Samolot RC-135V Rivet Joint startuje 18 lipca 2017 r. z bazy Al Udeid w Katarze do kolejnej misji w ramach operacji „Inherent Resolve”.

Siły powietrzne Stanów Zjednoczonych (US Air Force, USAF) posiadają 17 samolotów rozpoznawczych Boeing RC-135V/W Rivet Joint oraz dwa RC-135U Combat Sent. Wykorzystywane są one do prowadzenia m.in. strategicznego zwiadu w pełnym spektrum elektromagnetycznym (SIGINT), w tym zwiadu elektronicznego (Electronic Signals Intelligence, ELINT) oraz komunikacyjnego (Communications Intelligence, COMINT). RC-135V/W oraz RC-135U należą do jednych z najstarszych samolotów w inwentarzu USAF, jednakże pełnią niezwykle ważną funkcję pozyskiwania kluczowych informacji o systemach bojowych przeciwnika. Wykorzystywane na poziomie taktycznym samoloty Rivet Joint przechwytują komunikację głosową i elektroniczną zapewniając dowódcom wczesne ostrzeganie o zagrożeniach oraz pomagają w lokalizowaniu kluczowych celów.

Podstawową misją samolotów RC-135V/W Rivet Joint jest wykrywanie i rozpoznawanie sygnałów emitowanych przez systemy elektroniczne, radiolokacyjne oraz komunikacyjne przeciwnika – SIGINT (Signal Intelligence). Zgodnie z definicją departamentu obrony Stanów Zjednoczonych (DoD), SIGINT stanowi kategorię wywiadu składającą się albo z pojedynczych, albo kompleksowych działań wywiadowczych obejmujących komunikację głosową, emisję generowaną przez urządzenia elektroniczne oraz sygnały emitowane przez urządzenia pomiarowo-rejestrujące. SIGINT obejmuje takie podkategorie jak: ELINT, COMINT, FISINT, MASINT i RADINT.

ELINT (Electronic Intelligence) to wykrywanie i rozpoznawanie sygnałów emitowanych przez elektroniczne urządzenia wojskowe, stacje radiolokacyjne, transpondery oraz różne systemy uzbrojenia. COMINT (Communications Intelligence) obejmuje wykrywanie i rozpoznawanie wszelkiej komunikacji. Chodzi przede wszystkim o komunikację głosową prowadzoną za pomocą radiostacji, telefonii satelitarnej czy komórkowej, ale również telefonię stacjonarną, telegraf, faks oraz sygnały telewizyjne. FISINT (Foreign Instrumentation Signals Inteligence) to wykrywanie i rozpoznawanie emisji generowanej przez urządzenia telemetryczne, śledzące i rejestrujące dane, szczególnie podczas testów różnorodnych systemów bojowych i uzbrojenia. Misje typu MASINT (Measurement and Signature Intelligence) obejmują monitorowanie i pomiar emisji w spectrum elektromagnetycznym oraz w podczerwieni. Samoloty Rivet Joint zdolne są również do prowadzenia działań typu RADINT (Radar Intelligence), czyli wykrywania i lokalizowania sygnałów emitowanych przez stacje radiolokacyjne.

RC-135W wzbija się w powietrze z bazy Nellis AFB w Newadzie podczas ćwiczeń „Weapons School Integration”; 9 czerwca 2021 r.

Podstawową rolą samolotów Combat Sent jest wykonywanie misji typu ELINT oraz MASINT. Jest to tzw. wywiad techniczny polegający na wykrywaniu i rejestrowaniu danych o pracy systemów uzbrojenia, a szczególnie wszelkiego rodzaju emiterów takich jak: naziemne stacje radiolokacyjne, radary lotnicze, radary i inne systemy instalowane w rakietowych pociskach balistycznych, pociskach samosterujących oraz pociskach kierowanych. Dane zbierane przez samoloty RC-135U są następnie analizowane i wykorzystywane podczas opracowywania oraz kalibracji m.in. systemów ostrzegających przed promieniowaniem radiolokacyjnym, systemów zakłócania stacji radiolokacyjnych, walki elektronicznej, różnego rodzaju pocisków kierowanych (przeciwlotniczych, przeciwradiolokacyjnych, przeciwokrętowych), pułapek radiolokacyjnych (wabików), przeciwradiolokacyjnych naboi zakłócających oraz symulatorów zagrożeń.

