Ukraiński żołnierz, prawdopodobnie członek załogi widocznego na drugim planie czołgu T-72B, z leciwym szwedzkim pistoletem maszynowym Carl Gustaf m/45.
Siły Zbrojne Ukrainy etatowo wykorzystują głównie 5,45 mm karabinki automatyczne AK-74/U i 5,45 oraz 5,56 mm karabinki Tawor/Fort-221, wyprodukowane na licencji przez NWO Fort. W jednostkach specjalnych SZU i Służby Bezpieczeństwa Ukrainy przeważają 5,56 mm karabinki automatyczne Zbrojar Z-15 i 5,45/5,56/7,62 mm karabinki automatyczne Maljuk, 5,56/7,62 mm karabinki i karabiny automatyczne Fort-227/-228/-229, wreszcie 9 mm pistolety maszynowe Fort-224, a także wiele egzemplarzy produkcji zachodniej, np. stosunkowo często widywane karabinki SIG Sauer MCX Virtus.
Z kolei Gwardia Narodowa Ukrainy i jednostki ochotnicze, poza wydobytymi z zapasów mobilizacyjnych AKM/AKMS, wykorzystują w zasadzie wszystko, co strzela. Nie brak zatem broni z zagranicznych darów, konstrukcji cywilnych, a nawet zabytków pamiętających II wojnę światową, czy nawet czasy carskiej Rosji (7,62 mm karabiny maszynowe Maxim wz. 1910 i 7,62 mm karabiny Mosin wz. 1891 i wz. 1891/30 oraz wz. 1944). „Zabytki” są widywane zarówno po stronie ukraińskiej, jak i prorosyjskich Milicji Ludowych Ługańskiej i Donieckiej Republiki Ludowej. W przypadku tych ostatnich, karabiny Mosina otrzymała część poborowych i rezerwistów zmobilizowanych już podczas wojny.
Ukraińscy żołnierze jednostek specjalnych
Na zdjęciach pojawiły się także bardzo interesujące amerykańskie pistolety maszynowe KRISS Vector, najpewniej prywatnych posiadaczy. Działają na zasadzie odrzutu zamka półswobodnego, ale hamowanego w bardzo ciekawy sposób. Nie ma tu rolek czy dźwigni, ale wykorzystywany jest mechanizm przekierowujący siłę w dół, a nie do tyłu, za pomocą łącznika. Sprawia to, że broń ma znikomy podrzut lufy, ale przy prowadzeniu ognia ciągłego pojawiają się za to ruchy broni na boki. KRISS Vector strzela z zamka zamkniętego i ma szybkostrzelność 1200 strz./min i masę 3,1 lub 3,4 kg, w zależności od długości lufy (5,5 cala/140 mm lub 6,5 cala/170 mm). Zasilanie odbywa się z magazynków od Glocka lub własnej konstrukcji o pojemności 40 lub 30 naboi, w zależności od wybranego kalibru 9×19 mm lub .45 ACP (11,43×23 mm). Dla załóg pojazdów lub medyków jest to bardzo użyteczna broń, ponieważ jej unikatowy kształt minimalizuje możliwość zahaczenia. Oczywiście, jak na nowoczesną konstrukcję przystało, broń ma górne i dolne szyny montażowe, a także możliwość zamontowania szyn bocznych.
Po stronie rosyjskiej dominują 5,45 mm karabinki automatyczne AK-74/M/U (czasem modernizowane) i znacznie rzadziej AK-103, AK-12 bądź wyspecjalizowane AS Wał czy WSS Wintoriez, uwzględniając warianty zmodernizowane. Te ostatnie czasem wyposażone są w celowniki holograficzne Wałdaj 1P87, uważane przez ukraińskich żołnierzy za cenne zdobycze.
Niektórym, mniej znanym w Polsce, egzemplarzom broni strzeleckiej zaobserwowanym na frontach wojny rosyjsko-ukraińskiej, przyjrzymy się bliżej w poniższym, subiektywnym i nieroszczącym sobie prawa do wyczerpania tematu, przeglądzie.
❚ Produkcja lokalna
W przypadku jednostek specjalnych najpopularniejsze są 5,56 mm karabinki automatyczne Zbrojar Z-15/UAR-15, zaś wśród strzelców wyborowych 7,62 mm karabiny Z-10/UR-10, które są lokalnie wyprodukowanymi po 2011 r. klonami AR-15 i AR-10. W broni kijowskiej spółki mamy więc, jak na karabinki systemu AR przystało, system gazowy z bezpośrednim odprowadzaniem gazów na suwadło. Ponadto Z-15/UAR-15 wykorzystuje niskoprofilowy karabinkowy system gazowy i ma łoże z systemem punktów montażowych w standardzie KeyMod.
