Dzięki własnemu doświadczeniu i zamówieniom Bundeswehry Liebherr wyrasta na największego w Europie specjalistę w sferze zmilitaryzowanych żurawi i kołowych wozów zabezpieczenia technicznego na ich podwoziach. Na zdjęciu żuraw z opancerzonymi kabinami G-LTM 1090-4.2.

Chociaż na ubiegłorocznym paryskim salonie zbrojeniowym Eurosatory sektor militarnej motoryzacji w zasadzie niczym nie zaskoczył, gdyż zabrakło spektakularnych premier, to – z drugiej strony – pokazano kilkanaście ciekawych pojazdów w nowych konfiguracjach i kompletacjach.

Cz. 2

W drugiej części artykułu skupimy się na pojazdach oferowanych przez spółki Iveco Defence Vehicles, Scania, Soframe, Fassi, Liebherr i BMC.

Iveco Defence Vehicles

Włoski koncern promował pełną paletę swoich zmilitaryzowanych i militarnych produktów ze wszystkich klas tonażowych: lekkiej, średniej i ciężkiej. Z lekkiej pochodziły cywilne zmilitaryzowane MUV i lekki pojazd LMV2, ze średniej cywilne zmilitaryzowane Eurocargo 4×4 (MLL 150E28 WS), a z ciężkiej, głęboko zmilitaryzowany cywilny Trakker GTF 8×8 FSA (AT 410T WM) i militarna Astra 8×8 (M320.45 WM).
W ostatnich latach firma zidentyfikowała znaczne zapotrzebowanie na rynku światowym, ze strony nie tylko wojska, ale i odbiorców cywilnych, na lekkie pojazdy w kompletacji terenowej. Odpowiadając na te potrzeby w Iveco przygotowano nową rodzinę nieopancerzonych i lekko opancerzonych aut terenowych, nazwaną MUV (Military Utility Vehicle), czyli wojskowy pojazd użytkowy.

Zmilitaryzowana ciężarówka IVECO Eurocargo 4×4 (MLL 150E28 WS) dla Bundeswehry. Jest to typowy pojazd wsparcia logistycznego zaplecza pola walki, niedysponujący żadnymi elementami zabezpieczającymi go przed ostrzałem i wybuchami min.

