5 września w Departamencie US Navy podjęto długo wyczekiwaną decyzję w kwestii wyboru i implementacji preferowanej formy złomowania wycofanego ze służby 3 lutego 2017 roku, pierwszego amerykańskiego superlotniskowca o napędzie atomowym eks-USS Enterprise (CVN 65).

Proces złomowania każdego okrętu, szczególnie tej wielkości to karkołomne wyzwanie, związane z koniecznością rozwiązania licznych problemów proceduralnych, środowiskowych, ekonomicznych itp. Złomowanie z kolei okrętu o napędzie atomowym to już całkowicie inny rodzaj procedur. O tym jak skomplikowany jest to proces może świadczyć fakt, że w należącej do koncernu HII Corporate stoczni Newport News Shipbuilding (NNS) w Hampton Roads w dalszym ciągu stoi zacumowany fragment kadłuba (z elementami siłowni) należący do pierwszego na świecie krążownika rakietowego o napędzie atomowym eks-USS Long Beach (CGN 9), który ze służby wycofano ponad 28 lat temu (1 maja 1995).

W przypadku Enterprise’a wybrano metodę rozbiórki określaną jest jako tzw. Alternative 3 (wersje Alternative 1 i 2 odrzucono jako zbyt skomplikowane), która zakłada wykorzystanie na każdym etapie prac komercyjnego zaplecza oraz firm. Tym samym całą odpowiedzialność za proces m.in. demontażu siłowni atomowej, a także bezpieczną utylizację komponentów elementów układu napędowego, w tym przede wszystkim tych mających kontakt z promieniowaniem przenikliwym tzw. LLRW (low-level radiological waste), a także inne szkodliwe materiały (np. azbest) spadnie na wybrany koncern cywilny.

W ciągu ostatnich sześciu lat odpowiedzialna dotychczas za proces utylizacji Enterprise’a, wspomniana już stocznia NNS, usunęła jedynie pręty paliwowe z ośmiu reaktorów (Westinghouse A2W) tego okrętu oraz zabezpieczyć wszystkie elementy układu napędowego wystawione na działanie promieniowania jonizującego. Wybrana obecnie metoda rozbiórki przede wszystkim legitymować ma się niespotykaną w tego typu działaniach wydajnością i efektywnością. Zakłada ona, że cała sekcja napędowa, składająca się z czterech osobnych przedziałów z ośmioma reaktorami, zostanie pocięta na kawałki i umieszczona wewnątrz setek kontenerów (spełniających wymagania komisji nadzoru atomowego NRC), które następnie zdeponowane zostaną na zatwierdzonych składowiskach odpadów promieniotwórczych. Cały proces złomowania okrętu zakończyć ma się w ciągu „zaledwie” 5 lat, co ciekawe alternatywne rozwiązanie, w ramach którego złomowanie jednostki miała realizować Stocznia Marynarki Wojennej w Puget Sound w Bremerton w stanie Waszyngton, zakładało 15-letni okres prac. Komercyjny proces to także znaczne, sięgające wg obecnych szacunków ponad połowy zakładanej kwoty, oszczędności które oszacować można na ok. 600 mln USD (vs. 1,4 mld USD dla alternatywnego rozwiązania).

USS Enterprise (CVN 65) zamówiony został 15 listopada 1957 roku, położenie stępki w stoczni NNS miało miejsce 4 lutego 1958 roku, a chrzest i wodowanie 24 września 1960 roku. Do służby operacyjnej okręt przyjęto z kolei 25 listopada 1961 roku. Koszt budowy zamknął się w kwocie 451,3 mln USD (wg kursu w 2022 roku wynosił on 4,7 mld USD). Lotniskowiec wziął udział we wszystkich działaniach wojennych, w których zaangażowane były USA od chwili wejścia do służby tj. wojna w Wietnamie, a także obie w Zatoce Perskiej, jak również działania w Afganistanie. Był obecny także w trakcie tzw. kryzysu kubańskiego w 1962 roku. Swoją służbę bojową zakończył on 1 grudnia 2012 roku, kiedy to został poddany dezaktywacji w bazie US Navy w Norfolk. Decyzję o wycofaniu Enterprise’a z kampanii związana była ze znacznym wzrostem kosztów jego obsługi (857,3 mln USD) a także ograniczeniami w budżecie US Navy na rok 2013. Początkowo entuzjastycznie podchodzono do koncepcji zachowania okrętu jako obiektu muzealnego, jednak koszty jego utrzymania a także odbudowy (lotniskowiec musiałby zostać częściowo rozebrany w celu usunięcia reaktorów), okazały się zbyt wysokie i koncepcję ostatecznie porzucono.

Co ciekawe, ponad 16 ton stali z CVN 65 zostało wykorzystane w konstrukcji nowego Enterprise’a (CVN 80) typu Gerald R. Ford (stępkę położono 5 kwietnia 2022 roku). Obie kotwice zostały przekazane na inne jednostki. Pierwsza w październiku 2014 roku trafiła na pokład, przechodzącego remont i wymianę prętów paliwowych RCOH (Refueling and Complex Overhaul), lotniskowca Abraham Lincoln (CVN 72) typu Nimitz, podczas gdy drugą w 2019 roku otrzymał George Washington (CVN 73) tego samego typu.

CVN 65 legitymował się wypornością pełną 93 284 ton przy wymiarach 342 x 78,4 (40,5 na LW) x 12,0 m. Napęd stanowiło osiem reaktorów wodnych ciśnieniowych drugiej generacji Westinghouse A2W oraz czterech turbin parowych. Łączna moc tego układu wynosiła 210 MW, dzięki czemu lotniskowiec mógł się przemieszczać z prędkością 33,6 węzłów. Maksymalnie załoga liczyć mogła 5828 osób przy czym załoga okrętowa liczyła 3000 osób (150 oficerów) a kolejne 1800 osób to załoga lotnicza (w tym 250 pilotów). Grupa lotnicza składała się standardowo z 60 samolotów i śmigłowców (maksymalnie liczba ta wzrosnąć mogła do 90). Uzbrojenie obronne stanowiły trzy ośmikomorowe wyrzutnie Mk29 dla pocisków Sea Sparrow, trzech systemów artyleryjskich Mk15 Phalanx a także dwóch rakietowych Mk49 RAM.