Zaloguj

Czołg lekki M3 Stuart cz.1

Ćwiczenia wojsk amerykańskich z udziałem lotnictwa. Przelot samolotów bombowo-szturmowych Douglas A-20 Havoc ma charakter propagandowy. Ciekawostką jest litera „M” – w ramach symulacji działań, dzielne lekkie M3 odgrywały rolę czołgów średnich (M jak Medium), których wówczas brakowało.

Ćwiczenia wojsk amerykańskich z udziałem lotnictwa. Przelot samolotów bombowo-szturmowych Douglas A-20 Havoc ma charakter propagandowy. Ciekawostką jest litera „M” – w ramach symulacji działań, dzielne lekkie M3 odgrywały rolę czołgów średnich (M jak Medium), których wówczas brakowało.

M3 Stuart stanowił ostatnie ogniwo w rozwoju amerykańskich czołgów lekkich rodziny M2, bezpośrednio wywodząc się od modelu M2A4, będąc jego w pełni dopracowaną odmianą. Początkowo czołg lekki M3 Stuart traktowano jako podstawowy wóz bojowy USArmy, w podobnej roli próbowała także zastosować go armia brytyjska. Jednak realia II wojny światowej szybko pokazały, że tę rolę będą pełniły znacznie lepiej uzbrojone i opancerzone czołgi średnie. Ale zwinne, niezawodne M3 doskonale odnalazły się w zadaniach rozpoznawczych, osłonie skrzydeł ugrupowania bojowego oraz obronie stanowisk dowodzenia i pododdziałów tyłowych. A na Pacyfiku, z braku godnego przeciwnika, były przydatne do samego końca wojny.

10 lipca 1940 r. powstały amerykańskie Wojska Pancerne (Armored Branch), jako kolejny rodzaj wojsk w ramach Wojsk Lądowych, obok Piechoty, Kawalerii, Artylerii, Lotnictwa, Wojsk Saperskich i Wojsk Łączności. Na czele nowego rodzaju wojsk stanął gen. mjr Adna R. Chaffee, uważany za ojca amerykańskich wojsk pancernych. Niestety, gen. mjr Chaffee zmarł na raka 22 sierpnia 1941 r. i nie zdołał wziąć udziału w II wojnie światowej.

Czołg lekki M3. Wóz nie miał prototypu ze względu na znaczne podobieństwo do produkowanego M2A4, testy zmienionych elementów przeprowadzono na pierwszym seryjnym egzemplarzu.

Czołg lekki M3. Wóz nie miał prototypu ze względu na znaczne podobieństwo do produkowanego M2A4, testy zmienionych elementów przeprowadzono na pierwszym seryjnym egzemplarzu.

Początkowo siedzibą szefostwa Wojsk Pancernych był Fort Benning w stanie Georgia. 2 lipca 1943 r. przeniesiono je do Fort Knox w Kentucky, gdzie już 1 października 1940 r. powstała Armored Force School (szkoła sił pancernych). Ponadto, w 1944 r. powstało tu wielkie centrum badawcze Armor Center.

Z chwilą powstania wojsk pancernych US Army, dotychczasowe czołgi odebrano piechocie i kawalerii, koncentrując je w nowo powstałych Armor Force. I tak zniknął sztuczny podział na „Light i Medium Tank” w Piechocie i na „Combat Car” w Kawalerii. Kiedy 3 czerwca 1940 r. Komitet ds. Uzbrojenia (Ordnance Committee) podjął decyzję, by czołgi lekkie M2A4 produkowane w roku budżetowym 1941 zostały poważnie zmodernizowane, trwały już przygotowania do wydzielenia Wojsk Pancernych w samodzielny rodzaj wojsk. W latach 1939-1941 nadal uważano ten wóz za podstawowe wyposażenie wojsk pancernych, służące do realizacji głównego zadania – manewru w głębi ugrupowania nieprzyjaciela. Czołgi średnie miały wspierać przełamanie obrony i eskortować czołgi lekkie, na wypadek gdyby przeciwnik zorganizował kolejną linię oporu.

Dotychczasowe doświadczenia nie wskazywały, że czołgi lekkie nie nadają się do roli czołgu podstawowego. Niemcy w kampanii w Polsce we wrześniu 1939 r. i w kampanii we Francji w maju-czerwcu 1940 r. używali głównie wozów PzKpfw II uzbrojonych w armatę kal. 20 mm i karabin maszynowy kal. 7,92 mm oraz PzKpfw I, uzbrojonych w dwa karabiny maszynowe kal. 7,92 mm. W Polsce użyto śladowych ilości czołgów wsparcia PzKpfw IV z krótkolufową armatą kal. 75 mm oraz nowych czołgów podstawowych (takiego pojęcia nie używano, ale miał to być główny typ występujący docelowo w uzbrojeniu) PzKpfw III z armatą kal. 37 mm. W tym świetle amerykański czołg lekki także z armatą kal. 37 mm wydawał się być odpowiednim kandydatem na zapełnienie jednostek pancernych masą ruchliwych, odpowiednio opancerzonych i uzbrojonych wozów bojowych.