Premierowe Iveco MUV należy do zmilitaryzowanych środków transportu i korzysta z kluczowych komponentów cywilnych – podwozia, zawieszenia, silnika, skrzyni biegów, kabiny itp. Skutkuje to dopracowaniem konstrukcji i niezawodnością, dobrymi osiągami, a to wszystko przy redukcji kosztów.
Na rynku MUV zastępuje militarną linię M40E (ostatni model M40E15 WM 4×4), dotąd sprzedaną w liczbie ponad 18 000 i będącą na rynku od przeszło 30 lat. Bazę stanowi solidne podwozie typu ciężarówkowego, czyli z ramą o układzie drabinowym, tworzoną przez podłużnice i poprzeczki. Inne kluczowe elementy odbiorca może dobrać, uzyskując auto skrojone na miarę swoich potrzeb. Przede wszystkim MUV wykorzystuje standaryzowane moduły i elementy dodatkowe. Dostępne są dwa wykonania podstawowe: podwozie z kabiną i fabryczny furgon. Kabina podwozia może być krótka, dzienna, dwudrzwiowa, 2–3-osobowa lub wydłużona, załogowa, czterodrzwiowa, 5–6-osobowa. Furgon występuje z dachem o normalnej wysokości lub z podwyższonym, do kompletacji jako wariant towarowy lub pasażerski do przewozu osób. Przy podwoziu można zamówić cztery rozstawy osi – 3080, 3480, 3780 i 4175 mm zarówno przy kierownicy po lewej, jak i prawej stronie, którym odpowiadają następujące długości całkowite pojazdu – 4971, 5376, 5881 i 6846 mm, wartości zwisów tylnych – 935, 940, 1145 i 1715 mm oraz wartości kątów natarcia i zejścia 40°/37°, 40°/37°, 40°/26° i 40°/18°. Prześwit równa się – z przodu 242 mm, z tyłu 300 mm, wysokość całkowita 2458 mm, dopuszczalna masa całkowita 3500, 5500 i 7000 kg, z kolei ładowność maksymalnie dochodzi do 4000 kg. W przypadku furgonu występuje mniej rozstawów osi – 3595, 3505 dla ruchu lewostronnego i 4175 mm. Odpowiadają im w kolejności: zwisy tylne 1067, 1467 i 2052 mm oraz wartości kątów natarcia i zejścia – 40°/34°, 40°/23° i 40°/16°. Prześwit wynosi 252 mm z przodu i 248 mm z tyłu, a ładowność do 3600 kg, przy dopuszczalnych masach całkowitych 5000 albo 7000 kg.
Przy tych różnicach wynikających z podstawowego wykonania – podwozie z kabiną lub furgon – pozostałe kluczowe komponenty i charakterystyki są już takie same dla wszystkich typów. Szerokość to 1976 mm, a zwis przedni 928 mm. Źródło napędu stanowią silniki spełniające normy czystości spalin Euro 3 i Euro 6. Jednostki te pokrywają zakres mocy maksymalnych od 107 kW/146 KM do 128 kW/175 KM (197 KM), lecz inne są ich maksymalne momenty obrotowe: Euro 3 – 350, 430 i 470 Nm, Euro 6 do 430 Nm. Za przeniesienie napędu odpowiada jedna z dwóch skrzyń przekładniowych – albo manualna 6-biegowa FPT/IVECO, albo 8-biegowa automatyczna ze sprzęgłem hydrokinetycznym. Układ napędowy uzupełnia skrzynia rozdzielcza w sposób stały przekazująca napęd na oś przednią i w opcji przystawka odbioru mocy oraz mosty napędowe z blokadami mechanizmów różnicowych, dopełnionymi przez blokadę międzymostową. Ogumienie na wszystkich kołach może być pojedyncze, o rozmiarze 255/100R16 lub 265/70R19,5, ewentualnie – za cenę spadku dzielności terenowej – z tyłu bliźniacze o rozmiarze 225/75R16. Można też zastosować wkładki run-flat i centralny system pompowania kół. Warto wskazać, że seryjnie samochód z przodu dostaje niezależne zawieszenie z drążkiem stabilizatora, zapewniające bardzo dobrą mobilność w trudnych warunkach drogowych oraz doskonałe prowadzenie i niezawodność. W dwuobwodowym hydraulicznym układzie hamulcowym zastosowano z przodu i z tyłu hamulce tarczowe oraz systemy: ESP, ABS i EBD. MUV wyróżniają zatem: stały napęd na obie osie, dwubiegowa skrzynia rozdzielcza, blokady mechanizmów różnicowych, system niezależnego zawieszenia kół z przodu, pojedyncze bądź podwójne ogumienie z tyłu, system ECTIS (Externally Controlled Tyre Inflation System – zewnętrznie kontrolowany system pomiaru ciśnienia w ogumieniu) i wkładki przeciwprzestrzelinowe w oponach.
Obie zasadnicze odmiany mogą: pokonywać przeszkody wodne o głębokości do 650 mm, wzniesienia o nachyleniu do 60%, pracować w zakresie w temperatur od −32 do 49°C, być zasilane paliwami spełniającymi normę STANAG 4362, a także ciągnąć przyczepy o masie do 3500 kg. Pozostałe kluczowe parametry to: maksymalny przechył boczny 30% i prędkość maksymalna 110 km/h. Na liście wyposażenia militaryzującego znalazły się m.in.: 24-woltowy układ elektryczny z przetwornicą DC/DC, uzupełniający zasadniczy układ 12-woltowy; akumulatory 2×110 Ah/12 V z głównym wyłącznikiem; złącza 12 i 24 V; gniazdo startowe 24 V do uruchomienia z zewnątrz; 12-biegunowe złącze z tyłu do przyczepy zgodne z wymaganiami NATO; oświetlenie z systemem black-out NATO; stalowa pokrywa silnika; przednie i tylne zaczepy; przystawka odbioru mocy; wkładki run-flat w oponach; uchwyty na broń w kabinie; wzmocniony stalowy zderzak przedni z przednią osłoną rurową; system ECTIS; przednia wciągarka; stalowa osłona chłodnicy, miski olejowej silnika i skrzyni rozdzielczej. Możliwe jest również dodanie, w granicach technicznych nośności podwozia, modułów dodatkowego opancerzenia.
W siłach zbrojnych podwozie MUV może służyć jako baza: zabudowy skrzyniowej, lekkiego kontenera, wywrotki, cysterny o pojemności do 2000–2500 l, hakowego bądź bramowego systemu załadowczego, izotermy/chłodni i pick-upa. Furgon z kolei może być wykorzystany, np. jako: ambulans; środek transportu ładunków, w tym jako chłodnia z agregatem; czy niewielki autobus, zabierający do 14+2 osób.
