Przekształcony z transportera opancerzonego w bojowy wóz piechoty BTR-82AT.
Formalnie Rosjanie wybrali sposób wydawałoby się dość skuteczny – każdy uczestnik przed wejściem na teren wystawy miał się wylegitymować negatywnym wynikiem testu nie starszym niż trzy dni. Tydzień przed rozpoczęciem imprezy ten wymóg ograniczono do cudzoziemców, gdyż jego utrzymanie równałoby się z przeprowadzeniem tegorocznego Międzynarodowego Forum Militarno-Technicznego bez udziału publiczności, większości dziennikarzy i znacznej części wystawców. Z drugiej strony takie rozwiązanie można by bez trudu uznać za dyskryminację obcokrajowców. Jak i w latach minionych Armija była jednak imprezą wewnątrzrosyjską, z minimalnym – mniejszym nawet niż zwykle – udziałem firm zagranicznych, a i te pochodziły głównie z tzw. bliskiej zagranicy, czyli byłych republik ZSRR.
Manuł, czyli BMP-3 z silnikiem z przodu i systemem wieżowym TKB-947. Fot. Said Aminow.
Przewidywano, że w podmoskiewskiej Kubince zostaną pokazane wszystkie nowości z czerwcowej parady na Placu Czerwonym (szerzej w WiT 7/2020), ale te przewidywania sprawdziły się tylko częściowo. Był zestaw przeciwlotniczy 2S38 Deriwacija, czołgi T-90M i T-80BWM. Nie pojawiły się natomiast znacznie bardziej interesujące: TOS-2, ISDM, Pancyr-SM z nowymi rakietami… Było za to kilka premier „dużego formatu”, których udziału nie tylko się nie spodziewano, ale nawet do całkiem niedawna nie wiedziano o ich istnieniu.
Systematycznie w rosyjskich mediach powtarza się informacje przedstawicieli wojsk i przemysłu o rozwiązaniu wszystkich problemów, jakie pojawiły się w procesie rozwoju oraz przygotowania do uruchomienia produkcji czołgu T-14. A było ich niemało: dotyczyły silnika, układu przeniesienia mocy, zawieszenia, systemu kierowania ogniem, amunicji… Niektórym zapewne nietrudno zaradzić, ale znacznie bardziej skomplikowane jest wybrnięcie z kłopotów związanych z napędem i układem jezdnym, stąd wielu ekspertów skłania się ku opinii, że sposobem na to jest… rezygnacja z zaplanowanych wcześniej i stosowanych obecnie rozwiązań. Nie można przy tym zapominać, że odpowiedniego, alternatywnego silnika w Rosji po prostu nie ma. Do parku Patriot przywieziono tym razem aż trzy T-14, ale żaden z nich nie uczestniczył w pokazach dynamicznych. Przysłowiową łyżką dziegciu była upubliczniona w czasie forum opinia ekspertów wojskowych z 38. Instytutu Badawczo-Rozwojowego Sprzętu Pancernego i Uzbrojenia Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej, że Armata nie jest wystarczająco perspektywiczna i będzie spełniać „podstawowe wymagania” najwyżej do 2040 r. (warto pamiętać, że obecnie używane w Rosji czołgi „spełniają wymagania” już od prawie 50 lat). Konieczne jest wobec tego rychłe rozpoczęcie prac nad całkowicie nowym (sic!) czołgiem. Generalny dyrektor „UrałWagonZawoda” Aleksandr Potapow poinformował natomiast, że na bazie T-14 powstanie wóz wsparcia ogniowego, odpowiednik BMPT Terminator, nazwany roboczo Ilia Muromiec, uzbrojony w dwie (?) 57 mm armaty.
Wiele niejasności wiąże się także z programami Bumierang oraz Kurganiec i tegoroczna Armija żadnej z nich nie wyjaśniła. Przyjdzie więc jeszcze poczekać na ostateczny „seryjny” kształt pojazdów z obu rodzin. Potwierdzają się w ten sposób obawy analityków, w tym niżej podpisanego, wyrażane już ponad sześć lat temu, gdy prezydent Władimir Putin zarządził błyskawiczną budowę wozów bojowych nowej generacji przed jubileuszową defiladą 70-lecia zwycięstwa w 2015 r. Z jednej strony znacząco przyspieszyło to proces ich powstawania, ale też spowodowało wykorzystanie przede wszystkim łatwo dostępnych i niekoniecznie najlepszych rozwiązań, które z czasem uznano za niewłaściwe. Ich zastępowanie lepszymi jest jednak utrudnione przez już wybraną konfigurację pojazdów. Sposobem na wykorzystanie gotowych konstrukcji miałby być ich eksport – jako pierwszy otrzymał wymagany „paszport zagraniczny” kołowy wóz bojowy Bumierang, oferowany w wersji K-17E, która nie odbiega od znanej od pięciu lat „konfiguracji defiladowej”.
Pojawiła się kolejna „wariacja na temat BMP-3”. Był to bojowy wóz piechoty nazwany Manuł (pol. manul, to gatunek niewielkiego drapieżnego ssaka z rodziny kotów). Powstał przez połączenie znanego z wcześniejszych prezentacji nośnika Dragun (BMP-3 z silnikiem UTD-32 z przodu i pełnowymiarowym przedziałem desantowym z tyłu) z wieżą TKB-947 „Nie Epocha”, znaną z bwp Kurganiec, T-15 i Bumierang uczestniczących w defiladzie 2015 r. Jest to kolejna konfiguracja, gdyż wcześniej demonstrowano zmodyfikowany nośnik z „klasyczną” wieżą Bachcza (sprzężone armaty 100 i 30 mm) oraz Bajkał (57 mm armata). „Nie Epocha” jest uzbrojona w 30 mm armatę automatyczną 2A42 i cztery wyrzutnie ppk Kornet. Jest lżejsza od wieży Bajkał i nie ma, jak Bachcza, części podstropowej, ograniczającej przestrzeń w przedziale desantowym, dzięki czemu liczba miejsc desantu wzrosła z sześciu do ośmiu. Nie kupią tego pojazdu rosyjskie wojska lądowe, które niedługo mają zacząć otrzymywać bwp kolejnej generacji, a szanse eksportowe nietypowego pojazdu są niewielkie. Co ciekawe, podobno na zlecenie rosyjskiego Ministerstwa Obrony są prowadzone próby poligonowe „zwykłego” BMP-3 z wieżą „Nie Epocha”.
Kolejny raz na stoiskach Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej pokazano modele wyspecjalizowanych pojazdów desantowych piechoty morskiej: gąsienicowego BMMP z wieżą AU-220 i kołowego w konfiguracji nieuzbrojonego transportera. Pierwszy był firmowany przez „UrałWagonZawod”.
Zakłady „Remdiziel” pokazały prototyp gruntownie zmodernizowanego gąsienicowego transportera MT-LB, oznaczonego MGTT LB, inaczej izdielije 7. Zamontowano w nim silnik wysokoprężny Kamaz-74.051 o mocy 240 kW/326,5 KM (zamiast JaMZa-238W o mocy 176 kW/240 KM), nową skrzynię biegów, współczesne środki łączności, zastosowano gąsienice z gumowo-metalowymi przegubami. Masa pojazdu zmniejszyła się dzięki temu o 800 kg, co stwarza możliwość jego dopancerzenia bez zmniejszenia ładowności.
Nieco na uboczu stał, zmodernizowany przez firmę B-Arms, kołowy pojazd rozpoznawczy BRDM-2, któremu nadano nazwę Bekas. Nie tylko wymieniono w nim silnik gaźnikowy na wysokoprężny, ale zamontowano także układ klimatyzacji, dodano boczne drzwi, założono dodatkowe opancerzenie, a na wieży umieszczono ruchomą, stabilizowaną głowicę obserwacyjną. Z polskiego punktu widzenia można powiedzieć, że Bekas, to rozwój koncepcji Żbika z ówczesnych Wojskowych Zakładów Mechanicznych S.A. z Siemianowic Śląskich. Bodaj najważniejsze jest jednak to, że tak skonfigurowane pojazdy znalazły już odbiorców zagranicznych: Mongolię, Laos, Serbię… Wielka szkoda, że Żbików, powstałych dwie dekady wcześniej, nawet nie próbowaliśmy promować za granicą.
Innym rekordzistą długowieczności był zmodernizowany bojowy wóz piechoty BMP-1AM, który rożni się od wozów znanych od ponad 50 lat wieżą i armatą: wieżę z 73 mm armatą 2A28, 7,62 mm km PKT i wyrzutnią ppk Malutka zastąpiono wieżą z 30 mm armatą 2A72 i 7,62 km PKTM – taką samą, jak montowana w BTR-80A. Oznacza to, że Wojska Lądowe Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej ciągle używają BMP-1 i widzą potrzebę ich modernizacji.
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
