Zaloguj

Schnellbooty w walce: 1939-1945 cz.2

Wieczorem 14 czerwca 1942 r. S 56, mimo ognia niszczycieli eskorty konwoju, zaatakował dwiema torpedami krążownik lekki Newcastle, uzyskując jedno trafienie. Ciężko uszkodzony okręt zdołał dotrzeć do Aleksandrii. Wydarzenie uwiecznił na obrazie Robert Taylor.

Wieczorem 14 czerwca 1942 r. S 56, mimo ognia niszczycieli eskorty konwoju, zaatakował dwiema torpedami krążownik lekki Newcastle, uzyskując jedno trafienie. Ciężko uszkodzony okręt zdołał dotrzeć do Aleksandrii. Wydarzenie uwiecznił na obrazie Robert Taylor.

Ścigacze torpedowe Kriegsmarine wykorzystywane były w działaniach bojowych od pierwszego do ostatniego dnia II wojny światowej w Europie. Poniżej, ze względu na to, że trwały one najdłużej, dokładniej przedstawiony zostanie ich udział w walkach na wodach Morza Północnego i kanału La Manche, a skrótowo potraktowane będą operacje na Bałtyku, Morzu Czarnym i Morzu Śródziemnym oraz w Arktyce.

1 września 1939 r. Kriegsmarine miała 18 ścigaczy torpedowych w dwóch flotyllach (Schnellboot-Flottille, dalej S-Fl.). Do działań przeciwko flocie polskiej skierowana została z Kilonii 1. S-Fl. (S 9, S 11, S 12, S 18 oraz S 20 do 23 z okrętem-bazą Tsingtau), bazująca od końca sierpnia w Piławie; jej zadaniem było prowadzenie razem z niszczycielami blokady między tym portem a Rozewiem. Wobec zniszczenia polskich okrętów w porcie Hel przez bombowce Luftwaffe szybko stała się zbędna i po tygodniu wróciła do Kilonii, skąd dołączyła do 2. S-Fl. na Helgolandzie. 4 (17?) września, podczas patrolu przy dużej fali, uległa złamaniu stępka S 17. Dowlókł się on do bazy, ale jego remont uznano za bezcelowy. 18 września wszedł do służby S 24, a w ostatnich dwóch miesiącach roku wcielone zostały do Kriegsmarine kolejno S 30, S 25 i S 31.

Trzy z najstarszych Schnellbootów Kriegsmarine. Tylko S 11, jako jednostka 1. Flotylli, wziął udział w kampanii polskiej 1939 r., a S 9 był jednym z okrętów, które w kwietniu 1940 r. opanowały norweskie porty Kristiansand i Arendal. Wszystkie były później jednostkami pomocniczymi, po wojnie służyły we flotach Norwegii (S 9 jako Blink, do 1950 r.) i Danii (S 10, jako Brand i Tranen, do 1963 r.) oraz ZSRR (S 11, TK-1002, do 1949 r.).

Trzy z najstarszych Schnellbootów Kriegsmarine. Tylko S 11, jako jednostka 1. Flotylli, wziął udział w kampanii polskiej 1939 r., a S 9 był jednym z okrętów, które w kwietniu 1940 r. opanowały norweskie porty Kristiansand i Arendal. Wszystkie były później jednostkami pomocniczymi, po wojnie służyły we flotach Norwegii (S 9 jako Blink, do 1950 r.) i Danii (S 10, jako Brand i Tranen, do 1963 r.) oraz ZSRR (S 11, TK-1002, do 1949 r.).