Produkcja czołgów lekkich M3

Czołg M2A4 wykonany w liczbie 375 szt. był udanym wozem, po raz pierwszy w Stanach Zjednoczonych uzbrojonym w armatę kal. 37 mm. Wczesne wersje, M2A2 (237 zbudowanych egzemplarzy) i M2A3 (73 szt.), były pojazdami dwuwieżowymi, z wkm kal. 12,7 mm i km kal. 7,62 mm. Dziesięć zbudowanych M2A1 można pominąć, miały charakter doświadczalny. Wspomniane czołgi uzupełniały wozy powstałe dla Kawalerii US Army, wszystkie pod nazwą „combat car”, jako że zgodnie z regulacjami czołgi miały być skoncentrowane w piechocie – 89 M1, 24 M1A1 i 34 M2, czyli razem 147 czołgów, pod mylącą nazwą „wóz bojowy”.

M2A4 był już mniej więcej taką konstrukcją, jaka była potrzebna. Kiedy 10 lipca 1940 r. utworzono Wojska Pancerne jako samodzielny rodzaj wojsk w wojskach lądowych, to właśnie te czołgi stanowiły główne, początkowe wyposażenie tych wojsk, wraz z 367 wcześniej wyprodukowanymi czołgami z karabinami maszynowymi, w tym 147 ekskawaleryjskimi czołgami oraz 220 pojazdami M2 dla piechoty starszych wersji. Można zatem stwierdzić, że połowa z ponad 700 czołgów wojsk pancernych to pojazdy starsze z wkm kal. 12,7 mm, druga połowa zaś to najnowsze M2A4.

Teraz, kiedy podejmowano decyzję o budowie nowego czołgu mniej więcej w tym momencie, kiedy kończyła się kampania francuska 1940 r., najważniejszym zadaniem było zwiększenie opancerzenia czołgu. Pamiętano jednak, że pogrubienie pancerza wozów M2A4 skończyło się pogorszeniem mobilności, czołgi miały większe trudności w pokonywaniu terenu, łatwiej zagrzebywały się w błocie czy w piasku. Było oczywiste, że dalsze pogrubienie pancerza na planowanych M3 spowoduje wzrost masy i kolejne pogorszenie się własności jezdnych czołgu. Maksymalna grubość pancerza na M2A4 wynosiła 25 mm, na nowym M3 zaś planowano zwiększenie opancerzenia w niektórych miejscach do 44 mm. Porównanie opancerzenia obu typów przedstawia tabela 1.
Jak widać z tego zestawienia, zwiększono przede wszystkim pancerz czołowy kadłuba i wieży, a także grubość płyty podłogowej kadłuba z tyłu oraz grubość płyt górnych, doceniając zagrożenie z powietrza, a także racjonalizując opancerzenie, jako że najczęściej wyeksponowaną na ogień częścią czołgu jest zwykle jego przód.

Pozostało rozwiązać kwestie mobilności i grzęźnięcia czołgu w miękkim podłożu. I wtedy sięgnięto do rozwiązania już raz zastosowanego na czołgach „kawaleryjskich” Combat Car M2, których zbudowano ledwie 34 egzemplarze. Aż dziw, że nikt wcześniej na to nie wpadł, skoro tak dobrze sprawdziło się ono w kawalerii. Chodziło o położenie tylnego koła napinającego na ziemi. W przypadku czołgu M2A4 było to duże koło o średnicy 61 cm, które łatwo się toczyło po gruncie. W ten dość prosty sposób zwiększono długość oporową gąsienicy, choć należało wprowadzić amortyzowanie koła napinającego, które teraz stało się dodatkowym kołem tocznym.

Przemysł zbrojeniowy

 ZOBACZ WSZYSTKIE

WOJSKA LĄDOWE

 ZOBACZ WSZYSTKIE

Wozy bojowe
Artyleria lądowa
Radiolokacja
Dowodzenie i łączność

Siły Powietrzne

 ZOBACZ WSZYSTKIE

Samoloty i śmigłowce
Uzbrojenie lotnicze
Bezzałogowce
Kosmos

MARYNARKA WOJENNA

 ZOBACZ WSZYSTKIE

Okręty współczesne
Okręty historyczne
Statki i żaglowce
Starcia morskie

HISTORIA I POLITYKA

 ZOBACZ WSZYSTKIE

Historia uzbrojenia
Wojny i konflikty
Współczesne pole walki
Bezpieczeństwo
bookusertagcrosslistfunnelsort-amount-asc