Podstawowymi wielozadaniowymi samolotami mysliwskimi malezyjskiego lotnictwa wojskowego sa Su-30MKM, w ktore jest wyposazona 11. eskadra stacjonujaca w bazie Gong Kedak.

Siły Zbrojne Malezji (ATM, Angkatan Tentera Malaysia) liczą, że ograniczenia finansowe ostatnich lat, mające przełożenie na dostępne fundusze modernizacyjne, wreszcie zakończą się, co pozwoli kontynuować proces unowocześniania lotnictwa tego państwa. Nowe samoloty bojowe pozostają jednym z trzech najważniejszych priorytetów modernizacyjnych Kuala Lumpur.

Od momentu utworzenia na przełomie lat 50. i 60. ubiegłego wieku Królewskie Siły Powietrzne Malezji (TUDM, Tentera Udara Diraja Malaysia) nie miały zbyt wielu okazji, by sprawdzić się w działaniach operacyjnych. Prócz wsparcia kilku kontyngentów pokojowych ONZ (Kambodża, była Jugosławia, Somalia), a także transportu sił stabilizacyjnych do Afganistanu w 2011 i 2013 r., jednym z największych wyzwań logistyczno-organizacyjnych była w 2011 r. szybka ewakuacja swoich obywateli z ogarniętego zamieszkami Egiptu. W tym celu do tego kraju wysłano trzy samoloty transportowe C-130. Znaczenie lotnictwa, ale także istnienie pilnych inwestycji, zostały potwierdzone w 2013 r., kiedy to wojska rządowe starły się z grupą filipińskich partyzantów, która zaatakowała malezyjskie miasto Lahad Datu na Borneo. W operację zaangażowano TUDM, które wykorzystało odrzutowce F/A-18D i Hawk do ataków na pozycje przeciwnika, samoloty transportowe C-130 i CN-235 do przewozów, a śmigłowce S-61A-4 do transportu taktycznego.
Obecnie TUDM próbuje się zmodernizować, ale problemy pozostają niezmienne od kilku lat. Pierwszym z nich jest zbyt duża liczba typów samolotów bojowych (Hawk, MiG-29, F/A-18D, Su-30MKM). Co więcej, odrzutowców jest zdecydowanie za mało. Na finansowanie czekają kluczowe programy, w tym nowego samolotu bojowego, morskiego patrolowego oraz wczesnego ostrzegania i kontroli. Żaden z nich nie może być zrealizowany w najbliższym czasie z powodu niewystarczających funduszy, będących efektem kryzysu gospodarczego. Więcej szczęścia ma Korpus Lotniczy Armii Malezyjskiej (PUTD, Pasukan Udara Tentera Darat), który właśnie pozyskuje śmigłowce bliskiego wsparcia.
Budżet obronny Malezji w 2017 r. wynosił około 3,6 mld dolarów, co oznacza spadek o 13% w porównaniu z rokiem poprzednim. 104 mln dolarów przewidziano na projekty modernizacyjne TUDM, ale finanse są przeznaczane raczej na spłatę już wcześniej zamówionego sprzętu, a nie na zakup kolejnego. Podczas międzynarodowych targów LIMA 2017 w Langkawi premier Malezji Najib Tun Razak zapowiedział wzrost budżetu wojskowego. Na ten cel, według oficjalnego komunikatu, przeznaczonych miało zostać około 6 mld dolarów, ale ostatecznie budżet obronny na rok bieżący ustalono na około 4 mld dolarów. W odniesieniu do PKB wynosi to około 1,1% i odpowiada 5,8% wszystkich wydatków budżetowych (5,6% w 2017 r.) Mniejsze niż planowano wydatki to efekt wyborów parlamentarnych, które mają odbyć się w tym roku. Po drugie, czynnikiem istotnym, wpływającym na zakres dostępnych funduszy, jest cena ropy naftowej.
Malezyjskie lotnictwo ma osiem głównych baz lotniczych (z tego dwie na Borneo): Alor Setar, Butterworth, Gong Kedak, Kuantan, Kuching, Labuan, Subang i Sungai Besi. Obecnie trwają pracę na budową bazy lotniczej Sendayan, do której zostaną przeniesione siły i środki z przestarzałej bazy lotniczej w stołecznym Kuala Lumpur (Sempang). Szczególnie istotną jest baza Butterworth w stanie Penang niedaleko Cieśniny Malakka. Mieści się tam kwatera główna zintegrowanego systemu obrony powietrznej bloku pięciu państw (Five Power Defence Arrangements): Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii, Malezji i Singapuru. Sojusz istnieje od 1971 r. W systemie wspólnej obrony powietrznej udział bierze Malezja oraz Singapur, a na jej czele stoi oficer australijski. Istnieje także Rada Obrony Powietrznej (Air Defence Council), która nadzoruje wspólną obronę powietrzną. Państwa sojuszu biorą udział w cyklicznych ćwiczeniach wojskowych, także lotniczych.
Australijczycy (RAAF, Royal Australian Air Force) regularnie rozmieszczają w bazie Butterworth swoje siły powietrzne (głównie AP-3C Orion) – na stałe od 1981 r. przydzielone są tam jednostki dwóch eskadr z Base Edinburgh: 10. Eskadry RAAF oraz 11. Eskadry RAAF. Obie odpowiedzialne są za operacje morskiego patrolowania i obie wchodzą w skład 92. Skrzydła RAAF. AP-3C są obecnie wycofywane – przewiduje się, że samoloty te zejdą ze stanu 92. Skrzydła RAAF w latach 2018-19 i zostaną zastąpione przez P-8A Poseidon (pierwszy otrzymano w listopadzie 2016 r.) oraz bezzałogowe samoloty patrolowo-rozpoznawcze MQ-4C Triton. Zapewne część z tych środków zostanie rozmieszczona w malezyjskiej bazie Butterworth.

