19 grudnia Agencja Uzbrojenia poinformowała o podpisaniu umowy wykonawczej nr 10 (UW-10) z konsorcjum PGZ-NAREW na dostawę i wsparcie eksploatacji 24 zestawów radarów wczesnego wykrywania P-18PL. Wartość kontraktu to ponad 3,1 mld PLN.

Przedmiotem dostawy będą 24 zestawy radarów wczesnego wykrywania (RWW) P-18PL wraz z pakietem szkoleniowym i usługa asysty technicznej w ramach pakietu logistycznego. Umowa ma zostać zrealizowana w latach 2027‒2035 (dostawa pierwszych radarów rozpocznie się najpóźniej w 2027 r.). Długi okres dostawy pierwszych stacji jest związany z konieczności opracowania wersji seryjnej P-18PL, znacząco różniącej się od prototypu. Wynika to m.in. z postępu technicznego i dostępności bazy elementowej (niezbędne komponenty należy zamawiać większymi partiami, by uniknąć sytuacji, w której każda stacja bądź ich partia różni się od poprzedniej). Seryjne wozy antenowe WA-18 mają także wykorzystywać nośniki Jelcz P112.57 10x10, zunifikowane z wozem antenowym Wielofunkcyjnego Radaru Kierowania Ogniem Sajna systemu Narew. Podobna sytuacja zaistniała wcześniej w przypadku ZDPSR Bystra Umowa na dostawę radarów Bystra do zestawów przeciwlotniczych Pilica+ (zbiam.pl). Pierwszy seryjny radar będzie z tego powodu powodu musiał przejść próby w poszerzonym zakresie.

Wykonawcą umowy będzie konsorcjum PGZ-NAREW w składzie: Polska Grupa Zbrojeniowa S.A. (lider konsorcjum), Huta Stalowa Wola S.A., Jelcz sp. z o.o., MESKO S.A., Ośrodek Badawczo Rozwojowy Centrum Techniki Morskiej S.A., PCO S.A, PIT-RADWAR S.A., Wojskowe Zakłady Łączności Nr 1 S.A., Wojskowe Zakłady Uzbrojenia S.A., Wojskowe Zakłady Elektroniczne S.A. i Zakłady Mechaniczne Tarnów S.A. Liderem technicznym programu będzie spółka PIT-RADWAR S.A., dla której umowa na dostawę RWW P-18PL jest największą w historii. To kolejna umowa wykonawcza w ramach programu Narew (łącznie ma być ich 15), zawarta od 2021 r.

- Zawarcie umowy na dostawę ponad dwudziestu radarów P-18PL to kolejny, znaczący krok w budowie systemu zintegrowanej obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej. Dzięki tym radarom nasz system otrzyma całkiem nowe zdolności „identyfikowania” zagrożeń na bardzo dużych dystansach. Radary P-18PL, pozyskiwane w ramach programu Narew, służyć będą nie tylko dla warstwy krótkiego zasięgu, ale dla całego zintegrowanego systemu, gdyż będą stanowiły źródło informacji dla zintegrowanego systemu dowodzenia walką IBCS. Z technicznego punktu widzenia to bardzo innowacyjna konstrukcja, która wykorzystując dojrzałą technologię anten Yagi-Uda, dzięki odpowiedniej obróbce cyfrowej, znacząco zwiększy potencjał obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej – podkreślił gen. bryg. Michał Marciniak, zastępca Szefa Agencji Uzbrojenia i Pełnomocnik Ministra Obrony Narodowej do spraw Budowy Systemu Zintegrowanej Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwrakietowej.

W imieniu konsorcjum głos zabrał prezes Polskiej Grupy Zbrojeniowej S.A. Sebastian Chwałek, który dodał: - Dzisiejsza umowa to bardzo ważny moment nie tylko dla członków Konsorcjum PGZ-NAREW, w tym przede wszystkim PIT-RADWAR S.A., ale także dla Wojska Polskiego. Stacje radiolokacyjne P-18PL to najnowocześniejsze rozwiązanie w obszarze radiolokacji. Doskonale uzupełni ona cały system budowanej wielowarstwowej obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej Polski współpracując z wyrzutniami w systemach Narew i Wisła. To również potwierdzenie, że polska myśl techniczna potrafi odpowiadać na wyzwania współczesnego i przyszłego pola walki. A PIT-RADWAR to spółka, która w radiolokacji wyznacza światowe trendy.

Prototypowy zestaw radaru wstępnego wykrywania na stanowisku (w warunkach pracy bojowej zasadnicze elementy zestawu ustawiane są w znacznie większej odległości). Widoczne: wóz antenowy WA-18, wóz wskaźnikowy WW-18 i jednostka zasilania JZ-18 na przyczepie ciągnionej przez wóz wskaźnikowy. Fot. st. sierż. Piotr Gubernat/Combat Camera Dowództwa Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych

W skład każdego zestawu P-18PL wchodzą trzy elementy: wóz antenowy WA-18, zawierający system antenowy, aparaturę nadawczo-odbiorczą, system przetwarzania sygnałów, system nawigacji i topodowiązania, system identyfikacji bojowej „swój-obcy” oraz systemy pomocnicze na podwoziu Jelcz P882.53 w układzie 8×8 (w prototypie); wóz wskaźnikowy WW-18 z lokalnym i wynośnym stanowiskiem operatora, systemem urządzeń komunikacji oraz układami pomocniczymi na podwoziu Jelcz P662D.43 w układzie 6×6 i jednostka zasilania JZ-18 na dwuosiowej przyczepie z dwoma zespołami prądotwórczymi (jeden z nich pełni rolę rezerwową), systemem rozdziału zasilania oraz systemami pomocniczymi.

