Global Hawk to bezzałogowy statek powietrzny latający na dużych wysokościach i bardzo długo, przeznaczony do zapewnienia dowódcom wojskowym kompleksowego wywiadu, nadzoru i rozpoznania (ISR) w czasie rzeczywistym na dużych obszarach geograficznych.

Global Hawk nad Polską

W sobotę 6 lipca na Białoruś dotarł transport chińskich żołnierzy. Zgodnie z planem mieli oni brać udział we wspólnych ćwiczeniach antyterrorystycznych na poligonie razem z Białorusinami. Manewry odbywały się blisko granicy z Polską (przesmyk suwalski). W miejscu niezbyt odległym od tego białoruskiego poligonu w Litwie, w dniu 10 lipca rozpoczęły się ćwiczenia NATO „Baltic Connection 24” (BALTCON24), co z kilkudniowym wyprzedzeniem skutkowało większą aktywnością Rosjan. Trudno się dziwić, że z tego powodu Amerykanie w przestrzeń powietrzną w północno-wschodniej Polsce wysłali bezzałogowy statek powietrzny (BSP) RQ-4B Global Hawk, przeznaczony do realizacji misji obserwacyjnych powierzchni ziemi na poziomie strategicznym. Pojawienie się na naszym niebie tej klasy BSP to rzadki przypadek, warty odnotowania i przeanalizowania.

Amerykański Global Hawk o oznaczeniu FORTE16 dotarł nad terytorium Polski 6 lipca z bazy sił powietrznych Sigonella na Sycylii, gdzie stacjonuje większa liczba BSP tego typu. Dzień wcześniej ten sam egzemplarz był widziany nad Morzem Czarnym. Pojawił się tam po dwutygodniowej przerwie. W czerwcu dwa samoloty myśliwskie MiG-31 z Sił Powietrzno-Kosmicznych Federacji Rosyjskiej przechwyciły amerykańskiego RQ-4B Global Hawk nad neutralnymi wodami Morza Czarnego w rejonie Krymu, w trakcie realizacji przez niego rozpoznania rosyjskiego wybrzeża. Po tym spotkaniu z rosyjskimi myśliwcami MiG-31, amerykański Global Hawk wrócił do bazy Sigonella na Sycylii.

Trasa lotu FORTE16 w kierunku miejsca pozwalającego na zajęcie odpowiedniej pozycji do włączenia pokładowych systemów obserwacyjnych, znajdującego się w specjalnie w tym celu wyznaczonej strefie, biegła bezpośrednio przez wschodnią flankę NATO. Po prawie pięciu godzinach lotu od startu z Sycylii, amerykański BSP osiągnął swój rejon obserwacji sytuacji na ziemi, który znajdował się w pobliżu Szczytna na Mazurach, mniej więcej 100-200 km od granicy wschodniej flanki NATO.

Global Hawk nad Polską

BSP Global Hawk przez około 18 godzin wykonywał misję obserwacyjną nad województwami warmińsko-mazurskim oraz pomorskim. Po wykonaniu zadania wrócił do bazy macierzystej Sigonella (wcześniej amerykański Global Hawk latał nad Warmią i Mazurami, w październiku 2023 r.). Monitorowanie sytuacji na dużym obszarze z wykorzystaniem tej klasy BSP pozwala na szybkie i pewne „odczytanie” zamiarów przeciwnika, jak również pozwala na monitorowanie położenia wojsk własnych.

Global Hawk jest wyposażony w zintegrowany system czujników rozpoznawczych, który obejmuje: stację radiolokacyjną o wysokiej rozdzielczości SAR z zakresem wykrywania celów ruchomych, dzienno-nocną kamerę telewizyjną oraz kamerę termowizyjną. Ponadto może on być wyposażony w pakiet środków rozpoznania radiotechnicznego.

Użycie bezzałogowych statków powietrznych do rozpoznania jest nieodłącznym elementem współczesnego pola walki. Dynamika oraz obszar na jakim prowadzone są działania generują potrzebę ciągłej obserwacji pola walki. Jednym z najnowocześniejszych systemów BSP szczebla strategicznego przeznaczonym do rozpoznania powietrznego jest wysokościowy BSP bardzo dalekiego zasięgu Northrop Grumman RQ-4 Global Hawk, klasy HALE (High Altitude, Long Endurnce – duża wysokość, duża długotrwałość lotu). System BSP RQ-4 Global Hawk składa się z komponentu powietrznego (samoloty bezzałogowe i czujniki na nich zamontowane) oraz ośrodka startowego (elementy kontroli, przesyłania danych i wspierające).