Po zimie wykorzystanej głównie na szkolenie, S-Booty zostały ujęte w planie inwazji na Danię i Norwegię (operacja „Weserübung”), z przydziałem do zespołów mających opanować Bergen (1. S-Fl., 5 jednostek) i Kristiansand (2. S-Fl., 7 jednostek, w tym S 32 i S 33, które rozpoczęły służbę w marcu 1940 r.). Po gładkim wykonaniu swoich zadań w początkowej fazie działań, 18 kwietnia S 21 i S 23 zatopiły pod Bergen jedną z trzech wystrzelonych torped leciwy (w służbie od 1901 r.), słabo uzbrojony norweski torpedowiec Sæl. Tydzień później piątka S-Bootów 1. S-Fl. została ostrzelana z brzegu z broni maszynowej, wśród 12 rannych było dwóch dowódców. Wieczorem 9 maja, w trakcie osłaniania stawiaczy min, dla przechwycenia których Brytyjczycy wysłali zespół okrętów, odizolowany od reszty flotylli z powodu mgły S 31 natrafił na również samotny niszczyciel Kelly1. Jedna z wystrzelonych torped była celna i poważnie uszkodziła ten okręt. Niedługo po tym, jak został wzięty na hol przez niszczyciel Bulldog, z mgły wyskoczył usłyszany krótko wcześniej przez Brytyjczyków S 33, który po otarciu się o Bulldoga wpadł na Kelly’ego, rozbijając sobie dziób. Uszkodzony S-Boot dowlókł się 10 maja do bazy na wstecznym biegu. Niemcy błędnie uznali, że Kelly zatonął i 16 maja dowodzący S 31 por. Hermann Opdenhoff został odznaczony Krzyżem Rycerskim Krzyża Żelaznego jako pierwszy członek załogi Schnellboota2.
10 maja ruszył blitzkrieg na zachodzie Europy i 9 dni potem w bazie na Borkum (Wyspy Wschodniofryzyjskie) zebrano grupę ścigaczy, 4 z 1. S-Fl i 5 z 2. S-Fl. Sukcesy podczas nocnych wypadów przyszły po przesunięciu rejonu działań pod Dunkierkę – 23 maja około 1:48 torpeda z S 21 lub S 23 ciężko uszkodziła francuski niszczyciel Jaguar3. Już operując z holenderskiego portu Den Helder, w nocy z 28 na 29 maja 4 jednostki 2. S-Fl. kontynuowały „łowy” i S 34 zatopił kabotażowiec Abukir (694 BRT, celna była dopiero czwarta torpeda). „Premierowy” sukces w zwalczaniu alianckiej żeglugi oznaczał śmierć około 480 żołnierzy i cywilów (w tym wielu kobiet), uciekających na nim z Ostendy. Kolejną tragedię spowodował S 30, który 29 maja około 1:40 wpakował dwie torpedy w brytyjski niszczyciel Wakeful – ocalało tylko dwóch z 640 zabranych z Dunkierki żołnierzy i 25 ludzi załogi. Krótko przed świtem 31 maja torpeda z S 24 zniszczyła dziób francuskiego niszczyciela Cyclone4, natomiast dwie, po jednej z S 23 i S 26, zatopiły bliźniaczy Siroco, z którym zginęło 660 z około 930 ludzi na pokładzie. Następnej nocy S 34 i S 35 (2. S-Fl.) zatopiły pod Dunkierką 2 trawlery uzbrojone: odpowiednio Stella Dorado i Argyllshire.
W nocy z 19 na 20 czerwca S-Booty rozpoczęły działania u wybrzeży Anglii, koło Dungeness S 19 i S 26 ciężko uszkodziły brytyjski frachtowiec Roseburn (3103 BRT, wyrzucił się na brzeg i uległ zniszczeniu przez fale). Tam również Niemcy ponieśli pierwszą stratę – w nocy z 21 na 22 czerwca wpadł na brytyjską minę S 32 (zginęło 6 członków jego załogi, w tym dowódca), rozbitków uratowały S 31 i S 35. Do końca miesiąca S-Booty zatopiły jeszcze dwa statki. 4 lipca czwórka jednostek 1. S-Fl., bazującej już w Cherbourgu, zaatakowała koło Portlandu konwój
OA-178 i za sprawą S 20 poszedł na dno statek Elmcrest (4343 BRT), a S 20 i S 26 uszkodziły odpowiednio zbiornikowiec British Corporal (6927 BRT) i Hartlepool (5501 BRT). Cztery noce później S 36 zatopił pod Dover trawler uzbrojony Cayton Wyke.
W nocy z 10 na 11 lipca S-Booty rozpoczęły operacje minowe (do 10 sierpnia było ich 10) – należące do 2. S-Fl. S 22, S 23 i S 25 zabrały po 6 min, a S 34 i S 36 przerywacze trałów i, ubezpieczane przez S 30 i S 35, postawiły je w rejonie na południe od ujścia Tamizy. Następnej nocy flotylla straciła S 23, któremu wybuch miny urwał rufę; zatonął holowany do Calais. 24 lipca wieczorny wypad 1. S-Fl. zakończył się zatopieniem przez S 27 francuskiego statku Meknés (6123 BRT). Płynęło nim z Anglii 1100 z wielkiej grupy żołnierzy, którzy po kapitulacji Francji wybrali powrót do ojczyzny. Zginęło 416 ludzi, nie jest jasne do dziś, czy Niemcy zostali powiadomieni o tym rejsie czy nie, statek na pewno jednak płynął z zapalonymi światłami. Następnej nocy powiódł się atak 1. S-Fl. na mocno pokiereszowany już przez Luftwaffe konwój CW.8, ale trzy statki zatopione przez S 19, S 20 i S 27 były niewielkie (łącznie niecałe 2500 BRT)5. Gdy Brytyjczycy wznowili ruch przez Cieśninę Kaletańską, w nocy z 7 na 8 sierpnia czwórka ścigaczy uszczupliła CW.9 o dwa parowce (około 1900 BRT), a dwa inne uszkodziła.
15 sierpnia w Ostendzie, gdzie bazowała 2. S-Fl., doszło do wybuchu 42 torped w magazynie na nabrzeżu (w wyniku sabotażu). Poważnie uszkodzone zostały S 24, S 31 i S 35, a mniejsze uszkodzenia odniósł S 37; wszystkie musiały popłynąć na remont do Niemiec, co wyłączyło formację z działań na dwa tygodnie. Dołożyła się do tego niekorzystna pogoda i dopiero w nocy z 25 na 26 sierpnia 1. S-Fl. (6 okrętów) postawiła „premierowe” miny koło wyspy Wight. Operacja była bezowocna, a podczas kolejnej poważnie uszkodzony został przez minę S 19. Kiepska passa skończyła się w nocy z 4 na 5 września, kiedy to 1. S-Fl. zaatakowała konwój FS.271 koło Great Yarmouth – S 21 zatopił dwa statki (łącznie 4438 BRT), S 18 również dwa (2646 BRT, z załogi Josepha Swana ocalał tylko 1 marynarz), S 22 jeden (1526 BRT), a „wypożyczony” z utworzonej 14 maja 3. S-Fl. S 54 uszkodził Ewella (1350 BRT, dowódca Schnellboota zgłosił zatopienie niszczyciela typu I). Nad ranem 7 września S 33, operujący wspólnie z S 36, posłał na dno pod Lowestoft holenderski Stad Alkmaar (5759 BRT, płynął w konwoju FS.273), a w nocy z 23 na 24 tm., po przerwie z powodu złej pogody i nieudanej operacji wszystkich trzech6 flotylli (21/22 tm.), wypad 2. S-Fl. (5 jednostek) przyniósł tylko zatopienie przez S 30 koło Smith’s Knoll kabotażowca Continental Coaster (555 BRT, w FN.389).
W październiku S-Booty zatopiły tylko jeden (1595 BRT), a uszkodziły 2 statki w rezultacie ataku na konwój FS.311 (17/18 tm.). Żadnego „urobku” nie dały wypad 3. S-Fl. pod Smith’s Knoll oraz dwie operacje minowe. Natomiast nad ranem 12 tm. wpadł na brytyjską minę pod Orfordness i zatonął S 37 z 2. S-Fl., zginęło 13 członków jego załogi, w tym dowódca. Potem, w nocy z 19 na 20 listopada, podczas wypadu pod Lowestoft razem z S 54 i S 57, listę strat wydłużył wcielony do służby zaledwie 11 dni wcześniej S 38 z 3. S-Fl., skutecznie ostrzelany z prowadzących patrol niszczycieli Campbell i Garth. Do starcia doszło we mgle (była przyczyną odwołania operacji 2. S-Fl.), do niewoli trafili pierwsi członkowie załogi S-Boota (18 ludzi).
Po trzech przerwanych lub nieudanych z powodu złej pogody operacjach, „posuchę” przerwał dopiero w nocy z 15 na 16 grudnia S 58, który podczas ataku czterech jednostek 3. Fl. na konwój FS.360 zatopił koło Yarmouth N.C. Monberg (2301 BRT). W nocy z 23 na 24 tm. wyszło w morze 10 ścigaczy z wszystkich trzech flotylli: 4 z 1. (w tym S 101), 2 z 2. i 4 z 3. Wypad przyniósł zatopienie trałowca pomocniczego Pelton (z 20-osobowej załogi nikt nie ocalał) przez S 28 oraz – w rezultacie ataku samotnego S 59 na konwój FN.467 – holenderskiego Stad
Maastricht (6552 BRT).

Przemysł zbrojeniowy

 ZOBACZ WSZYSTKIE

WOJSKA LĄDOWE

 ZOBACZ WSZYSTKIE

Wozy bojowe
Artyleria lądowa
Radiolokacja
Dowodzenie i łączność

Siły Powietrzne

 ZOBACZ WSZYSTKIE

Samoloty i śmigłowce
Uzbrojenie lotnicze
Bezzałogowce
Kosmos

MARYNARKA WOJENNA

 ZOBACZ WSZYSTKIE

Okręty współczesne
Okręty historyczne
Statki i żaglowce
Starcia morskie

HISTORIA I POLITYKA

 ZOBACZ WSZYSTKIE

Historia uzbrojenia
Wojny i konflikty
Współczesne pole walki
Bezpieczeństwo
bookusertagcrosslistfunnelsort-amount-asc