Pierwszy grecki Rafale o numerze 401 – maszyna w wersji dwumiejscowej DG – w locie nad morzem.

Grecja jako pierwszy kraj europejski, nie licząc oczywiście lotnictwa francuskiego, stała się w 2021 r. użytkownikiem wielozadaniowych samolotów bojowych Dassault Aviation Rafale. Wkrótce jej śladem podąży Chorwacja. Dobra passa Francuzów na Bałkanach trwa nadal, ponieważ – idąc za przykładem Egiptu i Kataru – greckie Polemikí Aeroporía zadeklarowało chęć zakupu drugiej transzy Rafale.

We wrześniu 2020 r. władze Republiki Greckiej oficjalnie ogłosiły zamiar zakupu 18 wielozadaniowych samolotów bojowych Dassault Aviation Rafale, w tym 12 używanych egzemplarzy, w ramach szeroko zakrojonego programu modernizacji lotnictwa wojskowego. Wcześniej, w grudniu 2019 r., zawarto umowę z administracją Stanów Zjednoczonych o modernizacji do 2027 r. 84 samolotów Lockheed Martin F-16C/D Block 52+ i Block 52+ Advanced do standardu F-16V. W planach jest także zamówienie w Stanach Zjednoczonych 18–24 maszyn nowej generacji Lockheed Martin F-35A. Grecką tradycją jest jednak dywersyfikacja dostawców uzbrojenia i sprzętu wojskowego, dlatego w latach 80., równolegle z zakupem F-16C/D, zamówiono we Francji 40 samolotów Dassault Mirage 2000 (36 EG i 4 BG). Z kolei na początku nowego stulecia dokupiono 15 fabrycznie nowych Mirage 2000-5 Mk2 (10 EG i pięć BG) i zmodernizowano 10 samolotów EG do analogicznego standardu. Obecnie maszyny pierwszej partii, dostarczone pod koniec lat 80., wymagają pilnej wymiany, stąd decyzja o zakupie Rafale.

Ta sama maszyna przed uroczystością formalnego przekazania Polemikí Aeroporía 21 lipca br.

Ważny w całym przedsięwzięciu był czynnik czasu, stąd Grecy, podobnie jak wcześniej Egipcjanie, zdecydowali się na zakup maszyn używanych i fabrycznie nowych. Pierwsze samoloty miały w związku z tym zostać przejęte ze stanu Armée de l’air et de l’espace (AAE) już w kilka miesięcy po podpisaniu umowy dostawy. Francuzi podeszli do potrzeb strony greckiej z pełnym zrozumieniem, choć oznaczało to czasowe osłabienie potencjału AAE, ale należy pamiętać o znaczeniu kontraktu dla całego programu Rafale, a także dla polityki władz Francji związanej z basenem Morza Śródziemnego. Grecja bowiem, jako pierwsze państwo członkowskie NATO poza Francją, podjęło decyzję o wyposażeniu swojego lotnictwa w najnowszą konstrukcję Dassault Aviation, a to jest nie tylko dużym sukcesem marketingowym, ale otwiera też nowe możliwości w sferze interoperacyjności z Siłami Zbrojnymi Republiki Francuskiej.

Pierwszy grecki kontrakt na dostawę Rafale

Umowa na zakup 18 maszyn Rafale została podpisana 25 stycznia 2021 r. w Atenach, a w uroczystości wzięła udział, zaproszona przez ministra obrony Republiki Greckiej Nikolaosa Panajotopulosa, minister sił zbrojnych Republiki Francuskiej Florence Parly. Na pakiet umów o łącznej wartości 2,3 mld EUR składają się trzy kontrakty. Pierwszy, dotyczący przekazania z zasobów AAE 12 używanych samolotów Rafale w najnowszym obecnie wariancie – standard F3-R i wyprodukowania przez Dassault Aviation (DA) sześciu fabrycznie nowych. Drugi, związany z zakupem uzbrojenia do samolotów w grupie MBDA, w tym: pocisków manewrujących SCALP-EG, pocisków „powietrze–woda” AM39 Exocet, pocisków rakietowych „powietrze–powietrze” bliskiego zasięgu MICA, a także „powietrze–powietrze” dalekiego zasięgu Meteor i trzeci (DA oraz AAE), dotyczący usług wsparcia eksploatacji w okresie 4,5 roku od dostawy i szkolenia, w tym dostarczenia symulatora (szerzej w WiT 2/2021).

Według oficjalnych informacji przekazanych przez greckie władze, samoloty wejdą do wyposażenia 114. Skrzydła Bojowego, bazującego na lotnisku Tanagra, a konkretnie jego 332. eskadry, obecnie eksploatującej maszyny Mirage 2000 BGM/EGM3. W kontrakcie zapisano, że pierwsze maszyny zostaną dostarczone jeszcze w 2021 r., co zostało zrealizowane zgodnie z harmonogramem.
Pierwsze zdjęcie greckiego Rafale w wersji dwumiejscowej DG o numerze 401 (eksfrancuski 305) pojawiło się już 18 maja tego roku. Maszyna została sfotografowana w czasie lotu nad bazą BA125 Istres-le-Tubé. W niedługim czasie pojawiły się zdjęcia kołujących i startujących Rafale DG 401 oraz 402, wykonane tym razem w bazie Bordeaux-Mérignac. Ostatnio, na początku października, na pasie startowym pojawił się kolejny egzemplarz, o numerze 410, tym razem w wersji jednomiejscowej. Jednocześnie, jak podano w komunikacie Dassault Aviation opublikowanym w siedzibie firmy w Saint-Cloud 21 lipca, pierwsza grupa greckich pilotów po szkoleniu w ośrodku AAE i 50 techników została skierowana do ośrodka Centre d’Entraînement à la Conversion (CTC) Dassault Aviation w Mérignac w celu kontynuacji szkolenia.

Tego samego dnia, 21 lipca 2021 r. w Centre d’Essais en Vol Dassault Aviation w Istres odbyła się uroczystość oficjalnego przekazania Polemikí Aeroporía, prawie równo po sześciu miesiącach od dnia podpisania kontraktu, pierwszego egzemplarza – Rafale DG 401. Podobnie jak kolejnych pięć, maszyna znajdowała się wcześniej w służbie AAE i po niezbędnych pracach przygotowawczych w zakładach DA, została wytypowana do dostawy jako pierwsza. W uroczystości wzięli udział m.in.: grecki minister obrony Nikolaos Panajotopulos, szef Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Grecji gen. Konstantinos Floros, prezes i dyrektor generalny Dassault Aviaton Eric Trappier oraz szef Sztabu Sił Powietrznych i Kosmicznych Republiki Francuskiej (CEMAAE, Chef d’état-major de l’Armée de l’air et de l’espace) gen. Philippe Lavigne.

Według zapisów kontraktu, sześć pierwszych maszyn pochodzących ze stanu AAE ma zostać dostarczonych Grekom do końca 2021 r. W tej transzy przewidziano dostawę dwóch dwumiejscowych Rafale B i czterech jednomiejscowych Rafale C. Kolejna transza, której dostawa przewidziana jest na drugi kwartał 2022 r., ma objąć nowo wyprodukowane samoloty, wśród nich będą również dwa egzemplarze wersji dwumiejscowej i cztery jednomiejscowe. Przelot samolotów ostatniej partii ma odbyć się na przestrzeni 2023 r. i obejmie sześć kolejnych maszyn wcześniej będących na stanie AAE.