samolot 01, pierwszy seryjny Su-57 przekazany wojsku, startuje rano 24 grudnia 2020 r. z lotniska w Komsomolsku nad Amurem. Następnego dnia myśliwiec dotarł do 929 GLIC w Achtubinsku. Fot. KnAAZ

Michaił Strielec, dyrektor biura doświadczalno-konstrukcyjnego Suchoja i obecny szef programu Su-57, w materiale opublikowanym w marcu 2020 r. przez Połączoną Korporację Lotniczą podzielił się kilkoma interesującymi informacjami o celach, jakie stawiano sobie robiąc Su-57. Większość z nich jest typowa dla myśliwca nowej (piątej) generacji. Strielec wymienił skrytość działania, w tym niski poziom widzialności w zakresie radiolokacyjnym, naddźwiękową prędkość przelotową i dobrą zwrotność na tej prędkości. Szczególnie podkreślił wysoki poziom automatyzacji działania i intelektualizacji procesów zastosowania bojowego oraz współdziałanie ze zautomatyzowanymi systemami dowodzenia lotnictwem. System sterowania uzbrojeniem Su-57 umożliwia wielokierunkowe i wielokanałowe użycie uzbrojenia.

Jednakże za najważniejsze, i jednocześnie najbardziej różniące Su-57 od amerykańskich samolotów piątej generacji F-22 i F-35, Michaił Strielec uznał to, że Su‑ 57 od początku był projektowany jako samolot wielofunkcyjny. Ponieważ Rosjanie zdecydowali się na tylko jeden typ nowego myśliwca, nie mogli podzielić zadań pomiędzy myśliwcem ciężkim, zoptymalizowanym do wywalczania przewagi w powietrzu, i lekkim, zoptymalizowanym do zadań uderzeniowych. Dlatego na pierwszym miejscu wśród wymagań stawianych Su-57 jest wielofunkcyjność: zwalczanie wszelkiego rodzaju celów taktycznych – powietrznych, naziemnych i nawodnych, znajdujących się w dowolnym położeniu. Zostało to osiągnięte dzięki dużej liczbie czujników zapewniających pilotowi pełną orientację w sytuacji wokół samolotu oraz szerokiej gamie uzbrojenia kierowanego. Samolot otrzymał bardzo pojemne wewnętrzne komory uzbrojenia.

do dalekich przelotów Su-57 zabiera zbiorniki dodatkowe. Tutaj, prototyp T-50-9 niesie dwa PTB-3400 pod skrzydłem. Może też zabierać dodatkowe paliwo w komorach uzbrojenia. Fot. Suchoj

F-22 został pierwotnie pomyślany jako samolot wywalczania przewagi powietrznej. Dopiero później Amerykanie, zdając sobie sprawę, że zaprojektowanie samolotu wyłącznie do przenoszenia pocisków „powietrze-powietrze” było fundamentalnym błędem, podjęli próbę umieszczenia uzbrojenia „powietrze-ziemia” w istniejących już komorach wewnętrznych. Ale rozmiary tych komór nie pozwalają na przenoszenie większych ładunków. Z kolei charakterystyki F-35 jako myśliwca – przyspieszenie i zwrotność – są słabsze nawet od samolotów czwartej generacji, nie wspominając o Su-57 – podsumował Michaił Strielec.

Jako cechę wyróżniającą Su-57 wśród innych nowych myśliwców Michaił Strielec uznał jego supermanewrowość, czyli osiąganie kątów natarcia 60-70° z zachowaniem sterowności oraz zdolność do krótkotrwałego wyjścia na kąty natarcia 100° nie tracąc stateczności. Na Zachodzie (...) kładą większy nacisk na walkę na średnich odległościach niż na bliską walkę powietrzną. My chcemy i jednego, i drugiego; aby nasze samoloty były lepsze zarówno w bliskiej walce, jak i w dużej odległości. Strielec powiedział także, że Su-57 może lądować na krótkich pasach i długość jego lądowania jest około dwa razy mniejsza niż u najlepszego samolotu czwartej generacji Su-35.

Podobnie firma Suchoj w swoich oficjalnych materiałach wśród najważniejszych charakterystyk Su-57 wymienia: wielofunkcyjność – zdolność zwalczania celów powietrznych, naziemnych i nawodnych o dowolnej porze doby i w każdych warunkach atmosferycznych; wysoką manewrowość i osiągi; długotrwały lot z prędkością naddźwiękową; krótki start i lądowanie; niską widzialność w zakresie radiolokacyjnym i w podczerwieni; wielokierunkowe i wielokanałowe użycie uzbrojenia, zarówno przeciwko celom powietrznym, jak i naziemnym (morskim); jakościowo nowy poziom samoobrony samolotu za pomocą środków pasywnych i aktywnych, w tym w składzie grupy samolotów oraz wysoką odporność na zakłócenia wyposażenia pokładowego i środków rażenia.

Konfiguracja aerodynamiczna

Su-57 może wykonywać długotrwały lot bez dopalania z prędkością naddźwiękową i, co najważniejsze, może manewrować i walczyć przy tej prędkości. Narzuca to wysokie wymagania wobec układu aerodynamicznego samolotu, silników (wysoki ciąg bez dopalacza) i systemów zadaniowych (szybkie czasy reakcji). Konfiguracja aerodynamiczna Su-57 jest nakierowana na osiągnięcie wysokiej doskonałości aerodynamicznej (czyli stosunku siły nośnej do oporu) w locie naddźwiękowym, znacznie wyższej, niż w myśliwcach poprzedniej generacji; jednocześnie samolot zachowuje wysoką doskonałość w locie poddźwiękowym. Samolot ma tzw. układ integralny, z kadłubem generującym siłę nośną. Skrzydło ma kształt trapezu z dużym skosem krawędzi natarcia, z długą cięciwą w nasadzie i krótką cięciwą na końcu. Taka konfiguracja pozwala mieć skrzydło grube w nasadzie, ale przy tym mające małą grubość względną, co zmniejsza opór przy około- i naddźwiękowych prędkościach lotu.

Najbardziej charakterystyczną cechą układu aerodynamicznego Su-57 są mocno wyciągnięte do przodu napływy boczne kadłuba, zakończone dużymi ruchomymi klapami na krawędzi natarcia, połączonymi z kadłubem elastycznymi przegubami. Napływy przesuwają do przodu środek parcia, zwiększając niestateczność statyczną samolotu (im jest ona większa, tym samolot jest bardziej zwrotny). Jest to szczególnie ważne w locie z prędkością naddźwiękową, kiedy środek parcia naturalnie przesuwa się do tyłu, a samolot staje się nadmiernie stateczny i mniej zwrotny. Dzięki tym napływom Su-57 jest znacznie bardziej zwrotny przy prędkościach naddźwiękowych niż poprzednie myśliwce. W locie przelotowym ruchoma przednia klapa napływu kadłuba pełni funkcję podobną do noska skrzydła, czyli zwiększa siłę nośną. W locie z zakrytycznymi kątami natarcia (do około 90°), jej wychylenie w dół zwiększa moment do nurkowania i tym samym pozwala samolotowi powrócić do lotu poziomego bez użycia (lub w razie awarii) ruchomych dysz silników.