 1 mld euro w formie grantu.

30 maja rząd złożył w Radzie Najwyższe projekt ustawy, przewidujący zniesienie części ulg, które zostały prowadzone po rosyjskiej agresji. Chodzi m.in. przywrócenie podatku VAT, cła i akcyzy dla importu samochodów osobowych. Jednocześnie zostaną utrzymane ulgi (VAT w wysokości 7% oraz zerowa stawka za akcyzę) na paliwa.

Autorzy: Andrzej Wilk, Piotr Żochowski, Sławomir Matuszak.

Źródło: Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia.