Śmigłowce Mi-2 w polskim lotnictwie wojskowym cz.1. Fot. archiwum Autorów

Ten prosty konstrukcyjnie, tani w eksploatacji i uniwersalny śmigłowiec to latająca historia polskiego lotnictwa wojskowego. Pomimo tego, że od pierwszego lotu Mi-2 minęło 55 lat, a od momentu wcielenia do służby „w mundurze” 50, lotnictwo Sił Zbrojnych RP nadal posiada 61 śmigłowców tego typu.

Lekki śmigłowiec wielozadaniowy Mi-2 (oznaczenie zakładowe W-2) został opracowany w biurze doświadczalno-konstrukcyjnym Michaiła L. Mila jako następca śmigłowca Mi-1. Założono, że wymiary nowej konstrukcji powinny pozostać takie same, przy jednoczesnym znacznym wzroście pojemności kabiny ładunkowej. Spośród kilku rozważanych koncepcji zdecydowano się na układ klasyczny z trójłopatowym wirnikiem nośnym i dwułopatowym śmigłem ogonowym oraz zespół napędowy złożony z dwóch silników turbowałowych, połączonych wspólną przekładnią redukcyjną. Zakładano możliwość lotu i bezpiecznego lądowania na jednym silniku. Zespół napędowy śmigłowca rozmieszczono nad kabiną, w górnej części kadłuba, dzięki czemu uzyskano dodatkową przestrzeń dla 8 pasażerów lub 700 kg ładunku.
W maju 1960 r. biuro Mila otrzymało oficjalne rządowe zamówienie na nowy śmigłowiec. W grudniu zakończono budowę makiety nowego śmigłowca, którą miesiąc później oceniła państwowa komisja lotnicza. W lutym 1961 r. po zatwierdzeniu makiety, biuro Mila przekazało dokumentację techniczną do zakładu produkcji doświadczalnej, w celu zbudowania dwóch prototypów. Jednocześnie w biurze doświadczalno-konstrukcyjnym Władimira J. Klimowa w Leningradzie w latach 1959-60, pod kierunkiem głównego konstruktora Siergieja P. Izotowa zaprojektowano nowy silnik. Był to silnik turbowałowy GTD-350 o mocy maksymalnej 400 KM, wzorowany na amerykańskim silniku śmigłowcowym Allison 250.
Montaż pierwszego prototypu zakończono 28 sierpnia 1961 r. i rozpoczęto próby naziemne. Pierwszy lot śmigłowca w wersji pasażerskiej miał miejsce 22 września i trwał 15 minut. Wkrótce do prób w locie dołączył drugi prototyp, zbudowany w wersji rolniczej. Loty próbne zakończono w sierpniu 1962 r., a prowadzili je piloci doświadczalni G. Ałfiorow i B. Anapow. Miesiąc później nowy śmigłowiec pod oznaczeniem Mi-2 został oficjalnie zaprezentowany członkom rządu radzieckiego oraz przedstawicielom delegacji polskiej. W maju 1963 r. na jednym z prototypów pilot doświadczalny B. Anapow ustanowił międzynarodowy rekord prędkości na trasie zamkniętej 100 km wynikiem 253,8 km/h.
We wrześniu 1963 r. państwowa komisja lotnicza postanowiła skierować śmigłowiec do produkcji seryjnej pod nazwą Mi-2. Ze względu na ówczesne priorytety radzieckiego przemysłu lotniczego (budowa większych śmigłowców), produkcję Mi-2 postanowiono umieścić w Polsce. W tym celu, pod koniec 1963 r. w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku, rozpoczęto wstępne przygotowania do przejęcia nowej technologii. W styczniu 1964 r. podpisano oficjalnie umowę o przekazaniu licencji na produkcję śmigłowca Mi-2 oraz silnika GTD-350 wraz z przekładnią redukcyjną. Śmigłowiec miał być produkowany w zakładach w Świdniku, a silniki w wytwórni w Rzeszowie. W przeciwieństwie do wcześniejszych zakupów licencji produkowanych w ZSRR seryjnych samolotów i śmigłowców, tym razem zakupiono dokumentację prototypową. Z tego też powodu przed polskimi inżynierami stanęło ogromne wyzwanie w postaci opracowania od podstaw pełnej dokumentacji potrzebnej do produkcji seryjnej. W ramach tych prac należało wykonać: rozrysowania płazowo-płytowe, przygotować dokumentację konstrukcyjną oprzyrządowania stoisk badawczych i kontrolno-pomiarowych, a następnie je zbudować, a także przeprowadzić badania i próby śmigłowców oraz wdrożyć nowe procesy technologiczne. W czasie przygotowania i uruchomienia produkcji polscy inżynierowie z WSK Świdnik byli wspierani przez konstruktorów z WSK w Mielcu oraz inżynierów z biura Mila.
26 sierpnia 1965 r. na lotnisku fabrycznym w Świdniku oblatano pierwszy śmigłowiec Mi-2 złożony z rosyjskich części. Maszynę oblatała załoga w składzie pilot doświadczalny biura Mila Gurgien R. Karapetian i pilot doświadczalny mgr inż. Wiesław Mercik. 4 listopada zaś do swojego pierwszego lotu wystartował egzemplarz całkowicie wykonany w Polsce (numer seryjny 520001). Załogę stanowili: pilot doświadczalny mgr inż. Wiesław Mercik, mgr inż. Kazimierz Moskowicz i Henryk Jaworski.
Pierwsze dostawy nastąpiły rok później. Rozpoczęła się wielkoseryjna produkcja, którą zakończono w 1985 r. Z taśm montażowych zeszło do tego czasu 5418 wielozadaniowych śmigłowców lekkich Mi-2, większość z nich dostarczono do ZSRR, część wyeksportowano do dziesięciu krajów. Z czasem ilość zagranicznych użytkowników wzrosła do ponad czterdziestu na skutek licznych odsprzedaży. Jednym z użytkowników większej ilości śmigłowców Mi-2 była Polska.