Samoloty bojowe

Zgodnie z przyjętymi planami, TUDM chce dysponować sześcioma eskadrami bojowymi. Na chwilę obecną tak nie jest. Malezja posiada eskadrę wielozadaniowych samolotów myśliwskich Su-30MKM w bazie Gong Kedak, niepełną eskadrę samolotów myśliwsko-bombowych F/A-18D Hornet w bazie Butterworth i niepełną eskadrę samolotów myśliwskich MiG-29N/NUB w bazie Kuantan. Ich uzupełnieniem są dwie eskadry szkolno-bojowe Hawk. W latach 1994-95 wprowadzono do eksploatacji 18 samolotów szturmowych tego typu w wersji Mk 208 (jednomiejscowe) i 10 szkolenia taktyczno-bojowego Mk 108 (dwumiejscowe); dziś jest ich w służbie – odpowiednio – 13 i 5. Ponadto od 1975 r. w TUDM służyły samoloty myśliwskie F-5 Tiger II. W 2000 r. wycofano je ze służby, ale z powodu niedoborów sprzętowych reaktywowano je trzy lata później, głównie do zadań rozpoznawczych, jako rezerwa operacyjna i dla zachowania ciągłości szkolenia. Ich ponowne wycofanie miało miejsce w 2015 r. Szacuje się, że TUDM nominalnie nadal ma na stanie 11 takich samolotów, w tym 8 jednomiejscowych F-5E, 3 dwumiejscowe F-5F i dwa rozpoznawcze RF-5E Tigereye.
W 1997 r. pozyskano osiem dwumiejscowych F/A-18D, które wzmocniły będące już wówczas w TUDM samoloty myśliwskie MiG-29 (16 jednomiejscowych MiG-29N i 2 dwumiejscowe MiG-29NUB, które zakupiono w 1994 r. i otrzymano w roku następnym). Był to niezwykle ważny moment w rozwoju TUDM (nie zapominajmy bowiem o dostarczonych w tym samym czasie samolotach Hawk), które zwiększyły wówczas swoją siłę i przestały być traktowane jedynie jako wsparcie dla Armii Malezyjskiej (TDM, Tentera Darat Malaysia) i Królewskiej Malezyjskiej Marynarki Wojennej (TLDM, Tentera Laut Diraja Malaysia). Z drugiej jednak strony uważa się, że ich zakup był motywowany jedynie rywalizacją z sąsiednim Singapurem o prestiż, który posiadał już wówczas wielozadaniowe samoloty myśliwskie F-16 Block 52. Premier Malezji Mahathir Mohamad chciał samoloty lepsze i za takowe uznać miał ponoć F/A-18 (skoro „18” to znaczy, że nowsze i lepsze niż „16”). Ambicje nie szły w parze z zasobnością i Malezja kupiła jedynie osiem takich samolotów – zamówienie złożono w czerwcu 1993 r., a dostawę zrealizowano w okresie od marca do sierpnia 1997 r.