Cyfrowa platforma komunikacji FONET MK2 to system spełniający wymagania współczesnego pola walki, na którym przewaga informacyjna decyduje o powodzeniu działań. Zastosowano w nim nowej konstrukcji urządzenia i zmodyfikowane oprogramowanie, aczkolwiek zachowano pełną wsteczną kompatybilność ze starszymi odmianami PZUŁW FONET. Na zdjęciu stanowisko operatorskie we wnętrzu pojazdu z pulpitem użytkownika z 3,5-calowym wyświetlaczem wielofunkcyjnym.

Podczas tegorocznego paryskiego salonu Eurosatory 2022 Grupa WB starała się przypomnieć wszystkim odwiedzającym jej stoisko, że nie jest „tylko” twórcą bezzałogowych systemów powietrznych – rozpoznawczych i amunicji krążącej – ale także, a może przede wszystkim, cyfrowych systemów zarządzania polem walki i nierozerwalnie z nimi związanych platform komunikacji oraz wymiany danych. W tym ostatnim segmencie rynku debiutował system FONET MK2, będący najnowszą odsłoną najpopularniejszego produktu firmy WB Electronics, a dziś Grupy WB, obecnego na rynku już od ponad dwóch dekad.

Chociaż faktycznie premiera systemu FONET MK2 miała miejsce na wystawie i konferencji AUSA Annual Meeting & Exhibition, która odbyła się w październiku ubiegłego roku w Waszyngtonie, a w grudniu zaprezentowano go w siedzibie spółki grupie polskich dziennikarzy branżowych, to faktycznie po raz pierwszy system w pocovidowej rzeczywistości został szerszej publiczności przedstawiony właśnie na paryskim salonie w czerwcu. To największa w 2022 roku wystawa sektora obronnego w Europie, będąca tradycyjnym miejscem prezentacji nowości przez firmy z Europy (choć nie tylko), zorientowana na uzbrojenie i wyposażenie wojsk lądowych, w tym wozy bojowe oraz pojazdy (patrz artykuł w tym samym numerze „Wojska i Techniki”). Premiera FONET MK2, jako systemu pojazdowego, była w takim otoczeniu zupełnie naturalna. Warto w tym miejscu nadmienić, że tegoroczna paryska ekspozycja Grupy WB koncentrowała się wokół systemów elektronicznych – nowego systemu FONET, TOPAZ-a (promowanego jako Integrated Combat Management System) i urządzeń łączności. Swoistym rodzynkiem było przeciwwybuchowe i odłamkoodporne ubranie ochronne nowej generacji EOD ONE, rozwijane wspólnie przez spółki Lubawa S.A. i należącą do Grupy WB MindMade Sp. z o.o., odpowiedzialną za część teleinformatyczną. Zabrakło za to – przynajmniej fizycznie – tego, z czym dziś Grupa WB jest najsilniej kojarzona, a więc bezzałogowych rozpoznawczych i uderzeniowych systemów powietrznych. Można się było z nimi zapoznać poprzez prezentacje multimedialne.

Jak podkreślają twórcy FONET MK2, nie należy określać go mianem kolejnej generacji systemu, choć przyrost funkcjonalności do takiego określenia go w pełni predestynuje, ale efekt ewolucji, dzięki czemu zachowano pełną kompatybilność wsteczną z zainstalowanymi na przestrzeni ostatnich dwóch dekad systemami.

❚ Dwie dekady systemu FONET

Powstanie FONET-a należy wiązać z pracami prowadzonymi nad nowoczesnym systemem kierowania ogniem artylerii, który mógłby zostać wykorzystany zarówno do modernizacji uzbrojenia pochodzącego z państw dawnego Układu Warszawskiego (UW), jak i nowych systemów zgodnych z wymaganiami NATO. W związku z tym potrzebna była cyfrowa platforma komunikacyjna, która integrowałaby urządzenia do przetwarzania danych ze środkami łączności – bezprzewodowej i przewodowej, zapewniając transmisję danych – w obrębie pojazdu i z obiektami zewnętrznymi, a zarazem mogąca pełnić w pojeździe rolę systemu łączności wewnętrznej (interkomu). W ten sposób powstał Pokładowy Zestaw Urządzeń Łączności Wewnętrznej (PZUŁW) FONET, będący rozwiązaniem modułowym, skalowalnym, dostosowanym do współpracy z różnymi urządzeniami (w tym dowolną współczesną radiostacją będącą na rynku), mogący zostać zastosowanym w pojazdach wschodniej i zachodniej proweniencji. W celu zachowania pełnego bezpieczeństwa użytkowania – zabezpieczenia przed zakłóceniem czy podsłuchaniem, firma WB Electronics wykorzystała w systemie FONET nowy, w pełni kontrolowany przez siebie, kod źródłowy. Należy podkreślić, że w chwili swego powstania FONET był jedynym w pełni cyfrowym systemem w swej klasie na świecie.

Elementy systemu FONET MK2.

