Według opublikowanego w czerwcu raportu amerykańskiego, rządowego biura obrachunkowego (GAO – Government Accountability Office), z powodu problemów technicznych i błędów konstrukcyjnych, program budowy myśliwców wielozadaniowych Boeing F-15EX Eagle II jest opóźniony przynajmniej o sześć miesięcy.

Zgodnie z harmonogramem programu, Boeing miał dostarczyć pierwszy z sześciu egzemplarzy F-15EX, które budowane są w ramach transzy produkcyjnej Lot 1B, jeszcze w grudniu 2022 r. Opóźnienie wynika z, cytując raport: problemów jakościowych dostawcy kluczowego komponentu przedniej części kadłuba, które przekładają się na bezpieczeństwo lotu. Raport nie precyzuje szczegółów, podkreślając jednak, że problem został rozwiązany do czasu rozpoczęcia budowy siódmego i ósmego egzemplarza F-15EX. Raport GAO stwierdza, że na spowolnienie produkcji miało również wpływ wywiercenie w niewłaściwych miejscach otworów technologicznych niezbędnych do instalacji owiewki kokpitu. Boeing zapewnia, że błąd ten został naprawiony, i nie będzie dotyczył egzemplarzy drugiej transzy produkcyjnej.

Według GAO opóźnienie w budowie egzemplarzy transzy Lot 1B przełoży się bezpośrednio na opóźnienie dostawy każdego z egzemplarzy transzy Lot 2 przynajmniej o dwa miesiące. Teoretycznie USAF miały zacząć odbierać pierwsze egzemplarze transzy Lot 1B w lipcu–sierpniu 2023 r. Skoro tak się nie stało, siły powietrzne nie będą w stanie ogłosić dla F-15EX wstępnej gotowości operacyjnej (IOC – Initial Operational Capability), co planowano na lipiec br. Nie ma też szans na rozpoczęcie produkcji wielkoseryjnej, którą planowano uruchomić w październiku br. Jak na razie siły powietrzne Stanów Zjednoczonych (USAF) posiadają dwa egzemplarze F-15EX. 11 marca 2021 r. pierwszy F-15EX (20-0001) przyleciał z zakładów Boeinga w St. Louis w stanie Missouri do bazy Eglin AFB na Florydzie. Wszedł on na wyposażenie dywizjonu testowego 40th FLTS. 21 kwietnia 2021 r. do Eglin przyleciał drugi F-15EX – egzemplarz 20-0002. Wszedł on na wyposażenie dywizjonu testowego 85th TES. Obydwa myśliwce zostały zbudowane w ramach transzy produkcyjnej Lot 1A.

W budżecie na rok fiskalny 2023 USAF zapowiedziały zmniejszenie puli zakupowej myśliwców F-15EX z planowanych 144 egzemplarzy do 80. W marcu 2023 r. sekretarz sił powietrznych Frank Kendall zapowiedział możliwość zwiększenia puli do 104 egzemplarzy. Tymczasem, obradująca w czerwcu br. komisja ds. sił zbrojnych Izby Reprezentantów zaproponowała rewizję w planie budżetu obronnego na rok 2024. W ramach zapisu o wydatkach długofalowych, komisja sugeruje zakup dodatkowych sześciu egzemplarzy F-15EX w ramach budżetu na rok fiskalny 2025. Siły powietrzne mogłyby więc zakupić 30 egzemplarzy w roku 2025, o sześć więcej niż kupują zarówno w roku 2023 jak i 2024. Tym samym całkowita pula programu F-15EX zwiększyłaby się do 110 egzemplarzy.

Egzemplarz F-15EX (20-0002) wszedł na wyposażenie dywizjonu testowego 85th TES. Fot. USAF

Decyzja o zwiększeniu zakupów F-15EX wynika z zaniepokojenia legislatorów planami USAF obejmującymi wycofanie w ciągu pięciu lat ponad 800 myśliwców starszych typów (w puli tej obok F-16C/D, F-15C/D znajdują się też szturmowce A-10C), przy jednoczesnym zakupie 345 nowych F-35A Lightning II i F-15EX. Zakup dodatkowych sześciu F-15EX w roku fiskalnym 2025 oraz planowany zakup 48 F-35A, ustanowiłby pulę zakupionych w roku 2025 nowych myśliwców na poziomie 78 egzemplarzy. W ten sposób przekroczono by minimalny pułap zakupu 72 nowych myśliwców rocznie. Liczba ta jest według USAF niezbędna do sprawnego odmłodzenia floty myśliwskiej. Dla porównania, w roku fiskalnym 2023 zakupiono 67 nowych myśliwców – 43 F-35A oraz 24 F-15EX. Na rok fiskalny 2024 siły powietrzne wnioskują o 72 nowe myśliwce – 48 F-35A i 24 F-15EX.

Tymczasem siły powietrzne dopracowują kwestię bazowania floty F-15EX. W sierpniu 2020 r. ogłoszono, że stacjonujące na lotnisku Kingsley Field w Klamath Falls skrzydło myśliwskie 173rd FW, lotnictwa gwardii narodowej stanu Oregon, będzie jednostką szkolną (FTU – Formal Training Unit) dla floty F-15EX. W skład skrzydła wchodzi dywizjon 114th FS wyposażony w myśliwce F-15C/D. Obecnie dywizjon 114th FS jest jedyną w USAF jednostką szkolącą pilotów i techników na myśliwcach F-15C. Według najnowszego, ogłoszonego w kwietniu br. planu, skrzydło 173rd FW ma otrzymać jednak myśliwce F-35A. Całość procesu szkolenia na samolotach myśliwskich F-15EX będzie realizować baza Seymour Johnson AFB w Północnej Karolinie. W bazie tej stacjonuje skrzydło myśliwskie 4th FW, któremu podlegają dwa dywizjony samolotów myśliwsko-bombowych F-15E Strike Eagle (335th FS i 336th FS) jak również dwa dywizjony szkolne F-15E (333rd FS i 334th FS). Baza posiada więc niezbędne zaplecze i infrastrukturę dla prowadzenia szkolenia na myśliwcach F-15EX.

Pierwszą jednostką liniową, która otrzyma F-15EX ma być dywizjon myśliwski 123rd FS skrzydła myśliwskiego 142nd FW lotnictwa gwardii narodowej stanu Oregon. Stacjonujący w bazie ANG w Portland dywizjon wyposażony jest obecnie w samoloty myśliwskie F-15C. Następnie mają to być dywizjony: bazujący w Fresno-Yosemite International Airport dywizjon myśliwski 194th FS, skrzydła 144th FW lotnictwa gwardii narodowej stanu Kalifornia oraz bazujący w NAS JRB New Orleans dywizjon myśliwski 122nd FS, skrzydła 159th FW lotnictwa gwardii narodowej stanu Luizjana. Każdy z dywizjonów ma otrzymać po 18 egzemplarzy F-15EX. Według pierwotnego planu F-15EX miał też otrzymać bazujący w Westfield Barnes Airport dywizjon myśliwski 131st FS, skrzydła 104th FW lotnictwa gwardii narodowej stanu Massachusetts. Otrzyma on jednakże 18 myśliwców F-35A.