Model fregaty wielozadaniowej MEKO A-300 z przykładowym systemem walki. Okręt ten był podstawą do opracowania projektu koncepcyjnego MEKO A-300PL, stanowiącego rdzeń oferty thyssenkrupp Marine
Systems w programie Miecznik.

Na początku lutego grupa polskich dziennikarzy miała okazję zapoznać się z ofertą niemieckiego holdingu stoczniowego thyssenkrupp Marine Systems, przygotowaną w odpowiedzi na program budowy fregat dla Marynarki Wojennej RP pod kryptonimem Miecznik. O stronie technicznej projektu wyjściowego proponowanej platformy, którą jest MEKO A-300, pisaliśmy już sporo na naszych łamach (WiT 10/2021 i 11/2021), dlatego przypomnimy tu jedynie zasadnicze jej założenia. Większy akcent położymy zaś na stronę przemysłowo-korporacyjną i model biznesowy współpracy, stanowiące ważną część niemieckiej oferty dla Polski.

Holding stoczniowy thyssenkrupp Marine Systems GmbH (tkMS) jest częścią korporacji thyssenkrupp AG. Jest też właścicielem firmy Atlas Elektronik GmbH, produkującej systemy elektroniczne do okrętów nawodnych i podwodnych. Współtworzy ponadto konsorcja, np. kta Naval Systems AS (tkMS, Atlas Elektronik i Kongsberg Defense & Aerospace) do produkcji systemów zarządzania walką okrętów podwodnych.

Fregata MEKO A-300 ma dwie „wyspy bojowe”, a wraz z nimi zwielokrotnione zasadnicze systemy dla przetrwania okrętu i kontynuacji walki. Na dwóch nadbudówkach widać anteny systemów elektronicznych, pomiędzy nimi wyrzutnie pocisków przeciwokrętowych i przeciwlotniczych. Uwagę zwracają wnęki w burtach zasłonięte siatkami Faradaya, ograniczającymi skuteczną powierzchnię odbicia radiolokacyjnego tych rejonów.

Portfolio tkMS w zakresie okrętów nawodnych klasy fregata obejmuje obecnie jednostki typów: MEKO A-100MB LF (fregata lekka), MEKO A-200 (fregata ogólnego przeznaczenia), MEKO A-300 (fregata wielozadaniowa) i F125 (fregata „ekspedycyjna”, zbudowana na zamówienie Deutsche Marine). Na przestrzeni ostatnich 40 lat w oparciu o projekty tkMS powstało lub jest w budowie 61 fregat i korwet 16 typów oraz ich modyfikacji dla 13 flot świata. Spośród nich 54 jest obecnie w służbie, w tym 28 w pięciu państwach NATO.

Filozofia tkMS wykorzystuje ewolucyjną spiralę projektowania, co oznacza, że każdy nowy typ fregat zaprojektowanych przez tkMS zachowuje najlepsze cechy poprzedników i dodaje nowe techniki oraz technologie, a także cechy konstrukcyjne.

MEKO A-300PL dla Marynarki Wojennej

Oferta tkMS to projekt fregaty MEKO A-300PL, będący wariantem A-300, spełniającym wstępne założenia taktyczno-techniczne Miecznika. MEKO A-300 jest bezpośrednim następcą trzech modeli fregat: MEKO A-200 (10 jednostek zbudowanych i w budowie, trzy serie), F125 (zbudowano cztery) i MEKO A-100MB LF (cztery w budowie), a jej projekt bazuje na cechach konstrukcyjnych wszystkich z nich. Zastosowany przy jej projektowaniu system MEKO, czyli MEhrzweck-KOmbination (kombinacja wielofunkcyjna), jest ideą opartą na modułowości uzbrojenia, elektroniki i innego istotnego wyposażenia, będącego częścią systemu walki, mającą na celu łatwość dopasowania konkretnego rozwiązania do potrzeb danej floty, późniejszego serwisowania i redukcję kosztów zakupu oraz utrzymania.

Fregatę MEKO A-300 cechują: wyporność pełna 5900 t, długość całkowita 125,1 m, szerokość maksymalna 19,25 m, zanurzenie 5,3 m, prędkość maksymalna 27 w., zasięg > 6000 Mm. W jej projekcie zdecydowano o zastosowaniu układu napędowego CODAD (Combined Diesel And Diesel), który jest najbardziej opłacalnym cenowo rozwiązaniem w zakupie i najbardziej efektywnym kosztowo w cyklu życia fregaty. Ponadto utrzymuje bardzo wysoki standard trwałości mechanizmów, jak też w najmniejszym stopniu wpływa na wielkość i złożoność konstrukcji fregaty oraz na wartość jej sygnatur fizycznych, szczególnie w podczerwieni i radiolokacyjnej, jak ma to miejsce w przypadku układów CODAG oraz CODLAG z turbinami gazowymi.

Cechą zewnętrzną wyróżniającą konstrukcję MEKO A-300 są dwie „wyspy bojowe”, z których każda wyposażona jest w niezależne od siebie systemy niezbędne do zapewnienia jednostce zdolności do działań po jej uszkodzeniu. Składają się na nie m.in.: redundantny system walki, systemy wytwarzania i dystrybucji energii elektrycznej, układ napędowy, systemy kontroli uszkodzeń, systemy ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji HVAC oraz systemy nawigacji.

