10 października o świcie Rosjanie rozpoczęli operację zaczepną pod Awdijiwką. Miasto i jego najbliższe okolice, tworzące wyłom we froncie rosyjskim o głębokości około 10 km i podobnej szerokości, znalazły się pod intensywnym ogniem artylerii lufowej i systemów rakietowych (w tym z użyciem pocisków termobarycznych i zapalających z fosforem). Główne ośrodki oporu ukraińskiego, na czele z kombinatem koksochemicznym, stały się także celem zmasowanych bombardowań lotniczych.

Według opinii żołnierzy ukraińskich było to najsilniejsze przygotowanie ogniowe wykonane przez agresora na Donbasie od początku wojny. Oddziały rosyjskiego 1. Korpusu Armijnego (dawna „milicja ludowa Donbasu”) przystąpiły do szturmu usiłując wyjść na tyły obrońców w rejonie wsi Berdyczi i Stepowe dla okrążenia całego zgrupowania pod Awdiijiwką. Ataki z 10 października przeprowadzone zostały znacznymi siłami piechoty, wspieranymi przez czołgi i bojowe wozy piechoty, z zamiarem szybkiego przełamania ukraińskiej obrony osłabionej zmasowanymi ostrzałami i bombardowaniami. Rosjanie ponieśli przy tym duże straty w ludziach i sprzęcie (co najmniej kilkanaście sztuk czołgów i bwp) i w kolejnych dniach przeszli do taktyki działania niewielkich grup szturmowych piechoty. Do 13 października potwierdzone postępy rosyjskie pod Awdijiwką były niewielkie (liczone najwyżej w setkach metrów), głównie na zachód od Krasnohoriwki i na północ od Wodjanego. Jak się wydaje Rosjanom nie udało się przekroczyć linii kolejowej Awdijiwka-Pokrowsk, a także zająć kluczowych punktów oporu Ukraińców na południowym skrzydle w rejonie wsi Siewerne. Rosyjska operacja zaczepna w tym rejonie trwa dalej i przebieg linii frontu w każdej chwili może ulec zmianie.

Działania pod Awdijiwką zostały zsynchronizowane z atakami na sąsiednich odcinkach frontu. Rosjanie atakowali pod Piskami, Staromychajliwką, Mariinką, Nowomychajliwką i dalej na zachód w rejonie Wuhłedaru. Na tych odcinkach również nie udało im się przełamać ukraińskiej obrony, notując jedynie niewielkie sukcesy taktyczne. Na pozostałych odcinkach frontu w ostatnich dniach nie doszło do znaczących zmian w położeniu walczących stron. Cały czas trwają ciężkie walki w rejonie Robotyne-Nowoprokopiwka-Werbowe, charakteryzujące się naprzemiennymi atakami i kontratakami wyprowadzanymi przez obie strony pod silnym ogniem artylerii. Trwają także starcia na południe od Bachmutu w rejonie Kurdiumiwka-Andrijiwka-Kliszczijiwka. Rosjanie utrzymują także inicjatywę na froncie w obwodzie charkowskim i ługańskim, jednak i tam nie udaje im się osiągnąć istotnych sukcesów.

O świcie 12 października Ukraińcy zniszczyli wiadukt drogowy nad linią kolejową w pobliżu wsi Wasyliwka (okupowana część obwodu donieckiego). Oznacza to poważne utrudnienie komunikacji w tym rejonie – przynajmniej w najbliższym czasie zostanie wyłączona z ruchu trasa Gorłówka-Donieck, pełniąca ważną rolę w rosyjskim systemie logistycznym w Donbasie. Według informacji mediów strona ukraińska dokonała kolejnych ataków na rosyjskie okręty wojenne z użyciem dronów morskich. W porcie w Sewastopolu miały zostać uszkodzone okręt patrolowy „Pawieł Dierżawin” (11 października) oraz mały okręt rakietowy „Bujan” (13 października).

W nocy z 11 na 12 października Rosjanie dokonali ataku z użyciem 33 dronów Shahed 131/136. Według ukraińskiego Dowództwa Sił Powietrznych zestrzelono 28 z nich. Trafione zostały cele w rejonie portu w Izmaile nad Dunajem.