Na Eurosatory 2018 prezentowano oba bazowe wydania MUV – podwozie z kabiną i furgon w odmianie pasażerskiej.
Średnią klasę tonażową reprezentowało zmilitaryzowane Eurocargo 4×4 (MLL 150E28 WS). W Paryżu odbyła się premiera takiego wariantu, który powstał dla Bundeswehry, jako średniotonażowa zmilitaryzowana uniwersalna ciężarówka. W 2017 r. niemiecki BwFuhrpark Service GmbH zakontraktował 280 Eurocargo w takim wydaniu z dostawą w 2018 r., co stanowi następstwo dwuletniej intensywnej oceny rynku i testów egzemplarza demonstracyjnego.
Eurocargo MLL 150E28 WS 4×4 to cywilny terenowy wariant zmilitaryzowany o dopuszczalnej masie całkowitej 15 000 kg. Jego specyfikacja obejmuje: długą cywilną nieopancerzoną kabinę sypialną do jazd na dalekich trasach, w kompletacji z nowymi komfortowymi fotelami i elastycznym systemem schowków – na sprzęt łączności i wyposażenie osobiste żołnierzy; wyłącznie pojedyncze terenowe ogumienie na wszystkich kołach dla poprawy dzielności terenowej; dachowy luk ewakuacyjny; oświetlenie NATO-blackout; przystosowanie do ciągnięcia przyczepy; uchwyt koła zapasowego i system wielozadaniowej ramy pod kontenery/nadwozia wymienne w celu wsparcia misji prowadzonych poza obszarem Niemiec. Jeśli chodzi o wykorzystanie, samochód będzie uniwersalnym wielozadaniowym narzędziem logistycznego zabezpieczenia taktycznego. Napęd zapewnia silnik spełniający normę czystości spalin Euro 6, dostosowany do zasilania jednolitym paliwem pola walki. Kolejny wyróżnik to dobry współczynnik ładowności taktycznej do dopuszczalnej masy całkowitej.
Obecnie koncern oferuje dwie bazowe odmiany zmilitaryzowanego Eurocargo 4×4 – lżejszą MLL 110E 4×4 i cięższą MLL 150E 4×4. W konstrukcji podwozia zastosowano klasyczną ramę typu drabinowego i mechaniczne zawieszenie oparte na resorach piórowych. Rozstawy osi to 3690, 3915 i 4150 mm, a rozstaw kół 2490 mm. Prędkość maksymalna wynosi 90 km/h. Zastosowano: układ hamulcowy z systemami EBL, ABS i hamulcami bębnowymi z przodu oraz z tyłu; 24-woltową instalację elektryczną z szyną CAN-Bus i EDC; stalowy wzmocniony zderzak przedni ze światłami chronionymi stalową kratą; stalową osłonę chłodnicy i miski olejowej. Możliwy jest wybór między różnymi rodzajami fabrycznych kabin. Są nimi odmiany:
2-(opcjonalnie 3-osobowa) krótka, dzienna; 2- (opcjonalnie 3-osobowa) długa i wydłużona, załogowa, czterodrzwiowa, 6-osobowa. Kabiny te – w szczególności krótką i długą – można wyposażyć w dachowy luk ewakuacyjny. Na liście wyposażenia opcjonalnego znalazły się: ogumienie z wkładkami run-flat, militarne oświetlenie typu black-out, silniki Euro 6 zasilane jednolitym paliwem pola walki, a także silniki Euro 3.
Lżejsza wersja MLL 110E 4×4 ma wysokość do górnej powierzchni kabiny 3000 mm, dopuszczalną technicznie masę całkowitą 11 500/12 000 kg, ładowność do ok. 5500–5900 kg i może tworzyć zestawy o dopuszczalnej masie całkowitej do 21 000 kg. Montuje się w niej silniki Euro 6 o mocy maksymalnej 160 kW/217 KM lub 185 kW/251 KM. Łączy się je z 6-biegową, manualną skrzynią przekładniową lub w pełni automatyczną przekładnią Allison 3000R ze zmiennikiem momentu obrotowego, skrzynią rozdzielczą Iveco TC1100 oraz mostami napędowymi z blokadami mechanizmów różnicowych. Na osiach standardowo zakłada się pojedyncze ogumienie o rozmiarze 365/80R20, które na osi tylnej można wymienić na ogumienie bliźniacze.
Cięższy typ MLL 150E 4×4 charakteryzują: wysokość do górnej powierzchni kabiny 3100 mm, DMC równa 15 000–15 500 kg, ładowność do ok. 5800–6300 kg, a także wyższa DMC zestawu – do 26 000 kg. Do tego dochodzi zdolność do pokonywania, po przygotowaniu, przeszkód wodnych o głębokości do 1200 mm. Pojazd otrzymuje również mocniejsze silniki – bazowo o mocach maksymalnych 185 kW/251 KM i 205 kW/279 KM, w opcji 235 kW/320 KM, zaś jego układ przeniesienia napędu tworzą 6-biegowa manualna skrzynia przekładniowa ZF 6S1000 lub – opcjonalnie – zautomatyzowana 6-biegowa ZF Astronic Lite 6AS1000 bądź automatyczna Allison 3000R ze sprzęgłem hydrokinetycznym. Układ przeniesienia napędu uzupełniają skrzynia rozdzielcza Iveco TC1100 i mosty napędowe z blokadami mechanizmów różnicowych. Na osiach zakłada się pojedyncze ogumienie o rozmiarze 395/85R20, które na tylnej osi można zastąpić bliźniaczym.
Nowe zmilitaryzowane Eurocargo 4×4 mogą pełnić wiele zadań w systemie wsparcia logistycznego, występując jako uniwersalna baza nadwozi o wielozadaniowym bądź wyspecjalizowanym charakterze, w tym takich jak: skrzynia ładunkowa, kontener/furgon, zbiornik do wody/paliw o poj. 3000÷4200 l, zabudowy z wyposażeniem elektronicznym.
Gamę klasy tonażowej ciężkiej na Eurosatory 2018 reprezentowały: głęboko zmilitaryzowany Trakker GTF 8×8 FSA (AT 410T WM) i wybitnie militarna Astra 8×8 (M320.45 WM).
Linia Trakker po zmilitaryzowaniu może wypełniać wiele zadań w siłach zbrojnych. Występuje w układach od dwóch do pięciu osi i może być wyposażona w integralnie opancerzoną kabinę niemieckiej firmy Krauss-Maffei Wegmann.

