Zaloguj

Samolot myśliwski Kyūshū J7W1 Shinden

Jedyny zbudowany prototyp myśliwca przechwytującego Kyūshū J7W1 Shinden. Dzięki niekonwencjonalnemu układowi aerodynamicznemu był to niewątpliwie najbardziej niezwykły samolot zbudowany w Japonii podczas drugiej wojny światowej.

Jedyny zbudowany prototyp myśliwca przechwytującego Kyūshū J7W1 Shinden. Dzięki niekonwencjonalnemu układowi aerodynamicznemu był to niewątpliwie najbardziej niezwykły samolot zbudowany w Japonii podczas drugiej wojny światowej.

Miał on być szybkim, silnie uzbrojonym myśliwcem przechwytującym, przeznaczonym do zwalczania amerykańskich bombowców Boeing B-29 Superfortress. Miał niekonwencjonalny układ aerodynamiczny „kaczka”, dzięki czemu – mimo że zbudowano i oblatano tylko jeden prototyp – do dziś pozostaje jednym z najbardziej rozpoznawalnych samolotów japońskich zaprojektowanych podczas II wojny światowej. Kapitulacja przerwała dalszy rozwój tego niezwykłego samolotu.

Twórcą koncepcji myśliwca Shinden był kpt. mar. (taii) Masaoki Tsuruno, były pilot lotnictwa morskiego, służący w Wydziale Samolotów (Hikōki-bu) Arsenału Techniki Lotniczej Marynarki Wojennej (Kaigun Kōkū Gijutsushō; w skrócie Kūgishō) w Yokosuce. na przełomie 1942/43 r. rozpoczął on z własnej inicjatywy projektowanie samolotu myśliwskiego w niekonwencjonalnym układzie aerodynamicznym „kaczka”, czyli z usterzeniem poziomym umieszczonym z przodu (przed środkiem ciężkości konstrukcji), a skrzydłami z tyłu (za środkiem ciężkości). Układ „kaczka” nie był nowością, wręcz przeciwnie – wiele samolotów z pionierskiego okresu rozwoju lotnictwa zostało zbudowanych właśnie w takim układzie. Po upowszechnieniu tzw. układu klasycznego samoloty z przednim usterzeniem były wszakże rzadkością i w zasadzie nie wyszły poza ramy eksperymentu.

Prototyp J7W1 po zdobyciu przez Amerykanów. Samolot jest już naprawiony po uszkodzeniach dokonanych przez Japończyków, ale jeszcze niepomalowany. Dobrze widać duże odchylenie od pionu goleni podwozia.

Prototyp J7W1 po zdobyciu przez Amerykanów. Samolot jest już naprawiony po uszkodzeniach dokonanych przez Japończyków, ale jeszcze niepomalowany. Dobrze widać duże odchylenie od pionu goleni podwozia.

Układ „kaczka” oferuje wiele zalet w porównaniu z klasycznym. Usterzenie przednie wytwarza dodatkową siłę nośną (w układzie klasycznym usterzenie wytwarza siłę skierowaną przeciwnie do kierunku siły nośnej, aby zrównoważyć moment pochylający pochodzący od siły nośnej), więc przy określonej masie startowej można zbudować płatowiec ze skrzydłami o mniejszej powierzchni nośnej. Umieszczenie usterzenia poziomego w niezaburzonym strumieniu powietrza przed skrzydłami poprawia sterowność wokół osi pochyleń. Usterzenie i skrzydła nie są opływane strumieniem zaśmigłowym, a nos kadłuba ma niewielki przekrój, co zmniejsza całkowity opór aerodynamiczny płatowca.

Praktycznie nie występuje zjawisko przeciągnięcia, podczas bowiem zwiększania kąta natarcia do wartości krytycznych w pierwszej kolejności następuje oderwanie strug i utrata siły nośnej na usterzeniu przednim, co wywołuje opadnięcie nosa samolotu, a tym samym zmniejszenie kąta natarcia, co z kolei zapobiega oderwaniu strug i utracie siły nośnej na skrzydłach. Nos kadłuba o niewielkim przekroju i umieszczenie kabiny przed skrzydłami poprawia widoczność do przodu i w dół na boki. Z drugiej strony w takim układzie znacznie trudniej zapewnić odpowiednią stateczność kierunkową (boczną) i sterowność wokół osi odchyleń oraz stateczność podłużną po wychyleniu klap skrzydłowych (czyli po dużym przyroście siły nośnej na skrzydłach).

W samolocie w układzie „kaczka” najbardziej oczywistym rozwiązaniem konstrukcyjnym jest umieszczenie silnika w tylnej części kadłuba i napędzanie śmigła pchającego. Może to wprawdzie powodować pewne problemy z zapewnieniem odpowiedniego chłodzenia silnika i dostępem do niego w celu przeglądu lub naprawy, ale za to uwalnia miejsce w nosie na zabudowę uzbrojenia skupionego blisko osi podłużnej kadłuba. Ponadto silnik umieszczony za plecami pilota

stanowi dodatkową ochronę przed ostrzałem. W przypadku awaryjnego lądowania po wyrwaniu z łoża może wszakże zgnieść kabinę. Taki układ aerodynamiczny wymusza zastosowanie podwozia z kołem przednim, co w owym czasie było jeszcze w Japonii dużą nowością.

Projekt wstępny tak pomyślanego samolotu przedłożono w Wydziale Technicznym Głównego Biura Lotnictwa Marynarki Wojennej (Kaigun Kōkū Honbu Gijutsubu) jako kandydat na myśliwiec przechwytujący (kyokuchi sentōki; w skrócie kyokusen) typu otsu (zob. ramka). Według wstępnych obliczeń samolot miał mieć znacznie lepsze osiągi niż dwusilnikowy Nakajima J5N1 Tenrai, zaprojektowany w odpowiedzi na specyfikację 18-shi kyokusen ze stycznia 1943 r. Ze względu na niekonwencjonalny układ aerodynamiczny projekt Tsuruno spotkał się jednak z niechęcią lub w najlepszym przypadku niedowierzaniem ze strony konserwatywnych oficerów Kaigun Kōkū Honbu. Uzyskał jednak silne wsparcie kmdr. por. (chūsa) Minoru Gendy ze Sztabu Generalnego Marynarki Wojennej (Gunreibu).

Dla zbadania własności lotnych przyszłego myśliwca postanowiono najpierw zbudować i przetestować w locie szybowiec doświadczalny MXY6 (zob. ramka), mający taki sam układ aerodynamiczny i gabaryty jak projektowany myśliwiec. W sierpniu 1943 r. w Kūgishō przeprowadzono badania w tunelu aerodynamicznym modelu w skali 1:6. Ich wyniki okazały się obiecujące, potwierdzając słuszność koncepcji Tsuruno i dając nadzieję na sukces opracowanego przez niego samolotu. Wobec tego w lutym 1944 r. Kaigun Kōkū Honbu zaakceptowało pomysł budowy niekonwencjonalnego myśliwca, włączając go do programu rozwoju nowych samolotów jako myśliwiec przechwytujący typu otsu. Choć formalnie nie był realizowany w ramach specyfikacji 18-shi kyokusen, to umownie tak właśnie jest określany, ponieważ stanowił alternatywę dla nieudanego J5N1.

Przemysł zbrojeniowy

 ZOBACZ WSZYSTKIE

WOJSKA LĄDOWE

 ZOBACZ WSZYSTKIE

Wozy bojowe
Artyleria lądowa
Radiolokacja
Dowodzenie i łączność

Siły Powietrzne

 ZOBACZ WSZYSTKIE

Samoloty i śmigłowce
Uzbrojenie lotnicze
Bezzałogowce
Kosmos

MARYNARKA WOJENNA

 ZOBACZ WSZYSTKIE

Okręty współczesne
Okręty historyczne
Statki i żaglowce
Starcia morskie

HISTORIA I POLITYKA

 ZOBACZ WSZYSTKIE

Historia uzbrojenia
Wojny i konflikty
Współczesne pole walki
Bezpieczeństwo
bookusertagcrosslistfunnelsort-amount-asc