11 października w Brukseli odbyło się szesnaste spotkanie Grupy Kontaktowej ds. wsparcia Ukrainy w formacie Ramstein z osobistym udziałem prezydenta Wołodymyra Zełenskiego. Kolejne transze wsparcia dla Kijowa ogłosiły Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Kanada, Niemcy, Litwa, Dania, Islandia, Francja, Finlandia, Norwegia, Hiszpania, Belgia oraz Bułgaria. Waszyngton zaoferował pakiet pomocy wojskowej o wartości 200 mln dolarów, który w całości zostanie dostarczony ze stanów magazynowych Departamentu Obrony (jest to 46 tego typu pakiet). Zawiera on m.in. pociski AIM-9M, amunicję do wyrzutni HIMARS, amunicję artyleryjską 155mm i 105mm, granatniki przeciwpancerne AT-4, przeciwpancerne pociski kierowane TOW-2, sprzęt do zwalczania systemów bezzałogowych, materiały wybuchowe oraz 16 mln sztuk amunicji do broni strzeleckiej.

Wielka Brytania ogłosiła przekazanie wspólnego pakietu wraz z Danią, Szwecją, Norwegią, Holandią, Islandią i Litwą w ramach wielostronnego mechanizmu o nazwie Międzynarodowy Fundusz dla Ukrainy (IFU), który jest koordynowany przez Londyn. Zawiera on m.in. zestawy do zwalczania bezzałogowców Terrahawk Paladin, gąsienice i silniki do pojazdów opancerzonych, mosty pontonowe, pojazdy logistyczne do transportu czołgów oraz sprzęt do rozminowywania. Z kolei Kanada zdecydowała o przekazaniu m.in. amunicji artyleryjskiej 155mm i innych pocisków, bomb lotniczych oraz odzieży zimowej o wartości 25 mln dolarów.

Niemcy ogłosiły pakiet o wartości 1 miliarda euro, w który skład wchodzi drugi system obrony powietrznej średniego zasięgu Patriot wraz z ponad 60 pociskami. Berlin zapowiedział ponadto dostarczenie w październiku wcześniej zapowiedzianych systemów obrony powietrznej krótkiego zasięgu (trzeciej baterii IRIS-T SLM i drugiej baterii IRIS-T SLS). W najbliższych tygodniach spodziewane są także dostawy UiSW z poprzednich pakietów, w tym amunicji 155mm, 10 czołgów Leopard 1A5, trzech samobieżnych dział przeciwlotniczych Gepard, 15 opancerzonych pojazdów transportowych oraz do 20 opancerzonych pojazdów medycznych.

Finlandia ogłosiła 19 pakiet pomocy wojskowej dla Ukrainy o wartości blisko 100 mln euro, jak zwykle nie podając szczegółów co do jego zawartości. Litwa ponowiła swoją zapowiedź przekazania Ukrainie dwóch wyrzutni obrony powietrznej krótkiego zasięgu NASAMS, które Wilno zakupiło specjalnie dla Kijowa. Hiszpania ponowiła zapowiedź przekazania sześciu wyrzutni systemu obrony powietrznej Hawk (szkolenia ukraińskich żołnierzy mają rozpocząć się w listopadzie). Hiszpania ma też dostarczyć amunicję artyleryjską 155mm i 105 mm oraz ciężkie karabiny maszynowe do walki z dronami. W tej chwili w drodze na Ukrainę są hiszpańskie racje żywnościowe, następnie zostaną też przekazane generatory, sprężarki i sprzęt zimowy. Z deklaracji amerykańskiego sekretarza obrony Lloyda Austina wynika ponadto, że Bułgaria ma dostarczyć części do systemów obrony powietrznej S-300. Francja zadeklarowała zaś przyspieszenie produkcji armatohaubic CAESAR i wysłanie dodatkowych haubic tego typu na Ukrainę (o dostawach sześciu dodatkowych CAESAR-ów mówił francuski minister obrony Sébastien Lecornu w trakcie wizyty w Kijowie pod koniec września). Czechy i Dania zadeklarowały wspólne przekazanie Ukrainie pojazdów opancerzonych i broni strzeleckiej. Mają one zostać wyprodukowane w czeskich zakładach za pieniądze duńskiego rządu. Pierwszy pakiet ma obejmować 50 pojazdów (najprawdopodobniej 15 czołgów i 35 bojowych wozów piechoty), 2500 pistoletów, 7000 karabinków, 500 pistoletów maszynowych i 500 karabinów snajperskich. Pomoc ma także obejmować wyposażenie zwiadowcze i amunicję artyleryjską. Dania zadeklarowała także przekazanie sprzętu do rozminowywania o wartości 134 mln euro.

W wyniku spotkania Grupy Kontaktowej potwierdzone zostało po raz kolejny sformowanie kilku koalicji na rzecz rozwijania ukraińskich zdolności wojskowych. Stany Zjednoczone z pomocą Danii i Holandii pokierują koalicją, która zajmie się rozwojem ukraińskich zdolności związanych z obsługą myśliwców F-16. Dania, Holandia i Norwegia już wcześniej zapowiedziały dostawy tych samolotów dla ukraińskich sił powietrznych. Estonia i Luksemburg mają pokierować wysiłkami na rzecz budowy ukraińskiej infrastruktury w obszarze technologii informacyjnych („koalicja IT”). Z kolei Litwa ma dowodzić koalicją na rzecz rozminowywania.

