1 września irańskie media relacjonowały oficjalną prezentację nowej irańskiej naziemnej stacji radiolokacyjnej nazwanej oficjalnie Alborz. Jednocześnie pokazano system dowodzenia Borhan.

Oficjalnie stacja radiolokacyjna Alborz (pasmo górskie Elburs w północnym Iranie, bez związku z najwyższą górą Kaukazu) jest trójwspółrzędnym radarem, który może wykrywać i śledzić do 300 celów powietrznych. Agencja informacyjna IRNA i PressTV zaznaczają, że nowa stacja ma zdolność wykrywania obiektów powietrznych o obniżonej skutecznej powierzchni odbicia radiolokacyjnego, w tym tzw. stealth, i jest to motyw powtarzający się w doniesieniach o Alborze. Oficjalnie podano, że zasięg Alborza to 450 km (zapewne instrumentalny – wiele w przypadku radarów cyfrowych zależy od jakości ich integracji, a przede wszystkim możliwości oprogramowania sterującego odpowiadającego za cyfrową obróbkę sygnału), nie ujawniono natomiast pasma pracy nowego radaru. Informacja o zasięgu, jak i wygląd anteny (dość mała liczba długich wierszy antenowych, jak na ogólne rozmiary bloku antenowego), wskazują, że stacja najpewniej pracuje w decymetrowym paśmie L, druga możliwość to centymetrowe pasmo S. Jednak to właśnie decymetrowe pasmo L kosztem rozdzielczości oferuje większy zasięg przeszukiwania przestrzeni powietrznej, jak również lepiej wykrywa obiekty „stealth”, słabiej widoczne w pasmach centymetrowych.

Poza zasięgiem nic o radarze Alborz nie ujawniono, prócz stwierdzenia, że to stacja z fazowanym szykiem antenowym, co jest oczywiste, biorąc pod uwagę wygląd anteny. Pojawiają się komentarze, że Alborz ma aktywną antenę fazowaną (AESA/AFAR, czyli zbudowaną z indywidualnych zintegrowanych półprzewodnikowych zespołów nadawczo-odbiorczych, co wymaga adekwatnego dostępu do półprzewodnikowej bazy elementowej), ale tego typu uwagi to obecnie „internetowa norma” przy okazji każdego nowego radaru z fazowanym szykiem. Na podstawie samego wyglądu anteny Alborza też można wysnuć kilka wniosków. Blok antenowy składa się z 12 wierszy uszeregowanych w pionie, tworzących antenę ścianową. Każdy z wierszy ma też dość dużą szerokość. Każdy z wierszy ma indywidualne chłodzenie pasywne. Jeżeli w stacji Alborz zastosowano przesuwniki fazowe (o czym dalej), to najwyraźniej każdy wiersz antenowy ma je własne. Taki wygląd anteny wskazuje, że przy jej projektowaniu przykładano dużą wagę do łatwości obsługi i serwisowania. W przypadku usterki można łatwo wymieniać uszkodzony wiersz antenowy bez konieczności demontowania pozostałych. Przyspiesza to prace serwisowe, a także podnosi niezawodności całego radaru jako urządzenia. Blok antenowy stacji Alborz jest prostokątny, osadzony na dłuższym boku. Zważywszy na dużą długość wierszy widać, że priorytetem konstruktorów było przeszukiwanie przestrzeni powietrznej w azymucie – w przypadku pracy sektorowej tak „długa” antena zapewnia lepszy zakres kątowy. W normalnym trybie wczesnego wykrywania przeszukiwanie przestrzeni w azymucie odbywa się poprzez mechaniczną rotację bolku antenowego, co daje 360° pokrycia. Natomiast przeszukiwanie przestrzeni powietrznej w elewacji może odbywać się metodą fazową lub prostszą częstotliwościową, w tym drugim przypadku stacja byłaby bardziej narażona na walkę radioelektroniczną, gdyż nie można byłoby zmienić jej częstotliwości pracy poza ustawienia fabryczne (jak to się hasłowo mawia, nie można byłoby jej przeprogramować), w przypadku zakłócenia tych częstotliwości pracy. Nie podano zakresu kątów obserwacji w elewacji, wpływ na ten parametr ma także widoczne odchylenie bloku antenowego w pionie. Nad anteną roboczą stacji Alborz widać także małą antenę systemu identyfikacji „swój–obcy”.

Niskie osadzenie anteny radaru na naczepie  (i jej konstrukcja) wskazuje, że Alborz konstruowano z myślą o wykrywaniu celów na średnich i dużych wysokościach. Biorąc pod uwagę znane irańskie osiągnięcia z zakresu radiolokacji można zakładać, że Alborz może też pracować w trybie szumonamiernika kierunkowego (wykrywanie i śledzenie samolotów WRE), albo pracować w trybie dookólnym z celowym brakiem promieniowania w wyznaczonym sektorze (utrudnienie wykrycia i lokalizacji stacji) itd. W części komentarzy nowy radar Alborz porównuje się do stacji Arash, pokazanej po raz pierwszy w 2019 r. Alborz faktycznie powtarza koncepcję stacji Arash (ta oficjalnie jest stacją dwuwspółrzędną, bez pomiaru kąta elewacji, czyli nie mierzy wysokości lotu celu) o zbliżonych wymiarach i konstrukcji (też 12 wierszy antenowych, inna konstrukcja układu chłodzenia). Arash też ma mieć zasięg 400÷450 km (w zależności od źródła) i najwyraźniej pełnić rolę radaru wczesnego ostrzegania.

Zdjęcie stanowisk operatorskich systemu dowodzenia Borhan. Fot. Saeed Sajjadi/Fars

Druga pokazaną 1 września nowością jest system dowodzenia (automatyzacji dowodzenia czy inaczej sieciocentryczny) Borhan. Według części doniesień Borhan ma być systemem klasy C2 dla obrony powietrznej, przetwarzając i dystrybuując dane z naziemnych stacji radiolokacyjnych oraz rozsyłając komendy dowodzenia,. A według innych doniesień Borhan to system klasy C2ISTAR/C4ISR, gdyż może także wykorzystywać dane z innych środków rozpoznania, także niemikrofalowych (zapewne chodzi np. o BSP), a przez to służyć za system dowodzenia ogólnowojskowy, a nie tylko OPL.