PL Los Angeles obsłużył 65,9 mln pasażerów (+37%) i 2,49 mln ton ładunków. Odbyło się przy tym 556,9 tys. operacji startów i lądowania. Na zdjęciu lotnisko w Los Angeles.
ynek transportu lotniczego odgrywa kluczową rolę w rozwoju globalnej gospodarki, będąc trwałym elementem nowoczesnych społeczeństw. Jest krwioobiegiem współczesnego świata, uzależnionym od globalnych przemian i trendów. Jego kluczowym elementem są lotniska komunikacyjne i działające na nich porty lotnicze (PL). Na świecie funkcjonuje ich 2500, a infrastruktura jest zróżnicowana i dostosowana do wielkości obsługiwanego ruchu lotniczego.
Lotniska są głównie zlokalizowane przy aglomeracjach miejskich, a ze względu na: zajmowane duże powierzchnie i uciążliwości związane z hałasem, a także bezpieczeństwo wykonywania operacji lotniczych są zazwyczaj zlokalizowane w znacznej odległości od centrum. Najbliżej centrum są zlokalizowane lotniska w: Genewie (4 km), Lizbonie (6 km) i Dusseldorfie, natomiast dalej jest Sztokholm-Skavsta (90 km) i obsługujący Oslo port Sandefjord-Torp.
Pod względem cech eksploatacyjno-technicznych i zdolności do obsługi poszczególnych typów samolotów, lotniska są skategoryzowane przez system kodów referencyjnych. Składa się on z cyfry i litery, z tego cyfra od 1 do 4 odzwierciedla długość pasa startowego, a litera od A do F determinuje parametry techniczne samolotu. Typowe lotnisko, które może przyjmować samoloty Boeing 737, powinno posiadać minimum kod referencyjny 3C (droga startowa 1200-1800 m, skrzydła o rozpiętości 24-36 m i rozstaw skrajnych kół podwozia 6-9 m).
Organizacją zrzeszającą porty lotnicze na świecie jest założona w 1991 r. ACI Airport Council International. Reprezentuje ona ich interesy w rozmowach i negocjacjach z organizacjami międzynarodowymi, służbami ruchu lotniczego i przewoźnikami, a także opracowuje standardy portowej obsługi. W styczniu 2023 r. ACI zrzeszało 712 operatorów zarządzających 1925 lotniskami w 171 krajach. ACI World ma swoją główną siedzibę w Montrealu i jest wspierana przez pięć biur regionalnych: ACI-Europa (Bruksela); ACI-Ameryka Północna; ACI-Azja/Pacyfik, ACI-Ameryka Południowa/Karaiby i ACI-Afryka.
Z materiałów statystycznych opublikowanych przez ACI wynika, że w ub. roku porty lotnicze na świecie obsłużyły 6,8 mld pasażerów, tj. o 2,4 mld więcej niż rok wcześniej, ale o 2,3 mld mniej niż przed pandemią w 2019 r. W odniesieniu do roku poprzedniego wzrost ruchu wyniósł 53,5% i stanowi 74% rekordowego wyniku jaki był przed pandemią (2019 r. – 9,16 mld pasażerów).
Regionem o największym ruchu lotniczym była Europa, której porty lotnicze obsłużyły 1,94 mld pasażerów. Ich roczna dynamika wzrostu wyniosła 98%, a rekordowy wynik wynoszący 122% osiągnęły porty państw należących do Unii Europejskiej (UE). Na tradycyjnie największych rynkach Ameryki Północnej oraz Azji i wysp Pacyfiku porty obsłużyły po 1,8-1,9 mld pasażerów. Dynamika wzrostu rynku północnoamerykańskiego wyniosła 66%, a poniżej średniej globalnej był wynik rynku azjatyckiego. Znaczące wzrosty ruchu odnotowały porty Ameryki Południowej i Bliskiego Wschodu, z których skorzystało odpowiednio 630 mln i 320 mln pasażerów. Najmniejszym rynkiem pozostaje Afryka, której porty obsłużyły 180 mln pasażerów. Należy nadmienić, że na ubiegłoroczne wyniki wpływ miała jeszcze sytuacja epidemiczna w poszczególnych państwach. Na części kierunków lotniczych połączeń, głównie azjatyckich, obowiązywały nałożone różnego rodzaju zakazy i utrudnienia, związane z posiadaniem negatywnego wyniku testu na Covid-19.
