Ministerstwo Obrony Narodowej wytypowało do unijnego programu EDIRPA sześć produktów oferowanych przez polskie firmy z branży zbrojeniowej. Wśród wyróżnionych podmiotów znalazły się spółki wchodzące w skład Polskiej Grupy Zbrojeniowej (PGZ), a także największy z rodzimych producentów i należący do światowych liderów w rozwoju systemów rozpoznawczych i rozpoznawczo-uderzeniowych, czyli Grupa WB.

Według ministerstwa, na zgłoszenie do EDIRPA z portfolio spółek PGZ zasłużyły systemy minowania narzutowego Baobab-K oferowane przez konsorcjum PGZ S.A. i Huta Stalowa Wola S.A., produkowane przez MESKO S.A. przeciwlotnicze zestawy rakietowe Piorun oraz sztandarowy produkt radomskiej Fabryki Broni – karabinki MSBS Grot.

Z oferty Grupy WB zaufanie zyskały wielozadaniowy bezzałogowy system powietrzny FlyEye, system amunicji krążącej WARMATE oraz bezzałogowy system poszukiwawczo-uderzeniowy (BSPU) Gladius.

EDIRPA (European Defence Industry Reinforcement through common Procurement Act) to ustanowiony na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 18 października 2023 r. unijny instrument na rzecz wzmocnienia europejskiego przemysłu obronnego. Jego ideą jest zapewnienie wsparcia państwom członkowskim Unii Europejskiej przy wspólnym zapewnieniu najpilniejszych i krytycznych potrzeb obronnych w trzech obszarach jak: zakupy amunicji, obrona powietrzna i przeciwrakietowa oraz platformy bojowe i wymiana starszych, lecz wciąż używanych, systemów. Na każdy z obszarów przeznaczono orientacyjnie po 103,2 mln euro na dofinansowanie zakupów. Maksymalnie unijna kontrybucja na implementację programu wynieść ma ponad 310 mln euro. Są to środki przewidziane na lata 2024-2025.

Głównymi celami EDIRPA są zachęcenie do zintensyfikowania współpracy w dziedzinie wydatków obronnych między państwami członkowskimi, agregacja unijnych potrzeb w uzyskiwaniu zdolności obronnych oraz zachęta unijnego przemysłu obronnego do inwestycji i długofalowego rozwoju. To także sposób na zrównoważenie złożoności i ryzyk związanych ze wspólnym pozyskiwaniem m.in. sprzętu wojskowego. Nie mniej ważna jest poprawa efektywnej współpracy i kompatybilności w działaniu sił zbrojnych poszczególnych państw UE.

PMN Baobab-K

Opracowany w ramach pracy badawczo-rozwojowej prowadzonej przez konsorcjum w składzie: HSW S.A. (lider), Jelcz Sp. z o.o., BZE „BELMA” S.A. i Wojskowy Instytut Techniki Inżynieryjnej pojazd minowania narzutowego (PMN) Baobab-K jest przeznaczony do zdalnego ustawiania narzutowych pól minowych. Wykorzystuje on do tego celu miny przeciwpancerne MN-123, które może miotać w różnych kierunkach tworząc zapory przeciwpancerne zdolne niszczyć różnorodne pojazdy, w tym nawet czołgi podstawowe przeciwnika.

Na mocy zawartej 14 czerwca br. umowy Siły Zbrojne RP mają otrzymać w latach 2026‒2028 24 pojazdy minowania narzutowego Baobab-K. Na zdjęciu prototypowy PMN Baobab-K podczas minowania. Fot. HSW

Umowa na dostawę 24 pojazdów minowania narzutowego Baobab-K o wartości 510 mln zł brutto (wraz z pakietami logistycznym i szkoleniowym) została podpisana 14 czerwca ubiegłego roku (Umowa na pojazdy minowania narzutowego Baobab-K i miny rodziny MN-123/ZBiAM.pl). Dostawy pojazdów mają zostać zrealizowane w latach 2026‒2028.