Karabinek występuje w czterech wariantach – z 10,5-calową (254 mm), 12,5-calową (317 mm), 14,5-calową (356 mm) i 16-calową (406 mm) lufą, z wytrzymałością obliczoną na 10 000 strzałów. Masa własna karabinka w zależności od wersji waha się od 2,9 do 3,4 kg. Co ciekawe, producentem luf i mechanizmu spustowego jest amerykański Daniel Defense, a karabinek występuje też w wariancie na amunicję 7,62×39 mm. Z kolei większy brat Z-10/UR-10 występuje w wersji z 16-calową (406 mm) i 20-calową (510 mm) lufą i ma masę ok. 5 kg.
Inną konstrukcją spotykaną głównie wśród żołnierzy pododdziałów specjalnych są karabinki automatyczne rodziny Maljuk, zaprojektowane i wyprodukowane przez firmę Interproinwest z siedzibą w Kijowie. Powstawały one od 2005 r. jako konkurencja Taworów, z którymi ostatecznie Maljuk przegrał rywalizację o zamówienie SZU. Konstrukcyjnie jest to po prostu przeprojektowany do postaci bezkolbowej karabinek AK-74 z ergonomią nieprzyjazną dla strzelców leworęcznych, ponieważ okno wyrzutowe jest tylko po prawej stronie.
Mimo wszystko nieruchomą dźwignię przeładowania można przestawić na drugą stronę, a przycisk zwalniacza magazynka znajduje się tuż nad językiem spustowym po obydwu stronach. Karabinek może korzystać z klasycznych magazynków do AK-74, które po wciśnięciu przycisku zwalniacza w tym przypadku wypadają pod własnym ciężarem. Karabinek ma tylko 712 mm długości przy zastosowaniu 415-mm lufy, a masa z pustym magazynkiem to 3,8 kg.
Ukraińscy snajperzy wykorzystują też ciekawą konstrukcję firmowaną przez XADO z Charkowa – wielokalibrowe karabiny przeciwsprzętowe Snipex T-Rex i Aligator, przyjęte formalnie do uzbrojenia SZU w 2020 r. To potężne, 25-kilogramowe konstrukcje na nabój 14,5×114 mm, pozwalające zwalczać cele opancerzone na dystansie 1500 m i więcej. T-Rex jest jednostrzałowy, zaś Aligator powtarzalny, zasilany z pięcionabojowego magazynka. Aby okiełznać potężny odrzut, na wylocie lufy zamocowano czterokomorowy hamulec wylotowy i zastosowano mechanizm redukcji odrzutu, wykorzystujący cofanie się zespołu lufy o 7 mm. Zamek ma trzy rzędy rygli (łącznie jest ich 13). Do transportu karabiny są rozkładane na dwie części, które mieszczą się w futerale o długości 127 cm.
Inną ciekawą konstrukcją w segmencie broni wyborowej są lokalnie produkowane karabiny TS.M.308 lub 338, będące licencyjną kopią szwajcarskich karabinów Brügger&Thomet APR308 lub 338, które są z kolei modernizacją modeli francuskiej firmy PGM Précision. Są to karabiny powtarzalne, charakteryzujące się celnością poniżej 1 MOA, konstrukcją wykorzystującą aluminium i polimery, nie licząc kluczowych elementów broni, oraz masą 6,1 kg dla wariantu zasilanego amunicją 7,62×51 mm NATO z 24-calową lufą (610 mm) i 7,9 kg dla wariantu w kalibrze .338 Lapua Magnum z lufą o długości 27 cali (685 mm).
Na froncie pojawiają się też lokalne przeróbki karabinów maszynowych zdjętych ze straconych pojazdów. Te nie są wyposażone w kolbę, klasyczny mechanizm spustowy (mają elektrospust), przyrządy celownicze czy dwójnóg. Brakujące elementy są dodawane w lokalnych warsztatach, a w wielu przypadkach zamiast przyrządów celowniczych do mocowania kolby bądź po prostu do komory zamkowej przyspawany jest montaż zawierający odcinek szyny Picatinny. Najczęściej wykorzystywane są karabiny maszynowe PKT/PKTM, ale są też zdjęcia przedstawiające wielkokalibrowe DSzK/DSzKM bądź NSWT z masywnymi hamulcami wylotowymi.
Pełna wersja artykułu