Obydwa typy samolotów realizują tzw. wrażliwe misje rozpoznawczo-wywiadowcze (SRO – Sensitive Reconnaissance Operations). Zalicza się je do szerszej kategorii rozpoznania strategicznego (SRM – Strategic Reconnaissance Missions), które w czasach ,,zimnej wojny” określane były jako „pokojowy program rozpoznania powietrznego” (PARPO – Peacetime Airborne Reconnaissance Program).

Program Rivet Joint, czyli połączenie możliwości

Samoloty RC-135V/W Rivet Joint to następcy długiej linii różnorodnych samolotów zwiadowczych użytkowanych przez USAF w pierwszych dekadach ,,zimnej wojny”. Większość tych samolotów budowana była na bazie sprawdzonego, czterosilnikowego samolotu pasażerskiego Boeing 707. Programami budowy różnego rodzaju platform zwiadowczo-rozpoznawczych zajmowało się (i zajmuje do dzisiaj) biuro sił powietrznych do zadań specjalnych nazwane „Big Safari”. Rolą utworzonego w 1951 r. biura, jest szybkie pozyskiwanie i wdrażanie operacyjne nowych technologii, kluczowych ze strategicznego punktu widzenia. Biuro działa poza zwykłym procesem przetargowo-zakupowym, co ma gwarantować szybkie implementowanie nowych rozwiązań. Do dzisiaj „Big Safari” nadzoruje m.in. eksploatację i modernizację samolotów z rodziny RC-135, WC-135, samolotów walki elektronicznej typu Compass Call, czy platform bezzałogowych.

Przed wdrożeniem samolotów RC-135V/W, amerykańskie siły powietrzne posiadały generalnie dwa typy platform, które realizowały albo misje typu COMINT (np. misje „Burning Candy”) albo ELINT (np. misje „Burning Pipe”). Często jednak starano się łączyć rozpoznanie COMINT oraz ELINT. Wówczas samoloty ELINT takie jak RC-135C Big Team zabierały na pokład jednego czy dwóch lingwistów, którzy prowadzili dodatkowy nasłuch komunikacji głosowej przeciwnika. Z kolei samoloty typu COMINT, takie jak RC-135D Rivet Brass, czy RC-135M River Card, zabierały na pokład dodatkowo operatorów ELINT rejestrujących sygnały emitowane w spektrum elektronicznym. Jednakże żeby skutecznie realizować obydwa typy misji trzeba było wysyłać w powietrze samoloty COMINT i ELINT razem, tak aby mogły uzupełniać swoje działania. Nie było to zbyt wygodne rozwiązanie z logistycznego punktu widzenia. Głównie z tego powodu rozpoczęto program Rivet Joint. Jego celem, oprócz kwestii uproszczenia logistyki działań wywiadowczych, była również unifikacja niezwykle różnorodnej floty samolotów rozpoznawczo-wywiadowczych. W grupie platform typu COMINT znajdowały się samoloty takie jak: C-130A-II Sun Valley, C-130B-II Rivet Victor, RC-135D Rivet Brass oraz RC-135M Rivet Card. Misje ELINT oraz tzw. techniczny ELINT realizowały samoloty takie jak: C-97A Rivet Stock, ERB-47H, KC-135T Cobra Jaw oraz RC-135C Big Team.

Najlepszymi kandydatami do budowy na ich podstawie nowej platformy były przeznaczone do wykonywania zadań ELINT samoloty typu RC-135C. Zostały one zbudowane na bazie planowanej „zwykłej” wersji rozpoznawczej RC-135B. W 1966 r., z inicjatywy biura „Big Safari”, dziesięć fabrycznie nowych RC-135B skierowano z zakładów Boeinga do firmy Martin Aircraft w Baltimore w stanie Maryland. Samoloty te wyposażono w sprzęt do prowadzenia wywiadu elektronicznego (ELINT). Otrzymały specjalny, podkadłubowy zestaw anten oraz charakterystyczne owiewki „policzkowe”, mieszczące zautomatyzowany system lokalizacji sygnałów elektronicznych typu AEELS (Automated ELINT Emitter Locator System) opracowany przez firmę E-Systems (obecnie: L3Harris Technologies). Tak zmodyfikowane samoloty weszły do służby w 1967 r. pod oznaczeniem RC-135C Big Team. Jednakże od samego początku było jasne, że ich potencjał w zakresie dostępnego miejsca w kadłubie, mocy generatorów prądu oraz systemów chłodzenia elektroniki wystarcza nie tylko do realizowania wąsko wyspecjalizowanych misji ELINT.