Administracja ds. bezpieczeństwa atomowego Stanów Zjednoczonych – NNSA (National Nuclear Security Administration) poinformowała o zbudowaniu pierwszego seryjnego egzemplarza lotniczej bomby atomowej typu B61-12.

Program modernizacji atomowych bomb swobodnie spadających typu B61 rozpoczął się w 2014 r. Jego całkowity koszt szacowany jest na kwotę 8,4 miliarda USD. Finalny koszt pojedynczego egzemplarza bomby B61-12 to ok. 28 milionów USD. Bomba w wersji B61-12 otrzymała opracowaną przez Boeinga nową sekcję ogonową typu TKA (Tail Kit Assembly) oraz zmodernizowaną głowicę bojową o programowalnej sile rażenia w zakresie od kilkunastu do 50 kiloton. Zestaw TKA pozwala na precyzyjne naprowadzanie bomby na cel dzięki połączonym systemom nawigacji satelitarnej oraz bezwładnościowej (GPS/INS). Tuż po zrzucie bomba stabilizowana jest w powietrzu dzięki systemowi rakietowemu, który wprowadza ją w kontrolowany ruch wirowy.

B61-12 mają zastąpić użytkowane przez Stany Zjednoczone oraz NATO bomby atomowe w wersjach B61-3, B61-4, B61-7 oraz B61-10. Zastąpią również swobodnie spadające atomowe bomby lotnicze typu B83-1 o programowalnej sile rażenia od kilkudziesięciu kiloton do 1,2 megatony. Znaczne zwiększenie precyzji uderzenia bomby B61-12 oznacza, że może ona za pomocą głowicy o mniejszej sile rażenia równie skutecznie niszczyć cele jak megatonowa bomba B83. Po wycofaniu wszystkich starszych wersji bomb B61, w amerykańskim arsenale pozostaną jeszcze bomby B61-11. Jest to wersja przenikająco-burząca, zaprojektowana do wykonywania ataków na umocnione cele znajdujące się pod powierzchnią ziemi. Pentagon jednakże nie planuje ich modernizacji, dlatego w połowie lat 30. XXI wieku zostaną one ostatecznie wycofane z użycia.

Montaż elementów bomby B61-12 wykonywany za pomocą systemu ATLAS w laboratorium NNSA w Kansas City. Fot. NNSA

Pierwsze próbne rzuty inercyjnych bomb B61-12 miały miejsce w 2015 r. Kolejny test przeprowadzono w sierpniu 2017 r. 29 czerwca 2018 r. na poligonie Tonopah Test Range w Nawadzie zrealizowano dwa tzw. nieatomowe testy kwalifikacyjne produktu. Bomby zrzucane były przez myśliwce F-16 oraz samoloty myśliwsko-bombowe F-15E. Ogółem do października 2018 r. przeprowadzono 31 próbnych zrzutów bomb wyposażonych w system ogonowy TKA. Wszystkie uzyskały wymaganą przez program celność. Rezultat ten pozwolił na rozpoczęcie pod koniec 2018 r. produkcji seryjnej systemów TKA. W marcu 2020 r. zakończono proces integracji bomby B61-12 z samolotami F-15E, a w lipcu 2020 r. z bombowcami strategicznymi B-2A.

Podczas testu w czerwcu 2020 r. samolot F-15E zrzucił z wysokości 7620 m nieuzbrojony egzemplarz bomby B61-12 w jej finalnej, produkcyjnej konfiguracji. Po 55-sekundowym locie bomba precyzyjnie trafiła w wyznaczony cel. Testy z udziałem myśliwców F-35A rozpoczęły się w połowie 2019 r. Podczas jednego z ostatnich testów, który miał miejsce 25 sierpnia 2021 r., F-35A zrzucił nieuzbrojoną bombę z wysokości 3200 m lecąc z prędkością naddźwiękową. Bomba po 42-sekudowym locie trafiła w wyznaczony cel. Test ten zakończył proces integracji B61-12 z F-35A. Pojedynczy F-35A będzie mógł przenosić do dwóch bomb B61-12 – po jednej w każdej komorze kadłubowej. Do przenoszenia B61-12 zostaną przystosowane również samoloty myśliwskie F-16C/D oraz myśliwce bazowania pokładowego F/A-18E/F Super Hornet. Według NNSA produkcja wielkoseryjna bomb B61-12 ma rozpocząć się w maju 2022 r. Jej zakończenie przewidywane jest w 2026 r.