24 kwietnia portal „Izwiestia.ru”, powołując się na Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej, podał że jednostki radiotechniczne stacjonujące na rosyjskim Dalekim Wschodzie (Wschodni Okręg Wojskowy) otrzymały nowe stacje radiolokacyjne i systemy dowodzenia. Przy czym nie podano, o które jednostki chodzi i gdzie dokładnie stacjonujące. Użyto tylko sformułowania, że w nowy sprzęt została wyposażona „jedna z brygad radiotechnicznych”, co wskazuje na skalę dostaw.

Jednak użycie słowa „brygada” zamiast „pułk” jest dziwne. W siłach WKS i PWO są pułki, a nie brygady radiotechniczne. A typ sprzętu (m.in. system Niebo-M) wskazuje, że chodzi właśnie o siły WKS/PWO, a nie armijnych przeciwlotników, którzy zorganizowani są właśnie w brygady (ale we Wschodnim Okręgu Wojskowym nie ma radiotechnicznych brygad Wojsk Lądowych FR, jest za to pięć pułków).

Konieczność wzmocnienia obrony przeciwlotniczej na Dalekim Wschodzie wynika z rosnącej obecności Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych w regionie, zwłaszcza na Półwyspie Koreańskim czy w Japonii.

Dostarczony sprzęt to stacje radiolokacyjne 48Ja6-K1 Podlot-K1, system radiolokacyjny Niebo-M i systemy dowodzenia Fundamient-M. „Izwiestia” wspomina, że wcześniej (po raz pierwszy) taki sprzęt rozmieszczono tylko na Krymie, co nie jest do końca prawdą.

Podlot, Niebo-M i Fundamient-M
Radar 48Ja6-K1 Podlot-K1, opracowany w moskiewskim Wsierossijskim nauczno-issledowatielskim institutie radiotiechniki (WNIIRT, część Koncernu WKO „Ałmaz-Antiej”), to coraz liczniejsza w rosyjskich jednostkach radiotechnicznych stacja radiolokacyjna. Jest to półprzewodnikowy, trójwspółrzędny radar z elektronicznie sterowanym w elewacji fazowanym szykiem antenowym, pracujący w centymetrowym paśmie S. „Ałmaz-Antiej” podaje, że Podlot-K1 opracowano jako następcę stacji ST-68U/UM, choć tę rolę pełni głównie 9Ł96, natomiast Podlot-K1 to typowa stacja wykrywania celów na małych wysokościach i jako taka jest nowocześniejszą alternatywą znacznie prostszych stacji Kasta 2-1/2-2. Zestaw składa się z trzech elementów, umieszczonych na ciężarowych Kamazach w układzie 8×8. Na jednym jest zespół antenowy na rozwijanym maszcie, na drugim kabina operatorska, a na trzecim system zasilania. Podlot-K1 zaprojektowano z myślą o częstych zmianach pozycji, dlatego cechuje go krótki czas rozwijania na pozycji (10 minut) i osiągania gotowości do pracy (kolejne trzy minuty). Jest to stacja dookólnej obserwacji w azymucie (czas odświeżenia informacji wynosi 5 bądź 10 s), natomiast kąty obserwacji w elewacji zamykają się w przedziale od −2 do 25° lub −7 do 12° (do wysokości 9 – 10 km, z dopuszczalnym trybem pracy do 20 km). Zasięg stacji w górnym przedziale kątów obserwacji (zapewne powyżej 1000 m) wynosi nie mniej niż 200 km. Liczba śledzonych celów wynosi 200, a ich prędkość maksymalna 4400 km/h (1200 m/s). Stacja jest przeznaczona do wykrywania niskolecących celów aerodynamicznych (samoloty, śmigłowce, BSP, pociski manewrujące). Podaje się, że Podlot może służyć jako źródło informacji radiolokacyjnej o celach systemowi rakietowemu S-400. Wiadomo też, że istnieje ulepszona wersji stacji, czyli Podlot-M, o której brak jednak szczegółowych danych. Dostawy stacji Podlot-K1 zaczęły się w 2015 r., pierwsze egzemplarze trafiły do jednostek PWO broniących Moskwę i centralny region przemysłowy. W kolejnych latach Podloty dostały jednostki radiotechniczne Zachodniego Okręgu Wojskowego, poza tym zaobserwowano na Krymie, w bazie lotniczej Humajmim w Syrii czy podczas licznych ćwiczeń OPL na poligonie Aszałuk.

Zestaw systemu radiolokacyjnego Niebo-M, od lewej RŁS-D, SD i RŁS-M. Fot. Ministerstwo Obrony FR.