Polskie porty lotnicze obsłużyły 41,1 mln pasażerów (+108%). Cztery nasze największe lotniska (w Warszawie, Krakowie, Gdańsku i Katowicach) znajdują się w pierwszej setce portów europejskich. Na zdjęciu widok lotniska w Katowicach.
W skali całego 2022 r. zdecydowana większość portów odnotowała wzrost liczby pasażerów, od kilku do kilkudziesięciu milionów. W wartościach liczbowych najwięcej pasażerów przybyło w dużych hubach przesiadkowych: Londyn Heathrow (+42 mln pas.), Dubaj (+36 mln pas.), Paryż CDG (+31 mln pas.), Istambuł (+27 mln pas.), Amsterdam (+27 mln pas.), Madryt (26,5 mln pas.), Nowy Jork JFK (24,5 mln pas.), Chicago O’Hare, Tokio Haneda i Frankfurt. Natomiast ubyło w portach lotniczych Moskwy: Domodedowo (-3,9 mln pas.), Szeremietiewo (-2,2 mln pas.) i Vnukovo (-1,5 mln pas.).
Z dużych hubów przesiadkowych najwyższą dynamikę rocznego wzrostu ruchu odnotował port Londyn Heathrow (217,6%), który awansował na ósme miejsce z 45 pozycji zajmowanej w 2021 r., a także Dubaj (dynamika 127%, awans o 23 miejsca); Madryt (110%, awans o 28 miejsc) i Amsterdam (106%, awans o 22 miejsca).
Większość dużych metropolii na obszarze swojej aglomeracji posiada po kilka lotnisk komunikacyjnych. Największy obsłużony ruch pasażerski był w: Londynie (Heathrow, Gatwick, Stansted, Luton, City i Southend) – 135 mln pas.; Nowym Jorku (JFK, Newark i La Guardia) – 125 mln pas.; Istanbuł (Int’l i Sabiha) – 95 mln pas.; Atlancie (Harstsfield) – 94 mln pas.; Chicago (O’Hare i Midway) – 88 mln i Paryżu (Charles de Gaulle i Orly) – 86 mln.
Wyniki największych lotnisk odzwierciedlają rozwój rynku lotniczego i potwierdzają chęć pasażerów do podróżowania. Podczas gdy amerykańskie węzły lotniskowe były w stanie szybciej odzyskać ruch pasażerski dzięki silnemu rynkowi krajowemu, obecnie jesteśmy świadkami rozwoju innych dużych hubów przesiadkowych, takich jak Dubaj, Istambuł i Londyn Heathrow. Oczekuje się, że ponowne otwarcie dużego rynku Chin, przyniesie wzrost ruchu zarówno krajowego jak i podróży międzynarodowych. Trwające ożywienie na podróże lotnicze nie byłoby możliwe bez ciągłej pracy portów lotniczych, w celu zapewnienia bezpiecznego, wydajnego i zrównoważonego ekosystemu transportu lotniczego dla pasażerów, od których jesteśmy zależni i społeczności którym służymy. ACI World będzie nadal zaangażowany w reprezentowanie najlepszych interesów portów lotniczych na arenie międzynarodowej i ich promowanie... – powiedział dyrektor generalny ACI Luis Felipe de Oliveira podsumowując ubiegłoroczną działalność portów lotniczych na świecie.