Po zaprzestaniu przez MAN-a produkcji linii SX, IVECO Astra SM jest ostatnią zachodnioeuropejską ciężarówką, którą można określić jako typowo militarną. Tu jako pojazd logistyczny z hakowym systemem załadowczym PPLOG (Porteur Polyvalent Logistique) dla francuskich wojsk lądowych. Zabudowę osprzętu wykonała firma Soframe.

Pokazywanego w Paryżu opancerzonego Trakkera GTF 8×8 FSA (AT 410T 8×8 WM) eksploatuje już Bundeswehra. Należy on do najnowszej generacji opancerzonych ciężarówek wsparcia logistycznego, zakupionych w ramach programu GTF (Geschützte Transportfahrzeuge). Iveco podpisało umowę z Ministerstwem Obrony Niemiec na dostawę w latach 2016–2019 133 opancerzonych Trakkerów 8×8. Konstrukcja auta opiera się na sprawdzonej i dopracowanej koncepcji klasycznego, wzmocnionego podwozia do zastosowań specjalizowanych i specjalistycznych w połączeniu z integralnie opancerzoną, z wymiennymi panelami zewnętrznego pancerza modułowego, długą kabiną-cytadelą KMW FSA. Kabina ta oferuje załodze wygodną, wydajną i bezpieczną przestrzeń do skutecznego wykonywania zadań, w tym ochronę przed: skutkami oddziaływania broni masowego rażenia, ostrzałem z broni strzeleckiej na poziomie 3 i wybuchami min/IED na poziomie 3A/3B zgodnie ze STANAG 4569A/B. Mieści w środku od dwóch do czterech osób w indywidualnych fotelach i dostosowano ją do montażu zdalnie sterowanego stanowiska strzeleckiego KMM FLW-100 lub FLW-200. Innowacyjny projekt obejmuje także zaawansowane systemy C4ISR i urządzenia zakłócające. Innymi funkcjami są militarne oświetlenie black-out i opcjonalne oświetlacze podczerwone współpracujące z goglami noktowizyjnymi.