RWW P-18PL służą do ostrzegania przed zagrożeniem atakiem powietrznym i określania położenia (odległości, azymutu, wysokości lotu) celów na maksymalnym dystansie kilkuset kilometrów (maksymalny zasięg w trybie wykrywania rakiet balistycznych to nawet 900 km, a pułap lotu celów 160 km), a także klasyfikacji zagrożenia (rodzaj środka napadu powietrznego). Standardowym trybem pracy jest przeszukiwanie przestrzeni z obrotem anteny w zakresie 360º, zaś w elewacji cyfrowo formowane wiązki odbiorcze zapewniają pokrycie 25º w trybie przeszukiwania i 45º w trybie śledzenia. Radar może także pracować w trybie sektorowym, wówczas przy nieruchomej antenie przeszukiwanie przestrzeni w azymucie 90º dokonywane jest wyłącznie elektronicznie.

Radar może współpracować z wszystkimi systemami dowodzenia wykorzystywanymi w Siłach Powietrznych i OPL Wojsk Lądowych Sił Zbrojnych RP. Docelowo P-18PL będzie współpracować także ze Zintegrowanym Systemem Dowodzenia Obroną Przeciwlotniczą i Przeciwrakietową IBCS (Integrated Air and Missile Defense Battle Command System) w ramach zestawów rakietowych obrony powietrznej krótkiego zasięgu Narew i z zestawami obrony powietrznej średniego zasięgu, w ramach II etapu programu Wisła.

Radar P-18PL nie ma odpowiedników wśród współczesnych urządzeń radiolokacyjnych używanych w państwach NATO. Pracuje w paśmie metrowym (VHF), zastosowano w nim antenę aktywną z elektronicznie sterowaną wiązką nadawczą i cyfrowym formowaniem wiązek odbiorczych ‒ AESA (Active Electronically Scanned Array). Rolę nadajnika pełnią w stacji 84 półprzewodnikowe moduły nadawczo-odbiorcze zbudowane na bazie komercyjnych tranzystorów mikrofalowych, rozmieszczone w kolumnach antenowych i chłodzone powietrzem, współpracujących z 64 antenami typu Yagi-Uda. System antenowy składa się z dwuwymiarowego szyku modułów nadawczo–odbiorczych (ułożonych w 14 kolumn i sześć wierszy), z których każdy jest oddzielnie zasilany i programowany. Pozwala to na cyfrową syntezę i odbiór sygnałów radiolokacyjnych oraz cyfrowe formowanie charakterystyk nadawczych i odbiorczych. Ze stacją został zintegrowany system identyfikacji bojowej „swój-obcy” z interrogatorem dalekiego zasięgu IDZ-50 standardu Mark XIIA i współpracującą z nim anteną ścianową.

Wśród głównych cech P-18PL, niespotykanych dotąd bądź obecnych w nielicznych urządzeniach radiolokacyjnych SZ RP, należy wymienić: zdolność wykrywania i śledzenia pocisków balistycznych oraz hipersonicznych, wykrywanie obiektów powietrznych typu stealth, wykrywanie śmigłowców w zawisie, pracę w trybie pasywnym, przy jednocześnie zachowaniu wysokiej mobilności – czas osiągnięcia gotowości bojowej wynosi poniżej 30 min.

Radar P-18PL powstał w ramach projektu badawczo-rozwojowego „Opracowanie prototypu mobilnego radaru wstępnego wskazywania celów, pracującego w paśmie metrowym, ze skanowaniem fazowym wiązki w dwóch płaszczyznach dla zestawów rakietowych Obrony Powietrznej”, realizowanego przez konsorcjum: PIT-RADWAR S.A. (lider) i Wojskowa Akademia Techniczna. Projekt był współfinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach konkursu nr 3/2012 na wykonanie projektów w zakresie badań naukowych lub prac rozwojowych na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa. Wartość projektu miała wynosić 49,7 mln PLN, w tym 42,3 mln PLN dofinansowania, a ostatecznie – po aneksowaniu – wyniosła do 54,4 mln PLN, zaś dofinansowanie do 46 mln PLN. Umowa nr DOBR/0042/R/ID1/2012/13 została podpisana 19 grudnia 2012 r., a jej czas wykonania pierwotnie określono na 18 grudnia 2016 r. (później przedłużono go do roku 2020, później do 2021 r., a ostatecznie do 2022 r.).

W grudniu 2022 r. stacja P-18PL zakończyła z wynikiem pozytywnym badania kwalifikacyjne,  przeprowadzone przez certyfikowane laboratorium Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych. To zaś umożliwiło rozpoczęcie negocjacji z Ministerstwem Obrony Narodowej na temat warunków jej zakupu i wdrożenie do produkcji seryjnej.

Andrzej Kiński na podstawie komunikatów Polskiej Grupy Zbrojeniowej i PIT-RADWAR S.A.