W ub.r. porty lotnicze na świecie obsłużyły 117 mln ton cargo, tj. o prawie 7 mln ton mniej niż rok wcześniej (-6,7%). Na pokładach samolotów przewożona była głównie: elektronika użytkowa, w tym mikroprocesory i smartfony; części zamienne; farmaceutyki i materiały medyczne; wartościowe produkty szybko psujące się (wybrane produkty spożywcze) i poczta. Do przewozów lotniczego cargo, oprócz specjalistycznych samolotów frachtowych, wykorzystywane są także dolne luki bagażowe maszyn pasażerskich, podczas rozkładowych rejsów (większa efektywność finansowa funkcjonowania linii lotniczej).
Portem lotniczym o największym ruchu towarowym był Hongkong, który obsłużył 4,2 mln ton ładunków, z tego 4,17 mln ton w ruchu międzynarodowym. Na kolejnych miejscach w rankingu portów plasują się: Memphis (4,04 mln ton), Anchorage (3,46 mln ton), Szanghaj (3,12 mln ton), Louisville (3,07 mln ton), Seul, Taipei, Miami, Los Angeles i Tokio Narita. Dziesięć największych portów towarowych obsłużyło 30,8 mln ton (27% ruchu globalnego), tj. 9,9% mniej niż rok wcześniej. Spośród dużych portów wzrost ruchu cargo odnotował tylko amerykański Louisville (+0,5%), a pozostałe doznały spadku, z tego największego: Shanghaj (-21,7%), Hongkong (-16,4%) i Seul Inchoen. Na mniejszy ruch towarowy wpływ miały głównie zakłócenia w azjatyckim handlu i łańcuchach dostaw, głównie na rynku chińskim.
W ub.r. na lotniskach komunikacyjnych statki powietrzne wykonały 89 mln operacji startów i lądowania. Jest to o 20,4% operacji więcej niż przed rokiem (+18 mln oper.), ale o 17,5% mniej niż przed pandemią w 2019 r.
Dziesięć najruchliwszych lotnisk na świecie, reprezentujących blisko 7% globalnej liczby operacji (5,7 mln), odnotowało 11% wzrost. W dziesiątce najruchliwszych lotnisk na dziewięciu pierwszych miejscach są porty północnoamerykańskie. Duża liczba operacji wykonywanych na lotniskach w Stanach Zjednoczonych wynika z rozwiniętej siatki regionalnych połączeń (udział ruchu krajowego wynosi 77%), głównie obsługiwanej przez samoloty średniej pojemności: Boeing 737, Airbus serii A320 oraz regionalne Embraer 175 i Bombardier CRJ.
Liderem najruchliwszych lotnisk jest Atlanta, gdzie samoloty komunikacyjne wykonały 724 tys. operacji startów i lądowania. Jest to o 16 tys. oper. więcej niż przed rokiem (+2,3%), ale wciąż poniżej wyniku z 2019 r. wynoszącego 904 tys. operacji (-19,9%). Na podium znalazły się także lotnisko Chicago O’Hare (712 tys. operacji, dynamika +4%) i Dallas/Fort Worth (657 tys. oper, dynamika +0,7%). Na kolejnych miejscach najruchliwszych lotnisk są: Denver (608 tys.), Las Vegas (581 tys.), Los Angeles (557 tys.), Charlotte (506 tys.), Miami (458 tys.), Nowy Jork JFK (449 tys.) i turecki Istambuł (426 tys.).
Największym portem lotniczym na świecie jest Atlanta – Hartsfield-Jackson (swoją nazwę zawdzięcza dwóm byłym burmistrzom miasta Williamowi Hartsfieldowi i Maynardowi Jacksonowi). W ub.r. port obsłużył 93,7 mln pasażerów, 689 tys. ton ładunków i wykonanych zostało przy tym 724 tys. operacji startów i lądowań. Roczna dynamika ruchu pasażerskiego i liczby wykonanych operacji wyniosła odpowiednio 23,8% i 2,3%, a ruchu cargo -6,3%.
Najruchliwsze trasy krajowe to: Orlando (1,3 mln pas.), Fort Lauderdale, Miami i Los Angeles, a międzynarodowe: meksykański Cancum (0,7 mln), Amsterdam i Paryż CDG. Na lotnisku dominuje ruch krajowy, z udziałem wynoszącym 90%. W regularnym ruchu towarowym port obsługuje 18 przewoźników cargo, a do największych należą: FedEx Express (7 destynacji), Cargolux, Qatar Airways Cargo i Korean Air Cargo.
