Elementy systemu rakietowego Polonez w barwach Sil Zbrojnych Republiki Azerbejdzanu. Po lewej woz dowodzenia MBU, po prawej wyrzutnia-woz bojowy BM z podniesionym pakietem pojemnikow transportowo-startowych rakiet.

W dniach 25–27 września w stolicy Azerbejdżanu Baku odbyła się po raz trzeci międzynarodowa wystawa przemysłu obronnego ADEX (Azerbaijan International Defence Exhibition).

Przedsięwzięcie odbyło się w halach centrum wystawienniczego Baku Expo Center, zajęło także niewielką część otwartej przestrzeni przed nimi, gdzie zostały wystawione eksponaty o większych rozmiarach. Organizatorem ADEX-u jest Ministerstwo Przemysłu Obronnego Republiki Azerbejdżanu przy współpracy z lokalnym resortem obrony. Za kwestie wystawiennicze odpowiada firma Caspian Event Organizers (CEO).
Tegoroczny ADEX zachował swój lokalny charakter i adekwatną do tego wielkość, aczkolwiek z czystym sumieniem można stwierdzić, że jest to naprawdę impreza międzynarodowa. W tym roku w wystawie wzięły udział 224 firmy i inne podmioty z 29 krajów, a ADEX-2018 odwiedziły 34 oficjalne delegacje z 23 państw. 11 państw zorganizowało swe stoiska narodowe: Azerbejdżan, Białoruś, Chińska Republika Ludowa, Francja, Iran, Izrael, Pakistan, Rosja, Serbia, Turcja i Ukraina.
Wystawa stała się nie tylko miejscem prezentacji propozycji w obszarach, w których Azerbejdżan prowadzi lub przygotowuje procedury zakupowe, a także oferty lokalnych producentów, ale też okazją do zaprezentowaniu opinii publicznej niektórych spośród systemów uzbrojenia, które weszły do uzbrojenia Sił Zbrojnych Republiki Azerbejdżanu w ostatnim czasie.