Fregata MEKO A-300 została zaprojektowana tak, aby wytrzymać wybuchy podwodne dzięki środkom ochrony przed wstrząsami i konstrukcji zabezpieczającej przed ich następstwami. Po eksplozji fregata zachowa pływalność, zdolność poruszania się i walki (obrony przed zagrożeniami powietrznymi, powierzchniowymi, podwodnymi oraz asymetrycznymi). Jednostka została zaprojektowana zgodnie ze standardem niezatapialności, polegającym na utrzymywaniu dodatniej pływalności przy zalanych dowolnych trzech sąsiednich przedziałach kadłuba. Jedna z głównych grodzi wodoszczelnych jest podwójną grodzią przeciwwybuchową, specjalnie wzmocnioną, aby wytrzymać i pochłaniać energię eksplozji oraz zapobiegać penetracji wzdłużnej w jej wyniku. Tworzy ona pionową wewnętrzną granicę między rufową i dziobową „wyspą bojową”, a także przednimi i tylnymi obszarami kontroli uszkodzeń. Fregatę MEKO A-300 wyposażono też w osłony balistyczne.

Jednostka została zaprojektowana zgodnie z filozofią redundancji zasilania elektrycznego stosowaną w Deutsche Marine, co oznacza, że dowolne dwa generatory mogą ulec awarii, a okręt nadal ma wystarczającą moc elektryczną, aby spełnić krytyczne wymagania dotyczące pływania, poruszania się i zaspokajania zapotrzebowania elektrycznego. Cztery generatory rozmieszczono w dwóch siłowniach, po jednej w każdej „wyspie bojowej”. Są one odseparowane pięcioma przedziałami wodoszczelnymi, co zapewnia wysoki stopień przeżywalności. Ponadto, w przypadku całkowitej utraty głównego zespołu napędowego, fregata może wykorzystać chowany elektryczny pędnik azymutalny, który może być używany jako awaryjny silnik napędowy do uzyskania niskiej prędkości.
Idea dwóch „wysp bojowych” pozwala fregacie MEKO A-300 na zachowanie pływalności i ruchu (napęd, zasilanie elektryczne, kontrola uszkodzeń) oraz pewnego stopnia zdolności bojowych (sensory, efektory, dowodzenie, kontrola i łączności – C3) na jednej z wysp, jeśli którakolwiek z tych funkcji zostanie wyłączona z powodu uszkodzenia odniesionego w walce lub awarii tej funkcji na drugiej. Tak więc fregata ma dwa oddzielne maszty główne i bloki nadbudówek na każdej z dwóch „wysp bojowych”, z których każdy mieści sensory i efektory oraz elementy C3, aby zachować dowodzenie i kontrolę, wykrywanie, śledzenie oraz prowadzenie walki we wszystkich trzech domenach.

Główną zasadą technologii MEKO jest umożliwienie integracji na fregacie A-300 dowolnego systemu walki, w tym systemu zarządzania walką CMS (Combat Management System), pochodzącego od szerokiego grona dostawców, poprzez zastosowanie niestandardowych interfejsów mechanicznych, elektrycznych, sygnałowych i integracji chłodzenia. Tak więc w kilkunastu typach i podtypach fregat oraz korwet zaprojektowanych i dostarczonych przez tkMS na przestrzeni ostatnich 30 lat zintegrowano odmienne CMS różnych producentów, m.in.: Atlas Elektronik, Thales, Saab i Lockheed Martin.

W zakresie systemu walki fregata MEKO A-300 jest w pełni wyposażona do dowodzenia i kontroli, wykrywania, śledzenia oraz zwalczania zagrożeń powietrznych dalekiego zasięgu, w tym taktycznych pocisków balistycznych, na dystansach przekraczających 150 km i współdziałania w ramach sił morskich lub jako zintegrowana platforma sensoryczna/bojowa w strefie obrony powietrznej.

Konstrukcja MEKO A-300 jest przygotowana do zintegrowania dowolnego pocisku przeciwokrętowego zachodniego producenta. Maksymalna ich liczba to 16, co czyni ją jedną z najsilniej uzbrojonych jednostek podobnej wielkości.

Do poszukiwania okrętów podwodnych fregatę wyposażono w: sonar kadłubowy, sonary holowane (pasywny i aktywny) oraz przenoszone przez okręt sensory zaburtowe, zintegrowane z siecią ZOP fregaty (do dwóch śmigłowców wyposażonych w sonar i boje sonarowe, do dwóch 11-metrowych kutrów bezzałogowych z aktywno-pasywnym sonarem holowanym, np. Atlas Elektronik ARCIMS). MEKO A-300 jest wyposażona w sonary firmy Atlas Elektronik, które pracują na średniej oraz wysokiej częstotliwości, i są specjalnie zaprojektowane do pracy w warunkach bałtyckich.
Uzbrojenie ZOP obejmuje: dwie potrójne wyrzutnie 324 mm torped lekkich, dwie wyrzutnie 533 mm torped ciężkich Atlas Elektronik SeaHake Mod 4, dwie czterolufowe wyrzutnie przeciwtorped Atlas Elektronik SeaSpider, cztery wyrzutnie Rheinmetall MASS EM/IR wabików przeciwtorpedowych. Systemy ZOP fregaty MEKO A-300 są przystosowane do bałtyckiego teatru działań. Litoralny charakter tego akwenu oraz warunki hydrologiczne i występowanie pogłosu wymagają zastosowania sonarów o wyższej częstotliwości niż na okrętach operujących na głębiach oceanicznych.