12 października turecki resort obrony potwierdził, że Turcja, Bułgaria i Rumunia porozumiały się co do utworzenia mechanizmu mającego na celu zwiększenie bezpieczeństwa żeglugi na Morzu Czarnym i neutralizację zagrożenia minowego. W oświadczeniu podkreślono, że „procedury operacyjne i zakres mechanizmu zostaną ustalone na spotkaniach, które odbędą się w najbliższych dniach”. Od czasu, gdy w lipcu Rosja wycofała się z umowy zbożowej, Ukraina korzysta z tymczasowego korytarza biegnącego wodami terytorialnymi Ukrainy, Rumunii i Bułgarii. 13 października ambasador USA w Kijowie Bridget Brink wskazała, że z ukraińskich portów wypłynęło od lipca 19 statków z ładunkiem 740 tys. ton zboża i innych towarów (m.in. rud żelaza).

10 października Ukraina i Chorwacja podpisały międzyrządową umowę o współpracy dot. rozminowywania. Przewiduje ona współpracę w następujących obszarach: dostarczenie środków technicznych, edukację społeczeństwa w zakresie rozpoznawania zagrożeń, szkolenia specjalistyczne (w tym psów wykrywających ładunki wybuchowe), a także wymiana wiedzy i doświadczeń w zakresie produkcji sprzętu saperskiego. 11 października premier Chorwacji Andrej Plenković poinformował o przekazaniu nowego pakietu pomocy dla Ukrainy wartości 30 mln euro, która to kwota będzie przeznaczona głównie na realizację podpisanego porozumienia. 11 października szef ukraińskiego resortu spraw wewnętrznych Ihor Kłymenko stwierdził, że planuje zwiększenie liczby saperów w podległych jednostkach (służbie ds. sytuacji nadzwyczajnych, policji i Gwardii Narodowej) do 2800 ludzi. Dodał, że na Ukrainie działa obecnie 210 oddziałów saperskich podległych MSW (ponad 1100 osób i ok. 350 sztuk sprzętu specjalistycznego).

11 października prezydent Wołodymyr Zełenski zapewnił szefa Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej Carlo Grossiego, że siły ukraińskie nie będą bezpośrednio atakować elektrowni jądrowej w Enerhodarze. Była to reakcja na wypowiedź szefa rosyjskiego wywiadu zagranicznego Siergieja Naryszkina, który oświadczył, że zachodnie służby wywiadowcze przygotowują ukraińskich dywersantów do ataków na rosyjskie obiekty energetyki jądrowej.

11 października zastępca szefa ukraińskiego wywiadu wojskowego Wadym Skibicki poinformował, że Rosja zamierza wykorzystać potencjał białoruskiego przemysłu zbrojeniowego do zwiększenia produkcji amunicji artyleryjskiej. Wskazał, że rosyjskie plany produkcyjne na 2024 rok przewidują wyprodukowanie ok. 2,1 mln sztuk amunicji, dodając, że rosyjskie wojska zużywają każdego dnia do 15 tys. sztuk.

12 października mer Kijowa Witalij Kliczko zapewnił, że wydzielił środki finansowe na zakup 650 ton benzyny i 2 tys. ton oleju napędowego przeznaczonego dla zaopatrzenia sił zbrojnych i innych struktur bezpieczeństwa. Dodał, że Kijowska Rada Miejska przegłosowała wydzielenie z budżetu miasta 1,26 mld hrywien (ponad 34 mln USD) na zakup bezzałogowców, noktowizorów i naprawę sprzętu. Udzielenie pomocy finansowej przez władze Kijowa jest reakcją na wcześniejsze protesty uliczne wzywające Kliczkę do ograniczenia wydatków m.in. na remonty ulic i przekazanie tych środków siłom zbrojnym.

11 października ukraińskie władze lokalne poinformowały, że w okupowanym Melitopolu Rosjanie rozpoczęli naprawę i montaż dronów w obiektach szkolnictwa technicznego, angażując do tego lokalną młodzież. Planowane jest stworzenie parku technologicznego do produkcji bezzałogowców w budynkach zajmowanych przez ludność cywilną, co ma utrudnić ataki sił ukraińskich.

Autorzy: Jakub Ber, Piotr Żochowski, Jakub Graca, Łukasz Maślanka

Źródło: Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia