W Rafale, w wyniku ograniczonego zastosowania technologii stealth uzyskano bardzo wysokie konwencjonalne możliwości bojowe w walce z celami powietrznymi, lądowymi i morskimi. Dlatego w ostatnim czasie samolot szybko zyskuje nowych nabywców.
Jako pierwsze w linii pojawiły się samoloty myśliwskie bazowania pokładowego Rafale M (2000 r.). Siły Powietrzne czekały na wariant standard F2, który został wprowadzony od jedenastego seryjnego Rafale M (Rafale M11) oraz od pierwszych seryjnych Rafale B304 (po trzech prototypach wersji dwumiejscowej) i Rafale C103 (po dwóch prototypach wersji jednomiejscowej). Wszystkie samoloty standardu F1 zostały doprowadzone od razu do standardu F3 do 2013 r. w toku pierwszych remontów.
W standardzie F2 do bazowych funkcji „powietrze-powietrze” w ramach których zintegrowano z samolotem kierowane pociski rakietowe MICA EM (Missile d’Interception et de Combat Aérien – Électromagnétique) kierowane aktywnie, radiolokacyjnie oraz pociski rakietowe Magic 2 z układem kierowania w podczerwieni, dodano jeszcze możliwość przenoszenia pocisków MICA IR (Missile d’Interception et de Combat Aérien – Infrarouge). A ponadto samolot otrzymał możliwość atakowania celów naziemnych dwoma głównymi typami broni kierowanej: bombami Armement Air-Sol Modulaire (AASM), o różnych wagomiarach i z kilkoma układami kierowania oraz taktycznym pociskiem samosterującym SCALP EG. Ponadto w standardzie F2 wprowadzono też urządzenie do śledzenia celów powietrznych w podczerwieni Optronique Secteur Frontal (OSF) oraz terminal łącza danych pracujący w standardzie Link 16.
Wprowadzono poprawiony komputer misji znany jako Centre de Calcul Modulaire (CCM). Jednocześnie poprawiono też zobrazowanie w kabinie oraz tzw. man-to-machine interface, czyli sposób zarządzania systemami samolotu w kabinie.
Już w 2006 r. podjęto prace nad standardem F3, pierwszym dostosowanym do przenoszenia broni jądrowej. Pierwsze egzemplarze w niekompletnej wersji pojawiły się w 2009 r., a w pełnym standardzie F3 (F3R) – w 2014 r. Do 2018 r. wszystkie posiadane samoloty doprowadzono do standardu F3R i w służbie nie ma już maszyn F1 i F2.
Wraz ze standardem F3 przede wszystkim wprowadzono antenę z aktywnym skanowaniem elektronicznym (AESA) zbudowaną na bazie elementów z arsenku galu, ta wersja radaru jest nazywana RBE2 AESA lub RBE2 AA. Jednocześnie wyeliminowano główną wadę tego radiolokatora, zwiększając jego zasięg wykrywania celów powietrznych. Uzyskano też możliwość jednoczesnego śledzenia celów w znacznie szerszym zakresie kątów, zarówno w azymucie, jak i w elewacji. W samolotach odmiany F3 zamontowano też nowy system obserwacji w podczerwieni OSF-IT, w którym wyeliminowano podwójny kanał śledzenia w podczerwieni (3-5 µm i 8-12 µm). Zamiast tego wprowadzono o wiele wydajniejszy system obserwacji telewizyjnej oraz dodatkowy kanał światła szczątkowego CCV do obserwacji celów powietrznych w nocy. Jest to jednak rozwiązanie przejściowe, bowiem w wersji F4 planowany jest powrót do kanałów pracujących w podczerwieni, ale ze znacznie wydajniejszymi kamerami.
Rafale F3 to pierwsza wersja dostosowana do przenoszenia strategicznych pocisków samosterujących ASMP-A z jądrowym ładunkiem bojowym, co oznacza, że uzyskała ona zdolność do wykonywania uderzeń bronią atomową. Poszerzenie zakresu przenoszonego uzbrojenia i możliwości bojowych uzyskano przez dostosowanie samolotu do przenoszenia zasobnika celowniczego Damocles, umożliwiającego wykrywanie celów z dużej wysokości i odległości, w dzień i w nocy, a także podświetlanie celów dla uzbrojenia kierowanego półaktywnie, laserowo. Rafale uzbrojono też w przeciwokrętowe pociski kierowane AM39 Exocet, co zapewne dotyczy głównie wersji morskich. W obszarze uzbrojenia z awioniką samolotu standard F3 zintegrowano też taktyczne pociski samosterujące SCALP EG o nieco poprawionych osiągach w stosunku do wersji pierwotnej SCALP EG.
W jeszcze bardziej dopracowanym standardzie F3R wprowadzono możliwość podwieszania nowego zasobnika celowniczego Thales TALIOS, który w istocie jest zarówno zasobnikiem celowniczym, jak i rozpoznawczym, a ponadto zintegrowano z samolotem kierowane pociski rakietowe „powietrze-powietrze” dalekiego zasięgu Meteor z aktywnym radiolokacyjnym układem samonaprowadzania na cele powietrzne. Spośród wszystkich pocisków „powietrze-powietrze” produkcji zachodniej, Meteor ma największy zasięg i dynamikę przechwycenia celu na kursach spotkaniowych. Zasięg pocisku w takim wypadku, w przypadku zwalczania niemanewrującego celu powietrznego, oscyluje w granicach 200 km.
Jedną z ważniejszych zmian na F3 było wprowadzenie pełnej wersji niezwykle skutecznego systemu radioelektronicznej samoobrony samolotu SPECTRA, wraz z układem ostrzegającym przed odpalonymi pociskami DDM-NG. Samoloty tego standardu napędzają silniki M88-2 Pack CGP, w których przy zachowaniu dotychczasowego ciągu 50 kN bez dopalania i 75 kN z dopalaniem wydłużono okresy międzyprzeglądowe części gorących silnika, a cała jednostka napędowa ma zwiększony resurs międzyremontowy, z 2500 cykli do 4000 cykli. Dotychczasowy resurs godzinowy 1600 h też został wydłużony, ale trudno znaleźć informacje o ile.
Rafale w konfiguracji „powietrze-powietrze” z pociskami (od wewnątrz do zewnątrz) Meteor, MICA EM i MICA IR. Ponadto stałe uzbrojenie stanowi działko kal. 30 mm.
Kolejna odmiana standard F4 jest obecnie w fazie opracowywania i do uzbrojenia ma wejść w roku 2025. Samolot ma otrzymać kolejną odmianę zmodyfikowanego radaru, całkowicie nowy system obserwacji i śledzenia elektrooptycznego i nowe silniki M88-4, w których planuje się zwiększenie ciągu do 60 kN bez dopalania i 90 kN z dopalaniem. Główną jednak cechą standard F4 jest wprowadzenie elementów sieciocentryczności: szerokopasmowy system transmisji znacznej ilości danych, komputer misji z funkcją sztucznej inteligencji i „uczenia się”, maksymalny możliwy poziom łączenia danych w celu tworzenia jednolitego obrazu sytuacji. Ponadto w miejsce szerokokątnego wskaźnika projekcji czołowej HUD ma być wprowadzony wyświetlacz nahełmowy, taki jak w amerykańskim myśliwcu F-35 Lightning II. Samolot ma też zostać zintegrowany z nowymi kierowanymi pociskami rakietowymi „powietrze-powietrze” MICA NG, przy czym liczba przenoszonych jednocześnie pocisków tej klasy ma być zwiększona do ośmiu – dwa Meteor oraz sześć MICA NG. Jednocześnie samolot w takiej konfiguracji ma zabierać do trzech dodatkowych zbiorników paliwa oraz dwa „nakładane” zbiorniki konforemne.
Po dopracowaniu, w 2013 r. koszt godziny lotu na myśliwcu Rafale oceniono na 14 600 Euro, czyli przy obecnym kursie wymiany walut byłoby to mniej więcej 15 000 USD. Dla odmiany koszt godziny lotu na F-35 Lightning II to 24 000 USD, czyli znacząco więcej. Co ciekawe, koszt godziny lotu samolotu wielozadaniowego Gripen NG obliczony w Szwajcarii wyniósł 12 000 USD, czyli nie tak znowu znacznie mniej w stosunku do Rafale.
Samoloty w standardzie F4 zostały zakupione przez kilka państw, w tym przez Zjednoczone Emiraty Arabskie, Grecję i Indonezję, no i oczywiście Francję. Francja planuje zamówienie 30 dodatkowych Rafale standard F4 w 2023 r. Nie wykluczone jednak, że poza ową 30 będą zamawiane dla Francji kolejne Rafale, które będą służyć poza rok 2052.
Pełna wersja artykułu