Drugim dostarczonym systemem radiolokacyjnym jest 55Ż6M Niebo-M, opracowany w spółce FNPC Niżegorodskij nauczno-issledowatielskij institut radiotiechniki (NNIIRT, część Koncernu WKO „Ałmaz-Antiej”). To dość dobrze znany system radiolokacyjny wczesnego wykrywania. W produkowanej konfiguracji składa się z dwóch trójwspórzędnych półprzewodnikowych stacji radiolokacyjnych z elektronicznie sterowanymi aktywnymi fazowanymi szykami antenowymi. Jedna stacja, tzw. RŁS-D, pracuje w decymetrowym paśmie L, druga (RŁS-M) w metrowym paśmie VHF. Zestaw uzupełnia stanowisko dowodzenia z anteną systemu „swój – obcy”, które tworzy obraz sytuacji radiolokacyjnej z wykorzystaniem fuzji obu pasm. Wszystkie składniki Nieba-M osadzono na terenowych nośnikach BAZ-6909-015 w układzie 8×8. Rozstawienie i rozruch systemu zajmuje 15 minut. Do systemu opracowano także stację centymetrowego pasma S (RŁS-S), ale na razie brak informacji o jej dostawach, być może ze względu na koszt anteny AFAR o tak dużej liczbie układów nadawczo-odbiorczych. Zasięg stacji wynosi do 600 km w trybie dookólnym i do 1800 km w sektorowym (stosowanym w czasie zagrożenia atakiem rakietami balistycznymi), przy czym dane te odnoszą się do stacji RŁS-M. W przypadku stacji RŁS-D wobec celu o SPO = 1 m2 te wartości to odpowiednio 480 i 550 km, a przy SPO = 0,01 m2 spadają do 300 i 350 km. Maksymalna prędkość śledzonych celów sięga 5000 m/s, a ich liczba wynosi 200 (aerodynamiczne) i 20 (balistyczne). Czas odświeżania informacji radiolokacyjnej w trybie dookólnym wynosi 5 lub 10 s. Do końca przyszłego roku resort obrony odbierze łącznie co najmniej 20 zestawów Niebo-M, których dostawy trwają od 2013 r.

Trzecim typem sprzętu jest stanowisko dowodzenia OPL typu 98Sz6M Fundamient-M. Opracowała go, specjalizująca się w sieciocentrycznych systemach dowodzenia, spółka Moskowskij NII pribornoj awtomatiki (MNIIPA, część Koncernu WKO „Ałmaz-Antiej”). Fundamient-M to najnowsza wersja zautomatyzowanego sieciocentrycznego systemu wspomagania dowodzenia obroną przeciwlotniczą serii Fundamient. Obiekty dowodzenia Fundamient są kompatybilne z innymi sieciocentrycznymi systemami dowodzenia, np.: Poljana, Uniwiersał, Osnowa, PORI, Krym, Rubież, Bajkał, Sienież, z samolotami A-50, stanowiskami dowodzenia poszczególnych systemów plot. i radiotechnicznych. W rezultacie zadania Fundamienta-M to nie tylko dowodzenie i nadzór podłączonych środków wykrywania, to także obróbka i przesyłanie otrzymywanych informacji odnośnie sytuacji radiolokacyjnej zarówno do wyższych, jak i niższych szczebli dowodzenia. Fundamient-M wykorzystuje dane nie tylko ze stacji radiolokacyjnych, ale także jednostek rozpoznania radioelektronicznego i walki radioelektronicznej. Koordynuje też pracę podłączonych stanowisk dowodzenia systemów OPL, jak również dowodzi lotnictwem myśliwskim. Tworzy zatem tzw. połączony obraz sytuacji powietrznej. Fundamient-M może jednocześnie kierować śledzeniem i zwalczaniem 400 celów (także 40 aktywnych źródeł zakłóceń radioelektronicznych, 60 celów balistycznych). Ich parametry graniczne to: odległość wykrycia 1600/1800 km (aerodynamiczne/balistyczne), pułap 120/1200 km, prędkość 8000/18 000 km/h. Fundamient-M jest systemem mobilnym, wszystkie składniki systemu są umieszczone w hermetycznych, szczelnych elektromagnetycznie, ustandaryzowanych kontenerach, osadzonych na samochodach ciężarowych w układzie 8×8. Są to: bojowe stanowisko dowodzenia, sztabowe stanowisko dowodzenia, węzeł łączności, system zasilania z polowym magazynem części zamiennych i warsztat diagnostyczno-naprawczy. Fundamient-M to najnowsza wersja systemu (poprzednimi były Fundamient-1/-2/-3, wzajemnie kompatybilne, mogące służyć jako stanowiska różnego szczebla, uzupełniające wersję M), jego dostawy trwają co najmniej od 2015 – 2016 r.

Eksportowy system dowodzenia Fundamient-MAE na salonie MAKS 2013. Fot. Witalij Kuzmin/CC-BY-SA-4.0.