PPZR Piorun

Oferowane przez MESKO S.A. przenośne przeciwlotnicze zestawy rakietowe Piorun są często określane mianem najlepszych w klasie MANPADS w krajach zachodnich. Przeznaczeniem zestawu jest zwalczanie celów powietrznych: samolotów, śmigłowców, a także bezzałogowych statków powietrznych i pocisków manewrujących. Pierwsze Pioruny trafiły do Sił Zbrojnych RP na mocy umowy z 20 grudnia 2016 r. Na jej podstawie MESKO S.A. miało wyprodukować i dostarczyć, w latach 2017–2022, 1300 pocisków i 420 zestawów startowych za ponad 932,2 mln zł. 23 czerwca 2022 roku podpisano aneks rozszerzający wymienioną umowę o kolejnych ok. 3500 pocisków i 600 zestawów startowych (Więcej zestawów Piorun dla Sił Zbrojnych RP/ZBiAM.pl).

Według informacji przekazanych przez MESKO S.A. zawarto umowę na dostawę przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych Piorun do czwartego odbiorcy zagranicznego. Niestety, żadnych szczegółów transakcji nie ujawniono. Fot. Andrzej Kiński

Skuteczność bojowa Piorunów została potwierdzona w trakcie trwającego konfliktu na Ukrainie, gdzie są one wykorzystywane niemal od pierwszych dni rosyjskiej agresji z sukcesami (wiadomo o co najmniej kilkunastu zestrzeleniach i ciężkich uszkodzeniach samolotów, w tym bombowców Su-34, oraz śmigłowców – jak np. Ka-52. Należy przypomnieć, że decyzja o przekazaniu Siłom Zbrojnym Ukrainy PPZR Piorun z zasobów Sił Zbrojnych RP zapadła w lutym 2022 roku. Dokładnej liczby przekazanych zestawów jednak nie ujawniono. Kolejnym użytkownikiem Piorunów ze Skarżyska Kamiennej może zostać Gruzja (Gruzja kolejnym użytkownikiem zestawów przeciwlotniczych Piorun/ZBiAM.pl). Szczegółów umowy zawartej pomiędzy gruzińskim ministerstwem obrony a MESKO S.A. nie zostały jednak ujawnione.

MSBS Grot

Swojej skuteczności w wojennych warunkach dowiodły również wytypowane przez MON do EDIRPA karabinki Grot. Pomimo wielu kontrowersji narosłych w mediach wokół konstrukcji oferowanej przez Fabrykę Broni „Łucznik” – Radom, okazuje się, że ukraińscy żołnierze wypowiadają się o Grotach pozytywnie podkreślając m.in. niezawodność i ergonomię konstrukcji oraz wygodę użytkowania i celność. Nie należy zapominać, że na przestrzeni lat konstrukcja była sukcesywnie udoskonalana przez producenta. Powstałe w wyniku projektu ZISW TYTAN karabinki MSBS (Modułowy System Broni Strzeleckiej) Grot kal. 5.56 x 45 mm NATO są użytkowane przez polskich żołnierzy od 2017 roku w różnych wersjach.

GROT C16A2. Fot. Andrzej Kiński

W listopadzie zeszłego roku producent pochwalił się wyprodukowaniem stutysięcznego egzemplarza karabinka (Sto tysięcy GROTÓW w służbie Ojczyźnie/ZBiAM.pl) natomiast z danych przekazanych na jednym z posiedzeń Komisji Obrony Narodowej wynika, że w 2024 roku produkcja MSBS Grot ma wynieść ok. 50 tys. szt. W Polsce oprócz Sił Zbrojnych RP, użytkownikiem Grotów jest również Straż Graniczna. Obok wspomnianej Ukrainy wśród użytkowników zagranicznych można wymienić Stany Zjednoczone oraz nieujawnione państwo z Afryki (Kolejne karabinki MSBS Grot trafią do Afryki/ZBiAM.pl).

FlyEye

Jednym z najbardziej znanych produktów Grupy WB, który znalazł się w gronie konstrukcji wytypowanych przez MON do EDIRPA jest FlyEye. Ten bezzałogowy system latający opracowany i produkowany w Polsce może wykonywać różnorodne zadania jak obserwacja pole walki, czy naprowadzanie artylerii. Może też być wykorzystywany np. do retransmisji sygnałów oraz szeroko rozumianego monitoringu rozległych terenów, czy np. patrolowania terenów przygranicznych. System został sprawdzony w warunkach bojowych na Ukrainie, gdzie dowiódł swojej przydatności i wysokiej odporności na zakłócenia przez środki walki radioelektronicznej.

