28 kwietnia przeprowadzono oblot prototypu tureckiego śmigłowca bojowego TAI/TUSAŞ T929 Atak-2. Jest to ważny etap w rozwoju tego wiropłata, choć prototypowa maszyna nie ma nawet jeszcze w pełni ukompletowanego kadłuba, a sam oblot był bardziej próbą zawisu na niewielkiej wysokości i sprawdzeniem działania układu sterowania podczas wykonywania podstawowych manewrów. Niemniej dwa dni temu Atak-2 rozpoczął zakładowe badania w locie.

O pierwszym starcie prototypu śmigłowca T929 Atak-2 poinformowały tureckie media, jak też dyrektor Agencji Przemysłu Obronnego (tur. Savunma Sanayii Başkanlığı, SSB) prof. İsmail Demir w mediach społecznościowych. Trudno powiedzieć na ile oblot 27 kwietnia był planowym rozpoczęciem badań śmigłowca w locie, czy być może wybrano tę datę dla uświetnienia tegorocznej wystawy Teknofest (27 kwietnia – 1 maja). 23 kwietnia oficjalnie po raz pierwszy uruchomiono napęd śmigłowca Atak-2 na naziemnym stanowisku badawczym, nagranie z tej próby opublikowano 27 kwietnia. Między 23 a 28 kwietnia maszyna przechodziła badania naziemne, ich zgodne z oczekiwaniami wyniki, m.in. gdy potwierdzono bezawaryjną ciągłą pracę silników przez 15 godzin, wpłynęły na decyzję o oblocie. I tak 28 kwietnia Atak-2 wykonał swój pierwszy lot, przebywając w powietrzu przez kwadrans, licząc od 15.00 lokalnego czasu.

Prowadzony przez państwowa spółkę Turkish Aerospace Inc. (TAI)/Türk Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş. (TUSAŞ) program rozwoju śmigłowca bojowego T929 Atak-2 rozpoczął się 17 lutego 2019 r. Punktem wyjścia dla tureckich inżynierów był kapitał doświadczeń zebrany przy wdrożeniu w Turcji do produkcji wiropłata T129 Atak, czyli tureckiej wersji rozwojowej włoskiego śmigłowca A129 Mangusta International spółki AgustaWestalnd (obecnie Leonardo Helicopters). Kierownikiem programu (konstruktorem generalnym) T929 Atak-2 jest Mehmet Yılmaz, pracujący w TAI od 13 lat. Nad Atakiem-2 pracuje zespół pracowników liczący 1000÷1500 osób. Atak-2 powtarza układ konstrukcyjny poprzednika z tandemową kabiną załogi w „schodkowej” konfiguracji, zdalnie sterowanym stanowiskiem strzeleckim i pięciołopatowym wirnikiem nośnym. Jednak poza tym, wliczając w to najważniejszy zespół śmigłowca – czyli wirniki, Atak-2 to zupełnie nowa konstrukcja. Znacznie cięższa od T129. Podawane przez TAI charakterystyki taktyczno-techniczne Ataka-2 to: maks. masa startowa 11,5 t, udźwig uzbrojenia 1,2 t (bez masy samych wyrzutni rakietowych, sześć belek podwieszeń pod skrzydłami), wysokość przelotowa 6100 m, prędkość maks. 320 km/h, pułap zawisu bez wpływu ziemi przy maks. masie startowej w temp. 35°C 1830 m, zakres temperatur eksploatacyjnych −40÷50°C.

Źródło: © TUSAŞ/TAI

Warto zauważyć, że turecki przemysł może dostarczyć wszystkie najważniejsze systemy śmigłowca Atak-2 – w tym awionikę i system kierowania ogniem (Aselsan, w tym głowicę optoelektroniczną Aselflir-400), silniki (docelowo TEI) czy uzbrojenie (głównie Roketsan). Pięciołopatowy wirnik nośny (a przynajmniej same łopaty) jest taki sam, jak w przypadku śmigłowca wielozadaniowego TAI T625 Gökbey. Przy okazji oblotu Ataka-2 nie podano, jakie silniki zamontowano w prototypie, ale widać, że to dwa kupione na Ukrainie (łącznie pozyskano cztery do dwóch prototypów) silniki Motor Sicz TW3-117WMA-SBM1W 1. serii. Docelowo mają to być tureckie silniki o analogicznej mocy, czyli 2500 KM. Pracuje nad nimi spółka TEI. Ich konstrukcyjnym punktem wyjścia jest silnik turbowałowy TS1400. 22 kwietnia swój pierwszy lot wykonał śmigłowiec T625 Gökbey z docelowymi tureckimi silnikami TUSAŞ Engine Industries (TEI) TS1400 o mocy 1400 KM. Wcześniej prototypy T625 latały z amerykańskimi silnikami LHTEC CTS800-4AT, montowanymi także w T129. Na bazie rozwiązań TS1400 ma powstać silnik TS3000, choć nie wiadomo, kiedy będzie gotowy. Część tureckich mediów mówi o latach 2027–2028. Jeśli to prawda, daje to pojęcie, kiedy można spodziewać się wdrożenia Ataka-2 do produkcji. W medialnym obiegu była też wersja, która mówiła o licencyjnej produkcji tureckiej wersji silnika TW3-117WMA-SBM1W od 2025 r., ale w dzisiejszych realiach trudno szacować wykonalność tego pomysłu.

Wśród innych ciekawostek dotyczących Ataka-2 można wymienić tureckie działko napędowe T-30H na amunicję 30×113 mm o prędkości początkowej pocisków 805 m/s i szybkostrzelności 200÷300 strz./min (amunicja jak do działka Northrop Grumman M230, którego konstrukcją T-30H jest inspirowane). Producentem T-30H jest Aselsan Konya (spółka należąca do firm Aselsan i Konya Savunma Sanayii A.Ş.). Aselsan jest też producentem odłamkowo-burzącej amunicji ATOM 30×113 mm z programowalnym zapalnikiem. Załoga ma do dyspozycji wielkoformatowe pojedyncze (zintegrowane) wyświetlacze ciekłokrystaliczne, czyli najnowszy krzyk mody w zakresie wyposażenia kokpitów. Zapowiadane jest także bardzo rozbudowane wyposażenie samoobrony śmigłowca obejmujące laserową stację zakłócającą (ang. DIRCM) termolokacyjne układy naprowadzania pocisków rakietowych czy stację walki radioelektronicznej zakłócającą pracę stacji radiolokacyjnych.

Materiał wideo na YT: https://www.youtube.com/watch?v=TMPsGMD4D_w