Ostanie dni stycznia przyniosły wydarzenia, dzięki którym Flota Czarnomorska Federacji Rosyjskiej wzmocniona zostanie przez dwa nowoczesne okręty. Obie uroczystości odbyły się na zajętym przez Rosję Krymie, a dotyczyły wodowania patrolowca modułowego Siergiej Kotow i podniesienia bandery na małym okręcie rakietowym Grajworon.

Chronologicznie pierwszym z tych wydarzeń był chrzest i wodowanie czwartego patrolowca modułowego proj. 22160, które odbyło się 29 stycznia w stoczni Sudostroitielnyj Zawod „Zaliw” w Kerczu. W uroczystości tej uczestniczyli m.in. szef Sztabu Głównego Marynarki Wojennej Federacji Rosyjskiej adm. Aleksandr Witko i premier Republiki Krymu Siergiej Aksionow. Siergiej Kotow, podobnie jak pozostałe patrolowce tego typu, wzmocni Flotę Czarnomorską. Według informacji podanych podczas wodowania ma to nastąpić jeszcze w tym roku, co jednak jest mało prawdopodobne.

Mimo że oficjalnie stępkę patrolowca Siergiej Kotow położono 8 maja 2016 r. w stoczni Zielenodoskij Zawod im. A. M. Gorkowo z Zielenodolska (Tatarstan), to podobnie jak trzecia jednostka serii - Pawieł Dierżawin - powstał on w stoczni „Zaliw”. Spowodowane to było tym, że to zajęciu tego półwyspu przez Rosję pod koniec 2014 r. przedsiębiorstwo to trafiło pod trwający do dziś zarząd stoczni z Tatarstanu. Przekazała ona w celu wykorzystania mocy produkcyjnych krymskiego zakładu cześć swoich zamówień, w tym te dotyczące dwóch patrolowców proj. 22160.

Jednostki tego typu dostosowano konstrukcyjnie do przyjmowania wymiennych modułów zadaniowych na podobieństwo amerykańskich okrętów wielozadaniowych LCS, jednak Rosjanie jeszcze ich nie opracowali.

Kolejny nosiciel manewrujących Kalibrów

Drugim wydarzeniem było podniesienie rosyjskiej bandery na małym okręcie rakietowym Grajworon, czwartej już jednostce proj. 21631 Bujan-M w składzie Floty Czarnomorskiej. Uroczystość ta odbyła się 30 stycznia w bazie morskiej w Sewastopolu, również z udziałem adm. Witki oraz dowódcy Floty Czarnomorskiej wadm. Igora Osipowa. Dowodzony przez kmdr ppor. Gleba Kozakowa okręt nosi nazwę niewielkiego rosyjskiego miasta leżącego w odwodzie biełgorodzkim w pobliżu granicy z Ukrainą.

Grajworon to dziewiąty okręt tego typu pod rosyjską banderą, a jednocześnie czwarty we Flocie Czarnomorskiej. Fot. Sergiej Malgawko/TASS

Jest on już dziewiątą jednostką tego typu zbudowaną przez Zielenodoskij Zawod z Zielenodolska. Stępkę tej jednostki położono 10 kwietnia 2015 r., zaś zwodowano ją aż pięć lat później, bo w kwietniu 2020 r. Tak drastyczne wydłużenie prac konstrukcyjnych spowodowane było międzynarodowymi sankcjami wprowadzonymi po aneksji Krymu. Pierwotnie okręty tego typu wyposażone były w silniki wysokoprężne niemieckiej firmy MTU, która po wejściu w życie tych sankcji pod koniec 2014 r. wstrzymała dostawy silników przewidzianych do zamontowania na jednostkach proj. 21631.

Rosjanie próbowali zaradzić tej sytuacji poprzez zastosowanie chińskich silników wysokoprężnych CHD622V20, produkowanych przez Henan Diesel Engine Industry Limited, które jednak nie spełniły oczekiwać, ponieważ cechowały się niską jakością i wysoką awaryjnością. Ostatecznie zdecydowano o zastosowaniu rodzimych silników wysokoprężnych produkowanych przez OAO Kołomienskij Zawod z Kołomny. Przedsiębiorstwo to, podobnie jak i inne rosyjskie firmy silnikowe, nie jest zdolne, by zaspokoić zwiększone jeszcze w wyniku sankcji zapotrzebowanie na okrętowe silniki napędowe. Dlatego też budowa najnowszego Bujana-M tak się wydłużyła.

23 marca 2020 r. zakończyło się kompletowanie załogi, która przeszła trening w centrum szkoleniowym WMF w Petersburgu. 10 czerwca rozpoczęły się stoczniowe próby na uwięzi, a ich pozytywne zakończenie pozwoliło na przeholowanie tego okrętu między 31 lipca a 17 sierpnia śródlądowymi drogami wodnymi do Noworosyjska. Z tego portu 19 września 2020 r. wyszedł on w pierwsze stoczniowe próby morskie, zaś po ich zakończeniu poddany został on testom państwowym. Pierwotnie planowano, że Grajworon wejdzie do służby do końca 2020 r., jednak ostatecznie nastąpiło to miesiąc później.

Wcielenie do służby tego okrętu rakietowego i planowane wzmocnie jej kolejnym patrolowcem modułowym jest kolejnym przykładem, że Flota Czarnomorska staje się największym beneficjentem programów okrętowych realizowanych dla WMF. Poza małymi okrętami rakietowymi proj. 21631, w ostatnich latach została ona wzmocniona m.in. przez sześć okrętów podwodnych proj. 636.3, trzy fregaty rakietowe proj. 11356R, trzy patrolowce proj. 22160 i dwa trałowce morskie proj. 12700 Aleksandrit. Warto przy tym zwrócić uwagę, że okręty projektów 21631, 636.3 i 11356R są uzbrojone m.in. w system rakietowy Kalibr-NK/PŁ z pociskami manewrującymi 3M14 do zwalczania odległych celów lądowych. Taki stan rzeczy wynika z potrzeby wzmocnienia sił morskich bazujących na Morzu Czarnym, ze względu na zajęcie Krymu i wzrost napięcia w tym rejonie świata.