Umowa ramowa zawarta z WB Electronics S.A. umożliwia zamówienie do 2035 r. ponad 400 zestawów rozpoznania powietrznego bezzałogowców FlyEye. Fot. WB Electronics

Pierwsza umowa wykonawcza na dostawę FlyEye do Sił Zbrojnych RP została podpisana 17 kwietnia 2024 r. (Więcej systemów FlyEye trafi do Wojska Polskiego/ZBiAM.pl). Zgodnie z zeszłoroczną umową ramową, do polskich żołnierzy ma trafić łącznie 400 zestawów (każdy zestaw standardowo składa się z naziemnej stacji kontroli oraz 4 aparatów latających) wraz z pakietami szkolno-logistycznymi. Do połowy marca 2024 roku Grupa WB wyprodukowała już 1000 szt. aparatów FlyEye (Tysięczny BSP FlyEye/ZBiAM.pl).

WARMATE

Kolejnym produktem z oferty Grupy WB do realizacji różnorodnych zadań jest charakteryzujący się lekką konstrukcją system amunicji krążącej WARMATE. Określany jest przez producenta jako innowacyjny produkt w rodzinie systemów bezzałogowych. Wyposażony w przeciwpancerną głowicę bojową (GO-1-HEAT) może być alternatywą dla przeciwpancernych pocisków kierowanych (PPK), ponieważ posiada zdolność do operowania na dużo większym obszarze. Wynoszący 70 min. czas lotu  pozwala wykryć i prowadzić obserwację celu, którego zniszczenie może nastąpić w trybie automatycznym. WARMATE może też być wyposażony w głowicę naprowadzaną na cel laserowo. System ma też możliwość samodzielnego lotu do wskazanych przez operatora koordynatów.

System Amunicji krążącej Warmate jest w pełni zintegrowany z innymi produktami oferowanymi przez Grupę WB takimi jak mini BSP FlyEye, system zarządzania walką Topaz oraz wyposażenie indywidualne żołnierza (program operacyjny SZ RP Tytan). Fot. Grupa WB

WARMATE wykorzystywany jest nie tylko przez Siły Zbrojne RP, ale ma również zagranicznych użytkowników. Został zakupiony przez Indie, Turcję i Zjednoczone Emiraty Arabskie, a także Gruzję i Ukrainę, które mają możliwość produkcji licencyjnej.

BSPU Gladius

Bezzałogowy system poszukiwawczo-uderzeniowy (BSPU) Gladius jest przeznaczony nie tylko do prowadzenia rozpoznania obrazowego z powietrza ale także do precyzyjnego rażenia celów na odległości nawet do 100 km (choć niepotwierdzone informacje wskazują na prace nad znacznym zwiększeniem zasięgu). System do rozpoznania wykorzystuje bezzałogowe statki powietrzne FT-5 z głowicami optoelektronicznymi z termowizją. Efektorami systemu są natomiast uderzeniowe bezzałogowe statki powietrzne (UBSP) Gladius wykorzystujące rozpowszechniony w Siłach Zbrojnych RP system kierowania ogniem Topaz. Dzięki zastosowaniu zaawansowanych algorytmów sztucznej inteligencji bezzałogowce BSPU Gladius mogą realizować zadania nawet w przypadku utraty nawigacji satelitarnej, np. w przypadku nieprzyjacielskiego oddziaływania WRE.

Wyrzutnia systemu Gladius na podwoziu pojazdu opancerzonego Waran z zamontowanym FT-5. Fot. Bartłomiej Kucharski

Na mocy umowy zawartej w maju 2022 roku pomiędzy Skarbem Państwa – Agencją Uzbrojenia a WB Electronics Siły Zbrojne RP mają otrzymać 4 bateryjne moduły BSPU Gladius (składające się z wyrzutni, wozów dowodzenia, amunicyjnych i obsługi technicznej oraz zapasu UBSP) wraz z pakietami szkoleniowym i logistycznym. Wartość umowy to 2 mld zł.

O systemach WARMATE i Gladius pisaliśmy szeroko na portalu ZBiAM Amunicja krążąca Warmate i BSPU Gladius dla Wojska Polskiego/ZBiAM.pl