Rosjanie zintensyfikowali ostrzał i bombardowania Charkowa, Mikołajowa, Nikopola i miejscowości leżących w ich pobliżu oraz na południe od Krzywego Rogu (głównie w okolicach Zełenodolśka). Uderzenie na Mikołajów nocą 31 lipca ocenione zostało przez obrońców jako jedno z najcięższych od rozpoczęcia wojny. Ostrzeliwany nieprzerwanie od kilkunastu dni Nikopol oczekuje na przyznanie statusu miasta znajdującego się w strefie działań bojowych (wraz ze związanym z tym wsparciem finansowym dla ewakuowanych instytucji i mieszkańców). Stałymi celami rosyjskiej artylerii i lotnictwa pozostają pozycje i zaplecze sił ukraińskich wzdłuż linii styczności wojsk, a także przygraniczne rejony obwodów czernihowskiego i sumskiego. W wyniku ostrzału (w tym rakietowego) szczególnie ucierpiały Bachmut, Kramatorsk i Słowiańsk w obwodzie donieckim oraz Hulajpołe i Orechiw w obwodzie zaporoskim. Władze w Kijowie wezwały do ewakuacji całą ludność Donbasu, a lokalna administracja zaapelowała o to samo do mieszkańców leżących w rejonach działań wojennych miejscowości obwodu zaporoskiego. Rosjanie kontynuowali także uderzenia rakietowe na cele w obwodach odeskim i kirowohradzkim.

Ukraińskie dowództwo operacyjne „Południe” poinformowało o kolejnych atakach wyrzutni HIMARS, których celem ponownie był Antonowski Most Kolejowy na Dnieprze (most miał zostać wyłączony z ruchu) oraz rosyjski wojskowy skład kolejowy w obwodzie chersońskim. Z kolei ukraińskie lotnictwo miało zbombardować pozycje rosyjskie w rejonie Biłohirki na styku obwodów chersońskiego i mikołajowskiego. W wyniku ukraińskiego ostrzału zaplecza sił rosyjskich w okupowanej części obwodu zaporoskiego miało dojść do wycofania jednostek okupanta z dwóch dotychczasowych pozycji (Werchnij Tokmak i Czernihiwka).

Siły rosyjskie kontynuują natarcie na Bachmut, wychodząc na jego wschodnie przedpole w rejonie m. Pokrowśke. Obrońcy odpierają ataki w rejonie Werszyna-Zajcewe i Jakowliwka-Sołedar, odpowiednio na południowy i północny wschód od miasta. Rosyjska grupa rozpoznawcza miała zostać odparta także na północ od Siewierska. Na południe od Bachmutu, po częściowym opanowaniu m. Semyhirja, rosyjskie natarcie w kierunku zachodnim powstrzymywane jest w rejonie Dołomitne-Trawnewe. Walki trwają na północ i północny zachód od Doniecka – w rejonie Awdijiwki, gdzie najeźdźcy mieli osiągnąć częściowy sukces, i m. Pisky. Natarcie na północ od Awdijiwki w kierunku Kramatorska powstrzymane zostało w rejonie Nowoseliwka Druha – Krasnohoriwka. Niepowodzeniem miały zakończyć się także próby przełamania obrony ukraińskiej na południowy zachód od Doniecka.

Rosjanie wznowili działania w rejonie Bałakliji w obwodzie charkowskim, gdzie obrońcy mieli dwukrotnie odeprzeć wrogie pododdziały rozpoznawcze. Niepowodzeniem miały się zakończyć kolejne ataki na pozycje ukraińskie na północ od Barwenkowa (w rejonie Brażkiwki i Dmytriwki, po obu stronach drogi z Iziumu) oraz na północny zachód od Słowiańska.

Strona ukraińska i zewnętrzni obserwatorzy informują o przemieszczaniu kolejnych jednostek rosyjskich do przygranicznego obwodu biełgorodzkiego i na okupowany Krym, a także przemieszczaniu dodatkowych wojsk do obwodu chersońskiego (na kierunek Krzywego Rogu) i zaporoskiego (miała tam zostać przemieszczona część sił działających dotychczas na kierunku Słowiańska). Rosjanie postawili na Dnieprze w rejonie Chersonia co najmniej jeden most pontonowy i uruchomili przeprawę promową. Mają także wzmacniać osłonę uszkodzonych i nowych przepraw (w tym z wykorzystaniem środków walki radioelektronicznej), a także przemieszczać do obwodu dodatkowy sprzęt inżynieryjny.

Minister obrony Ołeksy Reznikow poinformował, że Włochy zatwierdziły czwarty pakiet pomocy wojskowej dla Ukrainy, którego szczegóły nie zostały ujawnione. Norwegia przekazała 14 samochodów opancerzonych IVECO LAV III, a fundacja byłego prezydenta Petro Poroszenki zestaw dronów rozpoznawczych H10 Poseidon Mk II. Na przekazanie oczekiwać ma z kolei pierwszych osiem armatohaubic samobieżnych Krab z kontraktu zawartego przez Polskę i Ukrainę na początku czerwca. Resort obrony Litwy poinformował o zamiarze przekazania kolejnych 10 transporterów gąsienicowych M113, a Niemiec – 16 mostów czołgowych Biber (na bazie czołgów Leopard 1). O przekazaniu Ukrainie batalionowego kompletu czołgów (sowieckich T-72 lub ich jugosłowiańskiej wersji) zadecydował rząd Macedonii Północnej. Według ambasadora Ukrainy w Londynie Wadyma Prystajko, Wielka Brytania ma w najbliższym czasie przekazać Ukrainie dwa niszczyciele min, najprawdopodobniej klasy Sandown, w obsłudze których szkolą się ukraińscy marynarze.

Prezydent Zełenski wezwał ONZ i Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża do wyjaśnienia okoliczności tragicznych wydarzeń w Ołeniwce, gdzie 29 lipca w wyniku eksplozji w budynku z przetrzymywanymi jeńcami ukraińskimi, zginęło co najmniej 50 ludzi. Stwierdził jednoznacznie, że była to celowa, zorganizowana przez Rosjan masakra ukraińskich jeńców wojennych. Prezydent stwierdził również, że „powinno nastąpić prawne uznanie Rosji za państwowego sponsora terroryzmu”. Sztab Generalny Ukrainy zaprzeczył oskarżeniom Rosji, że za tragedię jest odpowiedzialna armia ukraińska, która rzekomo miała ostrzelać budynek. Ukraiński wywiad wojskowy i SBU odpowiedzialnością za śmierć jeńców oskarżyła rosyjską formację militarną tzw. „wagnerowców”.

Siły okupacyjne napotykając na niezmienny opór miejscowej ludności i są zmuszone tworzyć struktury administracyjne w oparciu o urzędników przywożonych z Rosji. Na terenie obwodów chersońskiego i zaporoskiego utworzono tymczasowe zarządy rosyjskiego MSW, które zająć się mają zwalczaniem przejawów „ekstremizmu” i organizować wydawanie rosyjskich paszportów, a także nadzorować pracę kolaboranckich struktur bezpieczeństwa. W Chersoniu, gdzie odnotowuje się aktywność ukraińskich grup dywersyjnych, samozwańcze władze podjęły kroki prewencyjne mające utrudnić stawianie oporu okupantowi. Ogłoszono, że za wydanie nielegalnie posiadanej broni zostanie wypłacona nagroda w wysokości 10 tys. rubli za broń bojową, 6-8 tys. rubli za myśliwską, 2 tys. rubli za pociski artyleryjskie i miny, a za wskazanie miejsca gdzie znajduje się amunicja 500 rubli. Osoby, które wydadzą broń nie będą podlegać odpowiedzialności karnej. Według informacji ukraińskiego wywiadu wojskowego na okupowanych terytoriach obwodów chersońskiego i zaporoskiego zaktywizowały się placówki rosyjskiej partii Jedna Rosja, które tworzą tzw. list wyborców i przygotowują 20 lokali dla przeprowadzenia we wrześniu referendum aneksyjnego.

Pod egidą rosyjskiej Służby Wywiadu Zagranicznego kształtowana jest „polityka historyczna” mająca uzasadnić prawa Rosji do terytorium Ukrainy. Szef SWZ Siergiej Naryszkin, który stoi na czele Rosyjskiego Towarzystwa Historycznego, stwierdził, że konieczne jest podjęcie badań obiektów związanych z Rosją na terenie Donbasu i innych zajętych terytoriach Ukrainy i włączenie ich do Państwowego Rejestru Obiektów Dziedzictwa Kulturowego Narodów Rosji.

Szef Komendy Głównej Policji Ihor Kłymenko poinformował, że wszczęto 320 postępowań karnych dotyczących przywłaszczenia pomocy humanitarnej, zaś 43 osobom przedstawiono akty oskarżenia kradzieży wsparcia materialnego przeznaczonego na potrzeby Sił Zbrojnych i przymusowych przesiedleńców. W obwodzie lwowskim policja zatrzymała handlarzy, którzy próbowali handlować amunicją wojskową, w obwodzie dniepropietrowskim zatrzymano grupę handlującą pomocą humanitarną o wartości 1,3 mln hrywien (ponad 35 tys. USD), w obwodzie rówieńskim przestępcy sprzedawali samochody, które zakupiono w ramach wsparcia sił ukraińskich, a w Tarnopolu jedna z organizacji charytatywnych przywłaszczyła sobie prawie 2 miliony hrywien (ponad 50 tys. USD) przekazanych przez obywateli w ramach zbiórek publicznych.

1 sierpnia z portu w Odessie wypłynął pierwszy statek z ukraińskimi produktami rolnymi, co stało się możliwe dzięki podpisanemu 22 lipca porozumieniu ws. odblokowania transportu morskiego z trzech ukraińskich portów. Masowiec „Razoni” pod banderą Sierra Leone z ładunkiem 26 tys. ton ukraińskiej kukurydzy porusza się korytarzem morskim, którego bezpieczeństwo gwarantują strony porozumienia – ONZ i Turcja, kierując się do libańskiego portu Trypolis. W odeskim porcie znajduje się 16 kolejnych statków gotowych do transportu. Minister infrastruktury Ołeksandr Kubrakow poinformował, że w najbliższych tygodniach Ukraina planuje osiągnąć pełną zdolność przeładunkową, a eksport produkcji rolnej ma zapewnić ukraińskiej gospodarce 1 mld USD dochodu miesięcznie.

1 sierpnia wchodzi w życie embargo UE na import węgla z Rosji na podstawie przyjętego 7 kwietnia piątym pakietem sankcji. W ramach przyjętych restrykcji wprowadzono zakaz zakupu, importu lub transportu węgla i innych paliw kopalnych, jeśli pochodzą lub są eksportowane z Rosji. Wcześniej UE importowała rosyjski węgiel o wartości 8 mld euro rocznie.

28 lipca UE zdecydowała o 2,5-krotnym wzroście importu energii elektrycznej z Ukrainy. Operatorzy europejskiego systemu energetycznego ENTSO-E wyrazili zgodę na zwiększenie przez Kijów eksportu energii ze 100 do 250 MW/dobę. Obecnie ukraińską energię elektryczną  kupują Polska, Słowacja, Rumunia i Mołdawia. Po inwazji rosyjskiej import energii zawiesiły natomiast Węgry. Państwowa spółka Ukrenerho ocenia, że wzrost importu energii z Ukrainy pozwoli UE na dalsze ograniczanie zużycia rosyjskiego gazu, a w przyszłości na zastąpienie do 5 mld m³ gazu rocznie.

Premier Denys Shmyhal poinformował, że 1 sierpnia wpłynęła pierwsza transza z wartej 1 mld euro pomocy finansowej UE. Druga spodziewana jest następnego dnia. Wsparcie jest częścią pakietu pomocy makrofinansowej dla przeciwdziałania skutkom wojny o łącznej wysokości 9 mld euro. Z kolei Narodowy Bank Ukrainy (NBU) ogłosił, że w 2022 r. PKB Ukrainy zmniejszy się o jedną trzecią, a inflacja przekroczy 30%. Jednocześnie analitycy NBU przewidują, że w latach 2023-2024 nastąpi trend wzrostowy, który osiągnie poziom 5-6% rocznie dzięki ożywieniu popytu konsumpcyjnego, wznowieniu procesów technologicznych i logistycznych oraz aktywizacji działalności inwestycyjnej, zwłaszcza w kontekście perspektyw integracji europejskiej.

Autorzy: Andrzej Wilk, Piotr Żochowski, Jadwiga Rogoża.

Źródło: Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia.