Charles de Gaulle (R 91) – francuski lotniskowiec o napędzie atomowym (jedyna nie-amerykańska jednostka tego rodzaju w służbie na świecie), okręt flagowy francuskiej marynarki wojennej.

Lotniskowcowa grupa bojowa jest jednym z najsilniejszych zespołów morskich współczesnych czasów. Lotniskowcowa grupa bojowa składa się z lotniskowca oraz towarzyszących mu jednostek. W czasie Misji Clemenceau, lotniskowiec Charles de Gaulle Sił Morskich Francji oraz jego grupa bojowa płynie przez Morze Śródziemne na Ocean Indyjski.

Starszy oficer prasowy Michael wyjaśnia nam, według jakiej koncepcji zorganizowano zespół zadaniowy Task Force 473 oraz lotniskowcową grupę bojową wokół lotniskowca Charles de Gaulle. Zespół płynący wraz z Charles de Gaulle składa się z kilku okrętów, które mają różne zadania. Michael zaznacza, że okręty płynące z lotniskowcem stanowią jego eskortę. Francuski lotniskowiec jest jednostką flagową Task Force 473, ale towarzyszące mu okręty mogą również wzmocnić siłę uderzenia pokładowej grupy lotniczej.
Głównym zadaniem okrętów eskortujących lotniskowiec Charles de Gaulle jest zapewnienie, by miał on swobodę manewru i mógł prowadzić bezpieczne operacje lotnicze. Lotniskowiec musi mieć swobodę manewru by móc w każdej chwili ustawić się pod wiatr i przeprowadzić katapultowanie swoich samolotów lub przyjąć na pokład maszyny lądujące. Aby to uzyskać, wiatr musi wiać idealnie w osi okrętu, a ponadto trzeba dopasować ruch okrętu do kołysania fal, by zapewnić jak najbardziej stabilne warunki do operacji lotniczych.
Lotniskowiec Charles de Gaulle ma bardzo wiele systemów i wyposażenie na pokładzie, umożliwiające efektywne monitorowanie wszystkiego, co się wokół okrętu dzieje. Istnieje nawet możliwość zdalnego sterowania wszystkimi okrętami w grupie, kiedy trzeba wykonać szybki zwrot całym zespołem. Oficer prasowy Michael mówi, że z pokładu lotniskowca można precyzyjnie kontrolować całe otaczające grupę środowisko nawodne, podwodne i otoczenie powietrzne.

Śmigłowiec SA365 Dauphin to główny środek poszukiwawczo-ratowniczy na pokładzie lotniskowca Charles de Gaulle (R 91). Lotnictwo Marynarki Wojennej Francji ma na stanie osiem takich maszyn.

Inne jednostki morskie

Francuskie okręty typu Durance regularnie pojawiają się przy lotniskowcowej grupie bojowej, by dostarczyć zaopatrzenie na okręty, głównie na sam lotniskowiec, którego potrzeby logistyczne są największe. Dostarcza się żywność i słodką wodę dla licznej załogi, paliwo dla statków powietrznych, a także części zamienne dla nich, w razie potrzeby. Zapasy są przenoszone specjalną windą po stalowej linie rozciągniętej na czas zaopatrywania z okrętu na okręt (tzw. zaopatrywanie poziome – horizontal replenishment). Oficer prasowy informuje, że do transportu cięższych ładunków wykorzystywane są śmigłowce, które przenoszą je na pokład lotniskowca (tzw. zaopatrywanie pionowe – vertical replenishment).
Jednym z okrętów, który towarzyszy lotniskowcowi Charles de Gaulle jest niszczyciel Forbin typu Horizon Sił Morskich Francji. Okręty tego typu specjalizują się głównie w zapewnieniu obrony przeciwlotniczej. Jak mówi oficer prasowy, Forbin ma zestaw bardzo nowoczesnych radarów i innych sensorów zdolnych do efektywnej obserwacji przestrzeni powietrznej wokół lotniskowcowej grupy bojowej. Aby monitorować taktyczną sytuację powietrzną w rejonie działania lotniskowca nie wystarczy sama obserwacja, potrzebne jest też zbieranie informacji w inny sposób, z wykorzystaniem rozpoznania radioelektronicznego na przykład. Okręt tego typu jest zdolny do przeciwdziałania nawet przeciwokrętowym pociskom kierowanym odpalonym w kierunku zespołu, a szczególnie lotniskowca.
Także obrona przed samolotami przeciwnika jest jednym z głównych zadań niszczycieli typu Horizon, które są włączane do lotniskowcowej grupy bojowej jako trzon obrony przed zagrożeniami z powietrza całego zespołu. Obrona przeciwlotnicza jest wielowarstwowa. Ponadto konkretna sytuacja taktyczna czasami wymaga innego ugrupowania okrętów – na przykład by zwiększyć ich pole ostrzału, ale zespół jest wyćwiczony w szybkich zmianach ugrupowania.
Poza wspomnianym niszczycielem w skład lotniskowcowej grupy bojowej wchodzi też fregata, wyspecjalizowana dla odmiany w walce z zagrożeniami podwodnymi. W tym wypadku jest to fregata Languedoc typu Aquitaine. Okręt ma hangar i pokład lotniczy, umożliwiający bazowanie na nim śmigłowca NATO Helicopters Industries NH90 Caiman. Śmigłowiec ten dysponuje wysoce skutecznym sonarem opuszczanym typu Thales Flash. Jak podkreśla oficer prasowy, kombinacja systemów na samej fregacie oraz jej śmigłowca pokładowego to najbardziej efektywny sposób poszukiwania okrętów podwodnych w pobliżu lotniskowcowej grupy bojowej. Ugrupowanie przeciwpodwodne okrętów tworzy szeroki wachlarz by móc poszukiwać okrętów podwodnych na dużej przestrzeni, a także by zwalczać je jak najdalej od osłanianego lotniskowca.
W Misji Clemenceau funkcję trzonu obrony przeciwpodwodnej lotniskowcowej grupy bojowej pełni Languedoc. Okręt ten będzie w składzie zespołu przez cały czas rejsu przez Morze Śródziemne, do momentu wejścia zespołu do Kanału Sueskiego. Po wyjściu na Ocean Indyjski, rolę okrętu obrony przeciwpodwodnej lotniskowcowej grupy bojowej przejmie fregata Latouche-Tréville typu Georges Leygues.
Dodatkową obronę zespołu przed zagrożeniami podwodnymi i nadwodnymi spełnia co najmniej jeden okręt podwodny. Oficer prasowy nie może zdradzić nazwy okrętu podwodnego, który towarzyszy zespołowi, ani nawet ile ich jest, ale zapewnia że są one ciągle obecne w pobliżu, płynąc w zanurzeniu. Jedyne, co może ujawnić to to, że są to okręty podwodne typu Rubis. Ważnym ich zadaniem jest zbieranie różnych informacji o charakterze rozpoznawczym. Niewidoczne okręty podwodne najczęściej płyną daleko wysunięte przed resztę zespołu meldując o obserwowanej sytuacji na morzu.
Poza francuskimi jednostkami w skład lotniskowcowej grupy bojowej Charles de Gaulle wchodzą również okręty innych państw należących do NATO. Oficer prasowy był bardzo zadowolony z udziału innych państw w Misji Clemenceau. Amerykański udział w tej misji to niszczyciel USS Ross typu Arleigh Burke. Jest to niszczyciel rakietowy z uzbrojeniem kierowanym, mający na pokładzie śmigłowiec SH-60 Seahawk. Jest to okręt z możliwościami ofensywnymi, mogący odpalać pociski samosterujące Tomahawk do zwalczania obiektów położonych nawet bardzo głęboko na terytorium przeciwnika.
Z kolei Marynarka Wojenna Wielkiej Brytanii wystawiła fregatę HMS Duncan typu Daring. Podobnie jak francuski niszczyciel Forbin, jest to okręt obrony przeciwlotniczej. Obie wymienione jednostki, brytyjska fregata HMS Duncan i francuski niszczyciel Forbin będą monitorowały przestrzeń powietrzną wokół lotniskowcowej grupy bojowej. Dzięki nim nie tylko sama grupa będzie bezpieczna, ale również działanie lotnictwa z Charles de Gaulle będzie bezpieczne. Co ciekawe, HMS Duncan ma jednocześnie szerokie możliwości w zakresie zwalczania okrętów podwodnych i dysponuje śmigłowcem Leonardo AW159 Wildcat, wyposażonym w sonar zanurzany, notabene również Thales Flash-S.
Ponadto na czas działań na Morzu Śródziemnym do grupy dołączy duńska fregata rakietowa HDMS Niels Juel typu Iver Huitfeldt, która zostanie wykorzystana do obrony przeciwlotniczej całego zespołu, podobnie jak wcześniej wymienione okręty. HDMS Niels Juel ma również na pokładzie śmigłowiec, ale jest to duży Leonardo AW101 Merlin. Poza zwalczaniem okrętów podwodnych, śmigłowiec ten może też być używany do rozpoznania i wskazywania celów dla przeciwokrętowych pocisków kierowanych, a także do transportu ładunków na pokłady okrętów.
Na Oceanie Indyjskim do lotniskowca Charles de Gaulle dołączy też okręt australijski. Oficer prasowy Michael podkreśla, że w takiej kompozycji lotniskowcowa grupa bojowa jest bardzo silna i może wykonywać różnorodne zadania, w zależności od potrzeb. Jednym z nich jest demonstracja siły NATO i państw sojuszniczych w czasie Misji Clemenceau.

Operacja „Chammal”

Ważną częścią Misji Clemenceau był udział grupy lotniczej lotniskowca Charles de Gaulle w atakach przeciwko obiektom Państwa Islamskiego. Charles de Gaulle operował w tym rejonie od marca 2019 r. włączając się w operację „Chammal”, czyli francuski wkład w działania przeciwko temu radykalnemu, islamskiemu Kalifatowi. Misje uderzeniowe z morza były realizowane z użyciem wielozadaniowych samolotów bojowych Dassault Rafale M należących do francuskiego lotnictwa morskiego.
Dowódcą pokładowej grupy lotniczej GAE (Group Aérienne Embark) jest kmdr por. Charpentier. Odpowiada on za działalność całej pokładowej grupy na pokładzie lotniskowca Charles de Gaulle. Nalot życiowy komandora porucznika Charpentiera wynosi 2800 godzin na 41 typach samolotów. To bardzo znaczące osiągnięcie, ale trzeba też wziąć pod uwagę, że komandor ma uprawnienia pilota doświadczalnego. Sam tak mówi o swoim doświadczeniu: Wylatałem ponad 1000 godzin na morskich Rafale, które mają bardzo duże możliwości.
Kmdr por. Charpentier kontynuuje: Wspomniana Pokładowa Grupa Lotnicza składa się z dwóch dywizjonów bojowych (20 wielozadaniowych samolotów bojowych Dassault Rafale M), dywizjonu dozoru radiolokacyjnego (dwa samoloty Northrop Grumman E-2C Hawkeye), dywizjonu poszukiwawczo-ratowniczego (dwa śmigłowce Aerospatiale SA.365 Dauphin), klucza zwalczania okrętów podwodnych (jeden śmigłowiec NATO Helicopter Industries NH90 Caiman). Skrzydło to liczy około 500 osób personelu Sił Morskich Francji. W jego skład wchodzą załogi samolotów, śmigłowców oraz personelu technicznego i administracyjnego, słowem ludzie niezbędni do tego, by pokładowe statki powietrzne mogły wykonywać loty. Pokładowa Grupa Lotnicza może zwalczać cele powietrzne oraz autonomicznie wykonywać ataki na obiekty naziemne, startując z pokładu lotniskowca.
Aby uzyskać uprawnienia do samodzielnego wykonywania obowiązków w ramach Pokładowej Grupy Lotniczej potrzeba wiele szkolenia i wiele wysiłku. Jesienią i zimą 2018 r., przeszliśmy wiele egzaminów kwalifikacyjnych. Ich kulminacją było ćwiczenie FANAL przeprowadzone w lutym tego roku. W czasie tego ćwiczenia Siły Morskie Francji szkoliły się razem z siłami morskimi Hiszpanii i Stanów Zjednoczonych. Na przykład nasza lotniskowcowa grupa bojowa miała w składzie hiszpańską fregatę Cristobal Colon oraz amerykański niszczyciel USS Donald Cook.
Kmdr por. Charpentier oświadczył, że będzie na pokładzie lotniskowca Charles de Gaulle w ciągu całej misji. Mówi on: jestem zawsze na pokładzie Charles de Gaulle, kiedy tylko operują z niego samoloty. W tym roku będę w morzu ponad sześć miesięcy.

W 2001 r. Dania podjęła decyzję o zakupie 14 śmigłowców wielozadaniowych AW101, w tym osiem do zadań poszukiwawczo-ratowniczych i sześć do transportu taktycznego. Ich dostawa została zakończona w 2007 r.

Kmdr por. Charpentier wśród swoich podwładnych ma ponad 30 pilotów samolotów Rafale M i trzy załogi E-2C Hawkeye oraz cztery śmigłowców SA.365 Dauphin i jedną NH90 Caiman. Następnie dowódca opowiada, jakie są jego oczekiwania w stosunku do podwładnych w czasie Misji Clemenceau: W czasie misji dokonaliśmy wznowienia nawyków na lotniskowcu kilku doświadczonych pilotów oraz dopuściliśmy do wykonywania lotów z lotniskowca kilku młodych pilotów. Mamy nadzieję, na pomyślne przeprowadzenie działań ofensywnych przeciwko obiektom Państwa Islamskiego, czym przyczynimy się do jego szybkiego upadku.