Samobieżne moździerze 120 mm

Co wyraźnie pokazała tegoroczna wystawa, jednym z głównych przedsięwzięć modernizacyjnych SZ Republiki Azerbejdżanu w najbliższym okresie będzie zakup nowego samobieżnego systemu moździerzowego kal. 120 mm. Na wystawie statycznej prezentowano aż trzy tego typu gotowe rozwiązania. Było po nich widać, że wymagania wojska stopniowo ewoluują i dostosowują się do zmieniających się potrzeb i nowych zagrożeń. Stąd z dużą dozą prawdopodobieństwa można sądzić, że przynajmniej część tego typu systemów Azerbejdżan chciałby zakupić w odmianie o zwiększonej odporności balistycznej.
Dwa z trzech wspomnianych systemów moździerzowych kal. 120 mm wystawiła izraelska firma Elbit Systems – samobieżny moździerz systemu Spear Mk2 i demonstrator perspektywicznego systemu na bazie konstrukcji moździerza Cardom 10, wykorzystujący zmodyfikowane podwozie transportera opancerzonego BTR-70.
System Spear Mk2 został zamontowany na podwoziu pojazdu opancerzonego SandCat izraelskiej firmy Plasan. Sam moździerz cechuje się zredukowaną siłą odrzutu. Przed dwoma laty firma przywiozła do Baku jego makietę, w tym roku goście ADEX-u mogli zapoznać się z w pełni funkcjonalnym prototypem tego samobieżnego systemu moździerzowego kal. 120 mm.
Demonstrator samobieżnego systemu moździerzowego z moździerzem 120 mm Cardom 10 zamontowanym na podłodze przedziału desantowego kołowego transportera opancerzonego BTR-70 nie przechodził dotąd żadnych testów. Obecnie służy najprawdopodobniej zainteresowaniu potencjalnych lokalnych partnerów jego dalszym wspólnym rozwojem z myślą o złożeniu oferty SZ Republiki Azerbejdżanu.
Sam moździerz – zmodyfikowany Cardom 10 – jest tą samą konstrukcją, której 15 sztuk zamówiła 18 maja 2017 r. na swoje potrzeby Dania. Kontrakt ma wartość 15,3 mln USD i obejmuje także umowę serwisową na okres 30 lat, a także opcję zakupu sześciu dalszych moździerzy w takiej samej cenie jednostkowej. Duńska organizacja zakupów uzbrojenia i logistyki (DALO) nie zamówiła jednak moździerzy bezpośrednio u izraelskiego producenta, ale w austriackiej firmie ESLAIT (ESL Advanced Information Technology), która oferuje je pod oznaczeniem A3MS (Advanced Automated Autonomous Mortar System). System A3MS to moździerz Cardom 10, który został wyposażony w specjalne tłumiki odrzutu. Duński kontrakt obejmuje także dostawę systemu kierowania ogniem i zarządzania polem walki, moduły koordynacji ogniowej, stojaki na amunicję, podstawowy zestaw części zamiennych i niezbędne wyposażenie do integracji działa z nośnikiem w postaci kołowego transportera opancerzonego Piranha V. Moździerz A3MS ma lufę o długości 2000 m, a jego podstawa umożliwia ostrzał okrężny i zakres naprowadzania w elewacji od 45° do 84°. Moździerz został wyposażony w zmechanizowany układ załadowania, na ruchomym podajniku którego nabój układany jest ręcznie, a mechanizm zapewnia jego załadowanie od wylotu lufy. Donośność przy strzelaniu standardową amunicją wynosi 7000 m, a szybkostrzelność sięga 16 strz./min. Przy wykorzystaniu niektórych typów amunicji donośność może wzrosnąć do 10 000 m.
Trzecią propozycją był rosyjski system, oferowany przez rosyjską spółkę OOO „WPK” (Wojenno-Promyszlennają Kompanija), i będący jedną z premier ADEX-u. Powstał on poprzez montaż, znanego także w Polsce, 120 mm moździerza 2S12 Sani na kołowym nośniku SPM (Specijalnaja Bojewaja Maszina) WPK-233136 w układzie 4×4. Pojazd napędzany jest silnikiem wysokoprężnym JaMZ-53472-10 o mocy maksymalnej 158 kW/215 KM. Obsługę tworzą trzy osoby. Po zajęciu pozycji ogniowej jeden z członków obsługi opuszcza zdalnie podpory stabilizujące, ładowniczy ładuje nabój od wylotu lufy i po ustawieniu odpowiedniego kąta podniesienia prowadzi ogień. Załadowanie naboju jest ręczne i następuje przy poziomym położeniu lufy. Naboje są wysuwane ze stelaża transportowego we wnętrzu pojazdu – wówczas także ładowniczy jest chroniony przez pancerz, alternatywnie może ładować moździerz ręcznie, stojąc na platformie pojazdu, a naboje podaje mu inny członek obsługi. Maksymalna szybkostrzelność określana jest na 10 strz./min. Dowódca-celowniczy obsługuje moździerz zdalnie poprzez terminal z dotykowym ekranem. Alternatywą jest wykorzystanie sterownika, za pomocą którego – na podstawie nastaw ze zautomatyzowanego systemu dowodzenia i kierowania ogniem – sterowane są napędy lawety moździerza. Wariantem awaryjnym, na przykład na wypadek poważnego uszkodzenia nośnika, jest wyjęcie lufy z lawety, dołączenie do niej dwójnogu i płyty oporowej oraz celownika optycznego i prowadzenia ognia z ziemi klasycznym sposobem.
Masa bojowa rosyjskiego 120 mm samobieżnego systemu moździerzowego wynosi 8300 kg. Według informacji OOO „WPK”, pojazd przewozi 56 nabojów 120 mm czterech typów: odłamkowo-burzących, dymnych, oświetlających i zapalających. Maksymalna donośność wynosi 7100 m, minimalna 480 m, zaś prędkość początkowa 325 m/s. W perspektywie zakłada się wprowadzenie do jednostki ognia także pocisków z samonaprowadzaniem na ostatnim odcinku trajektorii.