PZUŁW FONET tworzy cyfrowy węzeł łączności na poziomie pojazdu i grupy pojazdów (baterii, kompanii), umożliwiający wymianę fonii i danych poprzez środki łączności radiowej oraz przewodowej. Jest także platformą cyfrową, pozwalającą na integrację różnorodnych czujników pojazdowych i systemowych, tworząc jednolity system dostarczający informacje użytkownikom oraz zapewniający sterowanie i zarządzanie nimi. Dzięki modułowości, jego konfiguracja może zostać elastycznie dopasowana do potrzeb platformy i użytkownika, a jego funkcjonalność może zostać rozbudowana bądź nawet zmieniona dzięki oprogramowaniu konfiguracyjnemu, także bez udziału producenta. Rozwiązania sprzętowe i programowe wykorzystane w PZUŁW FONET zapewniają m.in. funkcjonowanie w rozległych sieciach informatycznej wymiany danych oraz łączności głosowej, dzięki czemu pojazdy wyposażone w ten system stają się efektywnymi platformami komunikacyjnymi i integracyjnymi mobilnych sieciocentrycznych systemów dowodzenia i kierowania (C2).
Na szeroką skalę PZUŁW FONET zaczął być montowany począwszy od 2004 r. w pojazdach rodziny Rosomak, w przypadku których stał się wyposażeniem standardowym, wyspecyfikowanym przez zamawiającego. W skład przykładowej konfiguracji FONET do KTO Rosomak w wersji bojowej późniejszych serii produkcyjnych wchodzą:

• jednostka centralna KOMUT-10A/TA, będąca wyspecjalizowanym komputerem, wykorzystującym wydajny mikroprocesor w architekturze RISC, realizującym funkcje przetwarzania i komutacji mowy oraz połączenia dla transmisji danych pomiędzy końcówkami, w maksymalnej konfiguracji systemu można wokół jednostki centralnej zintegrować: cztery radiostacje, 11 końcówek abonenckich, jedną linię zewnętrzną, jedną linię telefoniczną MB, jedną linię telefoniczną CA/MB, cztery uniwersalne porty szeregowe RS232/RS485/RS422 i głośnik;
• pulpit dowódcy CZS-2FFS-FK, będący końcówką abonencką dowódcy pojazdu lub tych członków jego załogi, którzy mają uprawnienia do korzystania ze środków łączności zewnętrznej, wyposażony jest w wyświetlacz graficzny i złącza: zasilająco-sygnałowe linii FONET, zestawu nagłownego/hełmofonu, portu szeregowego (opcja) wymienne z drugim zestawem nagłownym/hełmofonem, portem szeregowym lub wejściem sygnałów alarmowych, funkcje kontrolowane są za pomocą 12-przyciskowej klawiatury i trzech przycisków do obsługi menu ustawień, pulpit pozwala na zestawianie połączeń w systemie, przydzielanie radiostacji, budowanie retransmisji, sterowanie przepływem danych, sygnalizowanie statusu użytkowników;
• pulpit członka załogi CZS-2CS jest końcówką abonencką członka załogi lub kierowcy, realizuje tylko ustaloną konfigurację połączenia głosowego, wyposażony jest w złącze zasilająco-sygnałowe linii FONET i dwa złącza zestawu nagłownego/hełmofonu, pulpit kierowcy pozwala na możliwość prowadzenia rozmów w trybie konferencji oraz przez radiostacje;
• wyświetlacz komunikatów LIOD-F umożliwia łączność foniczną i wyświetlanie krótkich komunikatów lub komend na matrycy alfanumerycznej (trzy rzędy po osiem znaków), komendy mogą być generowane przez jednostkę centralną lub przesyłane z zewnętrznego, współpracującego komputera, umożliwiając zdalnemu komputerowi kierowanie komunikatów do wielu wyświetlaczy LIOD-F niezależnie;
• głośnik CZS-2G/GM może współpracować z jednostką centralną w celu stałego podsłuchu kanałów fonicznych, np. radiostacji, umożliwia członkom załogi prowadzenie bezpośredniego nasłuchu łączności bez potrzeby korzystania z zestawów nagłownych/hełmofonu, udostępnianie nasłuchu następuje z pulpitu dowódcy lub wg zaplanowanej konfiguracji;
• moduł zewnętrznego telefonu i monitorowania sygnałów alarmowych CZS-2TS-A zapewnia możliwość współpracy PZUŁW z zewnętrznym telefonem polowym, jedną linią centralną CA lub pojazdami wyposażonymi w inne systemy łączności niż FONET, może dodatkowo monitorować do ośmiu wejść sygnałów alarmowych z podsystemów pojazdu (np. silnika, systemu ostrzegania przed opromieniowaniem laserem, sygnalizatora skażeń ABC itp.), sygnały alarmowe mogą być przekazywane załodze głosowo lub świeceniem sygnalizacji alarmów w pulpitach abonenckich;
  ...