Lotnisko w Atlancie posiada pięć równoległych dróg startowych, o długości 2700-3600 m, które w ciągu godziny mogą obsłużyć 237 operacji startów i lądowania (w tym samym czasie mogą lądować trzy samoloty). Ciekawostką inżynieryjną jest też fakt, że jest jednym z niewielu czynnych lotnisk na świecie z drogą kołowania położoną nad autostradą. Do obsługi pasażerów wykorzystywane są dwa terminale i siedem hal (T, A, B, C, D, E i F), wyposażonych w 192 bramek, a do komunikacji między nimi tunele dla pieszych z ruchomymi chodnikami i kolejka The Plane Train.
Największym europejskim portem lotniczym jest Istambuł (IST), który w ub.r. obsłużył 64,5 mln pasażerów (+73%). W ruchu międzynarodowym odprawionych było 48,6 mln pas. (+83%), a w krajowym 15,9 mln pas. (+49%). Pod względem wielkości ruchu pasażerskiego ogółem jest siódmym portem świata, a międzynarodowego: piątym.
Port IST jest główną bazą operacyjną narodowego przewoźnika Turkish Airlines. Aktualnie obsługuje 90 pasażerskich linii lotniczych, wykonujących regularne rejsy na 330 kierunkach, do 120 krajów. W regularnym ruchu towarowym obsługuje 14 przewoźników, a do największych należą: Turkish Cargo Airlines, FedEx Express i Emirates SkyCargo. W ub.r. port obsłużył 2,4 mln ton ładunków (roczna przepustowość wynosi 5,5 mln ton) i odbyło się 426 tys. operacji startów lądowania. Wynik ten został osiągnięty zaledwie trzy lata po otwarciu lotniska.
Budowa nowego lotniska w Istambule (tur. İstanbul Yeni Havalimani) została rozpoczęta w 2013 r. i rozłożona na cztery etapy. Zlokalizowany jest 35 km od centrum i ma powierzchnię 76,5 km². Pierwszy etap budowy trwał 5 lat i kosztował 8 mld USD. Ten etap został ukończony w październiku 2018 r., a w kwietniu 2019 r. port przejął cały ruch z lotniska Istambuł Ataturk. Dysponuje przepustowością 90 mln pasażerów, ma trzy drogi startowe i nowoczesny terminal pasażerski, który mając powierzchnię 1,6 km² jest największym tego typu obiektem na świecie. Około 2030 r. po finalizacji czwartego etapu budowy port lotniczy IST ma posiadać siedem dróg startowych, dysponować przepustowością 200 mln pasażerów i stać się największym portem lotniczym na świecie.
Największym portem na świecie pod względem liczby pasażerów obsłużonych w ruchu międzynarodowym jest Dubaj Airport (DXB), z którego skorzystało 66,07 mln osób. W odniesieniu do roku poprzedniego wzrost ruchu wyniósł 127%, ale jest to o 23% mniej niż było przed pandemią w 2019 r. (86,3 mln pas.). Pod względem całkowitego ruchu pasażerskiego jest piątym portem świata, awansując na to miejsce z 27 pozycji zajmowanej w roku poprzednim (29,7 mln pas.).
Aktualnie z lotniska w Dubaju korzysta 90 przewoźników, którzy wykonują regularne rejsy do 229 portów w 99 krajach, na sześciu zamieszkałych kontynentach. Najpopularniejszymi kierunkami pod względem ruchu pasażerskiego są Indie (9,8 mln pas.), Arabia Saudyjska (4,9 mln pas.), Wielka Brytania, Pakistan i Stany Zjednoczone, a głównymi miastami docelowymi były: Londyn (3 mln pas.), Rijad (2 mln), Bombaj, Dżudda i New Delhi.
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
