Samolot C-130H Hercules nr 91-9141 jest najnowszy z piątki maszyn tego typu, które trafić mają do Polski w ramach procedury Ramp to Ramp. Obecnie przechodzi przygotowania do przekazania nowemu użytkownikowi w zakładach OGMA w Portugalii, dokąd trafił w maju br.
Międzyrządowa umowa dotycząca przejęcia pięciu samolotów Lockheed Martin C-130H Hercules pochodzących z nadwyżek sprzętowych US Air Force została podpisana 12 kwietnia 2021 r. W związku z tym, że ich przekazanie zrealizowane miało być w formie grantu, w ramach programu pomocowego Excess Defense Articles (EDA), strona polska ponieść miała jedynie koszt częściowego doposażenia i przygotowania samolotów do przelotu ze Stanów Zjednoczonych do Polski. Dlatego wartość umowy wyniosła 14,3 mln USD, przy cenie mającego podlegać przekazaniu sprzętu szacowanej na 60 mln USD.
Polska miała zapłacić za rozkonserwowanie wybranych egzemplarzy i ich przebazowanie do kraju, gdzie w Wojskowych Zakładach Lotniczych Nr 2 S.A. miały przejść proces okresowych przeglądów strukturalnych PDM (Programmed Depot Maintenance), a także wymiany powłok malarskich. Wówczas poinformowano, że w ramach selekcji wybrano samoloty wyprodukowane w 1985 r., które nosiły amerykańskie rejestracje wojskowe: 85-0035, 85-0036, 85-0037, 85-0038 i 85-0039. Ich eksploatacja w Stanach Zjednoczonych została zakończona w 2017 r.
W wyniku zmian w zapisach umowy, Polska nie przejmie pięciu C-130H pochodzących ze składu AMARG, ale tylko dwa. W zamian otrzyma trzy nowsze C-130H, które jeszcze niedawno były wykorzystywane operacyjnie przez jednostki Gwardii Narodowej.
Wówczas wszystkie trafiły na składowisko AMARG (309th Aerospace Maintenance and Regeneration Group) w bazie Davis-Monthan w Tucson w stanie Arizona. Wszystkie były eksploatowane przez 357th Airlift Squadron, którego macierzystą bazą jest Maxwell w stanie Alabama. Co ciekawe, jest to jednostka rezerwowa (Air Force Reserve Command), co mogło sugerować stosunkowo niewielki stopień zużycia wytypowanych maszyn. Pomimo tego C-130H tej jednostki brały udział w działaniach bojowych na Bliskim Wschodzie w latach 90., a także wspierały operacje na obszarze byłej Jugosławii.
Od początku zakładano, że proces przywrócenia ich sprawności będzie realizowany siłami Wojskowych Zakładów Lotniczych Nr 2 S.A. w Bydgoszczy. Było to związane z tym, że amerykańskie centra obsługi samolotów rodziny C-130 są zajęte zleceniami amerykańskiego lotnictwa, a w innych państwach zlokalizowanych jest za mało wyspecjalizowanych firm świadczących tego typu usługi, które też są obciążone. Na korzyść bydgoskich zakładów przemawiał także fakt, że ich personel zdobył już kilkuletnie doświadczenie w realizacji prac związanych z utrzymaniem w sprawności pięciu Herculesów wersji E, które od 2009 r. do dziś stanowią wyposażenie 33. Bazy Lotnictwa Transportowego z Powidza.
Ostatecznie bydgoska firma podpisała w czerwcu 2022 r. umowę z kutnowskim Wydziałem Techniki Lotniczej 3. Regionalnej Bazy Logistycznej z Krakowa, dotyczącą wykonania okresowych przeglądów strukturalnych PDM i usług dodatkowych przy dwóch pierwszych C-130H. Taka informacja została przekazana, w odpowiedzi na pytania zadane przez wyżej podpisanego, przez rzecznika prasowego Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych w sierpniu 2022 r.
Pierwsze dwa samoloty C-130H trafiły ostatecznie do Bydgoszczy – 15 lipca 2022 r. (dawny 85-0035, który z dużą dozą prawdopodobieństwa otrzyma polską rejestrację 1509) i 18 października 2022 r. (dawny 85-0036, który będzie prawdopodobnie nosił rejestrację 1510). Obydwie maszyny są obecnie obsługiwane w WZL Nr 2 S.A. i pierwsza z nich ma trafić do 33. BLT do kwietnia 2024 r. Razem z nimi będzie eksploatowany, także remontowany w Bydgoszczy, pierwszy polski C-130E (1501), który przechodzi obecnie drugi PDM w kraju.
W październiku 2022 r. brakowało informacji odnośnie procesu rozkonserwowania kolejnych trzech C-130H dla Polski. O ile resort obrony, zgodnie z obecną praktyką, ograniczył informowanie opinii publicznej o realizowanych przedsięwzięciach modernizacyjnych do minimum, tak składowisko AMARG ma swoją lokalną rzeszę fanów, którzy regularnie donoszą o zmianach w statusie poszczególnych statków powietrznych.
Na początku listopada 2022 r. autor skierował do Agencji Uzbrojenia pytanie w sprawie postępów prac przy k
olejnych trzech C-130H dla Polski i 18 listopada uzyskał odpowiedź w następującym brzmieniu: Zgodnie z ustaleniami ze stroną amerykańską dokonanymi w sierpniu br. pozostałe trzy samoloty C-130H Hercules zostaną pozyskane w ramach programu Ramp to Ramp, zamiast programu Excess Defense Article, co zapewni nie tylko ich szybsze wdrożenie do eksploatacji w Siłach Zbrojnych RP, ale będą to również maszyny młodsze o dwa-cztery lata od wcześniej zaproponowanych.
Procedura R2R (Ramp to Ramp) dotyczy przekazania w pełni sprawnego statku powietrznego wraz z jego wyposażeniem kluczowym partnerom na świecie. Pierwszy raz Amerykanie zastosowali ją w kwietniu 2021 r. Do końca 2021 r. w ten sposób przekazano sojusznikom osiem samolotów C-130 spośród ok. 30 planowanych w najbliższych latach.
Kolejne tygodnie ciszy medialnej dotyczącej nowych nabytków 33. BLT spowodowało skierowanie, w połowie sierpnia br., kolejnej serii pytań do Agencji Uzbrojenia. Udzielone odpowiedzi mogą zaskakiwać. 24 sierpnia udało się uzyskać amerykańskie numery rejestracyjne pozostałych trzech maszyn, a także miejsce realizacji ich przeglądów PDM. Są one prowadzone za granicą (sic!).
Zgodnie z przekazanymi informacjami, Polska faktycznie przejmie od Stanów Zjednoczonych trzy nowsze C-130H. Będą to egzemplarze noszące amerykańskie rejestracje: 89-1182, 89-1185 i 91-9141. Pierwsze dwa, pomimo oznaczenia „89”, zostały zbudowane i dostarczone US Air Force w 1990 r. W lipcu 2021 r. trafiły do 154th Training Squadron Gwardii Narodowej stanu Arkansas. Ich macierzystym lotniskiem była baza Little Rock. Z kolei 91-9141, według dostępnych danych, został dostarczony pierwszemu użytkownikowi w 1991 r.
Obok informacji o zmianie egzemplarzy dla Polski, które najprawdopodobniej otrzymają rejestracje: 1511, 1512 i 1513, drugą – zaskakującą – jest to, że ich przeglądy strukturalne PDM są już prowadzone w… Portugalii. Jak czytamy w odpowiedzi na pytania: Samoloty 89-1182 i 89-1185 przechodzą obecnie przegląd strukturalny PDM (Program Depot Maintenance) w zakładach OGMA w Portugalii w ramach grantu NV-D-GAA przyznanego Polsce przez USA. Ostateczny termin dostarczenia tych samolotów do kraju uzależniony jest od zakończenia PDM. Wykonawca PDM przewiduje, że przeglądy powinny zakończyć się w drugiej połowie 2024 roku i samoloty bezpośrednio z OGMA zostaną wówczas dostarczone do Polski.
Samolot o numerze 91-9141 od maja br. również znajduje się w zakładach OGMA w Portugalii, gdzie aktualnie przechodzi naprawy przygotowujące samolot do eksploatacji w Siłach Zbrojnych RP, a przewidywany termin dostarczenia samolotu do kraju to listopad br.
Zobacz więcej materiałów w pełnym wydaniu artykułu w wersji elektronicznej >>
Pełna wersja artykułu