W skład ośrodka startowego wchodzi: stacja kontroli startu i lądowania (Launch and Recovery Control System – LRC), stacja kierowania misją (Mission Control Center – MCC) oraz elementy umożliwiające obsłudze samodzielne przygotowanie statku powietrznego do realizacji lotu i wykonanie drobnych napraw. Obie stacje rozmieszczone są w mobilnych kontenerach (dostosowanych do transportu powietrznego) i mogą znajdować się w różnych, znacznie oddalonych od siebie miejscach.

W kontenerze LRC znajdują się dwa stanowiska dla operatorów systemu z zestawem środków łączności (start i lądowanie odbywa się automatycznie). Z kolei w kontenerze stacji kierowania misją umieszczono zestaw komputerów do planowania misji oraz dowodzenia i kontroli. Znajduje się w nim pięć stanowisk roboczych, dla czterech operatorów misji i systemów łączności oraz oficera dowodzącego.

Global Hawk nad Polską

Kontener MMC wyposażono w interfejsy służące do transmisji danych przez bezzałogowy statek powietrzny Global Hawk do różnego rodzaju systemów informacji, co wpływa na możliwość transmisji obrazu w czasie rzeczywistym do stanowisk dowodzenia zainteresowanych rodzajów sił zbrojnych. W jednej misji Global Hawk może skontrolować obszar o powierzchni 100 tys. km².

W trakcie trwania lotu operator sprawdza jedynie, czy wszystko przebiega zgodnie z wcześniej wprowadzonymi ustawieniami, ale istnieje także możliwość (w razie zaistnienia takiej potrzeby) zmiany wcześniej zaplanowanego zadania w trakcie trwania lotu.

Global Hawk jest w stałym kontakcie z kontrolerami ruchu lotniczego – jeden z operatorów odpowiedzialny jest za korespondencję radiową. Pozostali operatorzy z kolei odpowiedzialni są za pracę aparatury rozpoznawczej oraz funkcjonowanie platformy w obszarze prowadzonego rozpoznania.

Systemami odpowiedzialnymi za wymianę danych są globalne sieci o znaczeniu strategicznym: JDISS (Joint Deployable Intelligence Support System – jednolity, mobilny system wsparcia rozpoznawczego) oraz GCCS (Global Command and Control System – strategiczny system dowodzenia siłami zbrojnymi Stanów Zjednoczonych). Istnieje możliwość połączenia stacji kierowania misją z operacyjnymi oraz taktycznymi sieciami transmisji danych, jednak w takim przypadku zakres i szybkość przesyłanych danych ulega zmniejszeniu.

Ponieważ długotrwałość lotu Global Hawk wynosi 32 godziny (maksymalna techniczna – 36), to operatorzy pracują na 8-godzinne zmiany. Zasięg lotu wynosi 18 200 km, prędkość maksymalna – 630 km/h, przelotowa – 570 km/h. Global Hawk może przebywać w rejonie rozpoznania 24 godziny w odległości 2200 km od miejsca startu i lądowania. Samolot napędza dwuprzepływowy turbinowy silnik odrzutowy Rolls-Royce North American F137-RR-100 o ciągu maksymalnym 34 kN. Rozpiętość skrzydła wynosi 39,9 m, długość kadłuba – 14,5 m, wysokość – 4,7 m. Masa własna – 6781 kg, masa startowa – 14 628 kg, w tym wyposażenie zadaniowe maksymalnie – 1361 kg.

Global Hawk nad Polską

Global Hawk jest wyposażony w precyzyjny bezwładnościowo-satelitarny system nawigacyjny z odbiornikiem GPS-NAVSTAR. Dysponuje on także zintegrowanym systemem walki elektronicznej, w skład którego wchodzi: stacja ostrzegająca przed promieniowaniem radiolokacyjnym, stacja aktywnych zakłóceń radioelektronicznych oraz holowany wabik. Duża wysokość lotu (wysokość operacyjna – 18 200 m, przelotowa – 19 800 m, maksymalna – 21 300 m), niska wykrywalność radiolokacyjna oraz system walki ektronicznej, powodują, że Global Hawk jest trudny do wykrycia oraz zniszczenia.

Zobacz więcej w nowym wydaniu czasopisma Lotnictwo Aviation International >>