Tu-160 ze swoim obecnym uzbrojeniem, pociskami samosterującymi Ch-55SM (w głębi) oraz nowoczesnymi i większymi Ch-101/Ch-102. Wkrótce otrzyma on jeszcze większe pociski Ch-BD.

Nowy rosyjski strategiczny samolot bombowy PAK DA (Perspektiwnyj Awiacjonnyj Kompleks Dalniej Awiacji) jest obecnie na etapie przygotowania dokumentacji produkcyjnej oraz wykonywania elementów konstrukcji do prób. Według kontraktu, samolot ma być gotowy do produkcji seryjnej w 2027 r.

Bombowce strategiczne to dla Federacji Rosyjskiej najważniejszy komponent jej sił powietrznych. Wraz z międzykontynentalnymi pociskami balistycznymi na lądzie i na okrętach podwodnych, bombowce stanowią triadę jądrową. Rosja uważa odstraszanie jądrowe za jedyną gwarancję swojego bezpieczeństwa i jest gotowa inwestować w systemy strategiczne duże środki. Zadaniem lotnictwa strategicznego jest atakowanie najważniejszych celów daleko w głębi terytorium przeciwnika za pomocą jądrowych lub konwencjonalnych pocisków samosterujących.

Model gigantycznego samolotu pasażerskiego Tu-404 przedstawiony w Paryżu w 1993 r. w pewnym przybliżeniu odzwierciedla ówczesne koncepcje bombowca strategicznego Tupolewa.

Prace nad nowym bombowcem strategicznym w Rosji uruchamiano i wstrzymywano kilkakrotnie od lat 80. ubiegłego wieku. Pierwszy program, nazwany B-90 (bombowiec na lata 90.) został uruchomiony w połowie lat 80. i przerwany wraz z rozpadem ZSRR. W jego ramach Tupolew projektował ciężki bombowiec i morski samolot patrolowy Tu-202 dla zastąpienia Tu-95 i Tu-142. Miało to być poddźwiękowe latające skrzydło o wydłużeniu około 7, wykonane z materiałów kompozytowych. Silniki o dużym stopniu dwuprzepływowości (około 5-6:1) w połączeniu z dużą objętością płatowca miały pozwolić bombowcowi osiągnąć rekordowy zasięg. W celu skrócenia rozbiegu lub zwiększenia masy startowej o 10-15% zastosowano płaskie dysze silników z wektorowaniem ciągu. Podczas salonu paryskiego w 1993 r. Tupolew pokazał projekt gigantycznego 700-850-miejscowego samolotu pasażerskiego Tu-404 wykonanego w postaci latającego skrzydła z podwójnym usterzeniem pionowym. W pewnym przybliżeniu mógł on odzwierciedlać ówczesny projekt nowego bombowca.

Przez kolejne dziesięciolecie prace koncepcyjne biegły z niewielką intensywnością, odpowiednio do niewielkiego finansowania. W ramach pracy badawczo-rozwojowej Aerofon, zamówionej w lutym 1994 r., Tupolew przygotował trzy projekty. Pierwsze dwa, Tu-170 ze stałym skrzydłem i Tu-180 ze skrzydłem o zmiennej geometrii, były dwusilnikowymi samolotami naddźwiękowymi o masie 145 t, zabierającymi do 15 t uzbrojenia (6 pocisków Ch-101/102). Trzeci projekt, Tu-190, był cięższym od nich, ważącym 190 t i zabierającym 12 pocisków samosterujących lub 30 t bomb, czterosilnikowym poddźwiękowym latającym skrzydłem. W 1998 r. Siły Powietrzne zaakceptowały Tu-190, ale dalej projekt nie był realizowany z powodu braku pieniędzy.

Start programu PAK DA

Obecny projekt rosyjskiego bombowca strategicznego nowej generacji ruszył wraz z ogłoszeniem w 2007 r. konkursu na PAK DA. Tym razem pieniądze były, ponieważ nadeszło dziesięciolecie w którym cena ropy poszła w górę. Spośród kilku projektów, w tym Suchoja i Miasiszczewa, wybrano ofertę Tupolewa.

W sierpniu 2009 r. Tupolew otrzymał trzyletni kontrakt na pracę naukowo-badawczą Posłannik (wysłannik), w ramach której opracował przedwstępny projekt samolotu izdielije 80 (przypomnijmy, że Tu-160 to izdielije 70). Projekt ten został zatwierdzony przez Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej wiosną 2013 r. W grudniu 2013 r. Połączona Korporacja Lotnicza (OAK) otrzymała kolejny kontrakt na projekt „wstępno-techniczny” PAK DA. Realizując ten kontrakt, 30 kwietnia 2014 r. OAK zamówiła projekt u Tupolewa, a dalej poszły kontrakty z podwykonawcami na poszczególne komponenty samolotu.

W maju 2014 r. ówczesny głównodowodzący Sił Powietrznych Rosji Wiktor Bondariew powiedział, że prototyp PAK DA wystartuje w 2019 r., a w 2023 r. zakończą się próby państwowe i ruszą dostawy dla wojska. Kilka miesięcy później, w grudniu 2014 r. ówczesny dowódca Lotnictwa Dalekiego Zasięgu Anatolij Żichariew z lekka odsunął te daty mówiąc o PAK FA, że pierwsze loty testowe rozpoczną się w latach 2019-2020, a do służby samolot wejdzie w latach 2023-2025.