5 sierpnia 2022 r. do 32. Bazy Lotnictwa Taktycznego w Łasku przybył kolejny kontyngent powietrzny amerykańskiego lotnictwa bojowego. Tym razem są to najbardziej zaawansowane samoloty myśliwskie w arsenale Stanów Zjednoczonych: Lockheed Martin F-22A Raptor.

Samoloty wystawiła 90. eskadra myśliwska stacjonująca w połączonej bazie Joint Base Elmendorf-Richardson na Alasce. Eskadra wchodzi w skład 3. Skrzydła Myśliwskiego z dowództwem w tej samej bazie, w którym jest jeszcze jedna eskadra F-22A Raptor – 525. eskadra myśliwska.

F-22A Raptor występujące w uzbrojeniu w stosunkowo niewielkiej liczbie ze względu na swoją bardzo wysoką cenę, są najbardziej zaawansowanymi technicznie myśliwcami na świecie. Spośród wszystkich samolotów bojowych mają najmniejszą skuteczną powierzchnię radiolokacyjnego odbicia, która jest utajniona, ale w przybliżeniu nie jest większa od jabłka, gdyby było wykonane z metalu. Jednocześnie samolot dysponuje bardzo zaawansowanym radarem Northrop Grumman AN/APG-77 z anteną z aktywnym skanowaniem elektronicznym i bardzo niskim prawdopodobieństwem wykrycia pracy. W połączeniu z innymi sensorami oraz układem transmisji danych pilot Raptora dysponuje pełnym obrazem sytuacji taktycznej. Uzbrojenie „powietrze-powietrze” składa się z sześciu pocisków AIM-120D AMRAAM przenoszonych w głównej podkadłubowej komorze oraz z dwóch pocisków AIM-9X Super Sidewinder w komorach bocznych. Dodatkowo ma on zabudowane działko M61A Vulcan kal. 20 mm z zapasem amunicji 480 nabojów.

Fot. Michał Fiszer

Stałe bazy F-22A rozmieszczone są tylko na terenie Stanów Zjednoczonych. Dwa główne skrzydła to 1. Skrzydło Myśliwskie z Langley-Eustis w Wirginii broniące wschodniej części USA (27. i 94. eskadra myśliwska) oraz 3. Skrzydło z Elmendorf-Richardson na Alasce broniące zachodniego wybrzeża (90. i 525. eskadra). W obu tych bazach stacjonuje też „stowarzyszony” (czyli bez własnego sprzętu) komponent rezerwowy: 192. Skrzydło Myśliwskie Gwardii Narodowej Wirginii (149. eskadra myśliwska) w Langley i 477. Grupa Myśliwska Rezerw USAF (302. eskadra myśliwska) na Alasce. Dwie pozostałe jednostki na południowych rogach Stanów Zjednoczonych, czyli w bazie Hickam na Hawajach i Eglin na Florydzie mają po jednej eskadrze. Na Hawajach stacjonuje 154. Skrzydło Myśliwskie (199. eskadra myśliwska) Gwardii Narodowej Hawajów które ma samoloty, zaś z nim stowarzyszona jest (bez sprzętu, sam personel) regularna jednostka USAF – 19. eskadra z 15. Skrzydła. Z kolei w Eglin na Florydzie stacjonuje jednostka szkolno-bojowa, 325. Skrzydło Myśliwskie mające jedną eskadrę, 43. eskadrę myśliwską. Z nim „stowarzyszona” jest jednostka rezerwowa: 44. Grupa (301. eskadra).

Fot. Michał Fiszer

Te sześć eskadr mających własne F-22A to całość sił Raptorów, etatowo mają one 144 samoloty w linii (po 24 w eskadrze). Pozostałe ze 187 wyprodukowanych przechodzą aktualnie remonty, albo są w jednostkach doświadczalnych i doskonalenia taktyki, w tym w 57. Skrzydle w Nellis w Newadzie (433rd Weapons Squadron do szkolenia taktycznego i 422nd Test & Evaluation Squadron do integracji nowego uzbrojenia i testów eksploatacyjnych). Eskadry te mają mniej samolotów, niż jednostki operacyjne. Z kolei w Edwards w Kalifornii w 412. Skrzydle Doświadczalnym jest 411th Test Squadron, w którym są samoloty przedprodukcyjne do różnych prób.

Fot. Michał Fiszer

Tak więc, poza misjami zagranicznymi i ćwiczeniami Rapotorów nie ma poza Stanami Zjednoczonymi. Dlatego ich przybycie do Polski w ramach misji NATO Air Shielding, czyli powietrznej tarczy Sojuszu Północnoatlantyckiego, jest tak ważne. Jest to prewencyjne, wysunięte rozmieszczenie sił myśliwskich we wschodnich państwach NATO w związku z wojną w Ukrainie. Gdyby doszło do poważnego naruszenia przestrzeni powietrznej Sojuszu Północnoatlantyckiego, amerykańskie myśliwce od razu przystąpiłyby do przeciwdziałaniu, co oznaczałoby stan wojny z agresorem.
F-22A mają w Łasku pozostać przez kilka miesięcy. Dokładna data ich rotacji jest utrzymywana w tajemnicy i zapewne zależy od rozwoju wypadków w Ukrainie. Dowódca eskadry i wydzielonego pododdziału 12 myśliwców Raptor w Polsce, ppłk Michael Kendall powiedział, że w Polsce wykonywane są loty operacyjne, jak i szkolne wspólnie z 32. Bazą Lotnictwa Taktycznego, dowodzoną przez płk. pil. Piotra Ostroucha. Podczas szkolenia pilotów Raptorów w Polsce, większy nacisk kładzie się na manewrowe walki powietrzne z F-16 i MiG-29, ale bez zaniedbania podstawowego sposobu działania F-22A, jakim jest zwalczanie środków napadu powietrznego z dużej podległości, spoza zasięgu widzialności wzrokowej. W Stanach Zjednoczonych F-22A ćwiczą głównie przechwytywanie celów z różnymi profilami lotu. Co do misji operacyjnych, są to typowe dyżury powietrzne w systemie obrony powietrznej, znane jako CAP – Combat Air Patrol, niekiedy z tankowaniem w powietrzu, przez co łączy się trening z misją operacyjną.

Fot. Michał Fiszer

Fot. Michał Fiszer

Fot. Michał Fiszer

Jacek Fiszer, Jerzy Gruszczyński