Sierpuchow podczas targów IMDS 2017 w Petersburgu prezentowany był z nowym numerem burtowym nadanym w związku z włączeniem go do Floty Bałtyckiej.

O małych okrętach rakietowych projektu 21631 Bujan-M, stało się głośno po wystrzeleniu w nocy z 6 na 7 października 2015 r., przez trzy jednostki tego typu, pocisków manewrujących systemu Kalibr-NK przeciwko celom w Syrii. Obecnie dwa takie okręty bazują niedaleko od Gdyni.

Wspomniany na wstępie atak miał historyczne znaczenie jako pierwsze bojowe użycie pocisków manewrujących przez okręty Wojenno-Morskowo Fłota (WMF). Bez wątpienia wydarzenie to było też demonstracją siły, która w namacalny sposób udowodniła Stanom Zjednoczonym, że era monopolu w uprawianiu „polityki Tomahawków” bezpowrotnie się skończyła, a cały świat musiał uznać, że Rosja za sprawą swoich Sił Zbrojnych, mimo okresu głębokiej izolacji wywołanej aneksją Krymu i wojną na wschodzie Ukrainy, jak również zapóźnienia technicznego, powróciła do światowej polityki.
Na uwagę zasługuje również fakt, że użyte zostały w nim najmniejsze na świecie jednostki nawodne zdolne do przenoszenia pocisków manewrujących dalekiego zasięgu, czyli typu Bujan-M o wyporności pełnej niespełna 1000 t. Dotychczas nosiciele takiej broni utożsamiani byli z amerykańskimi krążownikami typu Ticonderoga i niszczycielami typu Arleigh Burke, czyli jednostkami prawie dziesięciokrotnie większymi.
Wydarzenia te sprawiły, że okręty te stały się znane szerszej opinii publicznej, a nie tylko wąskiej garstce specjalistów, stąd warto nim przyjrzeć się bliżej, zwłaszcza że dwa z nich bazują na Bałtyku, po drugiej stronie Zatoki Gdańskiej, w Bałtyjsku.

Protoplaści – artyleryjskie Bujany

Specyfika Morza Kaspijskiego jako akwenu zamkniętego, z licznymi zatokami, do którego w dodatku wpada wiele rzek, w tym największa w Europie – Wołga, wymagała szczególnych okrętów.
W związku z tym WMF potrzebne były jednostki zdolne do operowania zarówno na wodach morskich, akwenach przybrzeżnych, jak i w ujściach rzek, a nawet na ich żeglownych odcinkach. Takie okręty określane są w Rosji jako jednostki klasy „rzeka-morze”.
Zlecenie na opracowanie pierwszych przedstawicieli okrętów tego rodzaju otrzymało na przełomie wieków Zielonodolskie Biuro Konstrukcyjno-Projektowe (ZPKB), mające duże doświadczenie w projektowaniu jednostek rzecznych zarówno bojowych, jak i cywilnych. Głównym konstruktorem jednostek był J. E. Kusznir, zaś nadzór nad procesem z ramienia WMF sprawował kmdr W. I. Denisow z 1. Centralnego Instytutu Naukowo-Badawczego Ministerstwa Obrony (1.CNII MO). Małe okręty artyleryjskie proj. 21630 Bujan przeznaczone są do wsparcia ogniowego oddziałów lądowych w czasie operacji (przede wszystkim desantowych) w rejonach przybrzeżnych, na jeziorach i żeglownych rzekach. Są one następcami kilku pokoleń rzecznych okrętów artyleryjskich wchodzących przez dziesięciolecia w skład radzieckiej/rosyjskiej floty.
Jednostki te mają 560 t wyporności pełnej i wymiary 62 x 9,6 x 2,04 m. Napęd składa się z 2 silników wysokoprężnych M507D (CzNSP 16/17) petersburskiej firmy PAO „Zwiezda” oraz 2 pędników wodnostrumieniowych WD-21360M. Nadaje on tym okrętom prędkość maksymalną 26 w., ich zasięg przy prędkości maksymalnej to 1500 Mm, zaś autonomiczność 10 dni.
Uzbrojenie składa się z 100 mm armaty uniwersalnej A-190-01 Uniwiersał, dwóch 30 mm sześciolufowych armat AK-306, stanowiska 3M47 Gibka dla modułów Strielec z pociskami plot. bliskiego zasięgu Igła, wyrzutni 122 mm niekierowanych pocisków rakietowych MS-73M systemu A-215 Grad-M oraz dwóch 14,5 mm wkm-ów MPTU.
Wyposażenie elektroniczne obejmuje: trójwspółrzędną stację radiolokacyjną 5P-26M (MR-352) Pozitiw-M służącą do obserwacji powierzchni morza i przestrzeni powietrznej oraz systemu kierowania ogniem 5P-10-3 Łaska (dla systemów A-190, AK-306 i Grad-M), który integruje stację radiolokacyjną, kamerą telewizyjną i dalmierz laserowy. Do celów nawigacyjnych służy stacja radiolokacyjna MR-231-3, zaś do wykrywania płetwonurków oraz podwodnych środków szturmowych – opuszczana stacja hydrolokacyjna Anapa-M. Okręty mają także system walki elektronicznej TK-25 i współpracujące z nim dwie wyrzutnie celów pozornych TK-216 systemu PK-10 oraz system identyfikacji „swój-obcy” 67R.
Budowę jednostek realizowała stocznia „Ałmaz” z Petersburga, która wiosną 2003 r. wygrała przetarg. Stępkę prototypowego Astrachania położono 30 stycznia 2004, zwodowano go 7 października 2005, zaś do służby wszedł 1 września 2006 r. Według pierwszych doniesień do 2016 r. miało powstać 10 okrętów, z czego 5 właśnie dla Flotylli Kaspijskiej. Później anonsowano tylko 7 (prototyp i 6 seryjnych). Ostatecznie zbudowano jedynie 3. Poza Astrachaniem były to: Wołgodonsk i Machaczkała.