Średni wielozadaniowy śmigłowiec S-70i Black Hawk o dużym zapasie mocy i znacznej prędkości przelotowej jest używany w Policji do zadań kontrterrorystycznych, transportowych oraz wsparcia działań służb ratowniczych.

W dzisiejszych czasach lotnictwo jest jedną z najbardziej rozwiniętych i zaawansowanych technologicznie gałęzi przemysłu. Technologie lotnicze i kosmiczne znajdujące zastosowanie we współczesnych aparatach latających stawiają coraz wyższe wymagania przed personelem lotniczym obsługującym je, a szczególnie przed pilotem – operatorem statku powietrznego będącym ostatnim, najistotniejszym elementem w procesie przygotowania i realizacji operacji powietrznych. Latanie jest trudnym, złożonym zadaniem wymagającym od pilotów dużego zasobu wiedzy ogólnotechnicznej i specjalistycznej oraz szerokiego wachlarza umiejętności stosownie do rodzaju statku powietrznego i zadań na nim realizowanych. Powoduje to, że szczególną wagę przywiązuje się obecnie do rozwoju technik stosowanych w szkoleniu lotniczym i doskonaleniu zawodowym pilotów oraz narzędzi wspomagających.

Policja eksploatuje obecnie trzy wielozadaniowe śmigłowce transportowe S-70i Black Hawk, dostarczone w latach 2018-2019. Kolejne dwa egzemplarze zostały zamówione w ubiegłym roku, a ich wprowadzenie do eksploatacji jest planowane w latach 2023-2024. Różnorodność wykonywanych zadań z wykorzystaniem S-70i Black Hawk wymaga od policyjnych pilotów i crew chiefów wyjątkowych umiejętności i profesjonalnego działania w różnych akcjach często o najwyższym stopniu ryzyka, a tym samym ciągłego doskonalenia. Nie jest ono możliwe bez zastosowania symulatorów.

Celem głównym Projektu „Symulator śmigłowca dla Lotnictwa Policyjnego” jest budowa symulatora wielozadaniowego śmigłowca transportowego S-70i Black Hawk klasy FFS (Full Flight Simulator) ze stanowiskiem desantowym. Projekt realizowany jest przez konsorcjum naukowe w składzie: Wyższa Szkoła Policji (Szczytno) – lider, Akademia Sztuki Wojennej (Warszawa) i ETC-PZL Aerospace Industries Sp. z o.o (Warszawa). Termin realizacji: 25 listopada 2019 r. – 24 listopada 2023 r. Wartość policyjnego projektu wynosi 50 068 639 zł, z czego 99,97 proc. stanowi dofinansowanie z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR).

W odpowiedzi na pytanie dotyczące Projektu „Symulator śmigłowca dla Lotnictwa Policyjnego”, a skierowane do Głównego Sztabu Policji, Rzecznik Prasowy Komendanta Głównego Policji, insp. Mariusz Ciarka, stwierdził:
Celem głównym Projektu „Symulator śmigłowca dla Lotnictwa Policyjnego” jest poprawa bezpieczeństwa Polski i naszych obywateli poprzez budowę symulatora wielozadaniowego śmigłowca transportowego S-70i Black Hawk klasy FFS (Full Flight Simulator) ze stanowiskiem desantowym. W skład tworzonego systemu symulacyjnego wejdą: stanowisko treningowe pilota, kabina śmigłowca opracowywana we współpracy z PZL Mielec, stanowisko operatora ładunku oraz stanowisko treningowe dla policjantów ćwiczących desant wykorzystujące oryginalną kabinę.

Kabina załogi śmigłowca S-70i Black Hawk będzie posiadała wszystkie urządzenia i oprogramowanie konieczne do odwzorowania statku powietrznego w operacjach naziemnych i powietrznych. System wizualizacji umożliwi widok z kabiny załogi, a wraz z układem ruchu o 6 stopniach swobody i bazą danych terenu 3D Polski wykonaną techniką fotogrametrii zapewni pilotom rzeczywiste wrażenia ruchu śmigłowca. W przypadku stanowiska operatora ładunku i stanowiska treningowego dla policjantów ćwiczących desant powstaje replika kabiny ładunkowej śmigłowca z układem podnoszenia kabiny, układem symulacji opływu powietrza i układem prezentacji sytuacji zewnętrznej z wykorzystaniem gogli XR.

Jedyny symulator śmigłowca S-70i Black Hawk o podobnej funkcjonalności do tworzonego systemu zlokalizowany jest w ośrodku szkoleniowym firmy Flight Safety International na Florydzie w Stanach Zjednoczonych. Korzysta z niego m.in. polska Policja. System projektowany w Polsce posiadał będzie dodatkowo moduł treningu operatora ładunku oraz moduł desantowania funkcjonujące w ramach jednej platformy. Spowoduje to, że trenować będzie mogła cała załoga jednocześnie. Symulator S-70i Black Hawk ma zostać umieszczony w budynku, który ma powstać na terenie lotniska Warszawa-Babice, gdzie znajduje się centralna baza Lotnictwa Policji. Jego budowa jest w toku i ma on zostać ukończony we wrześniu bieżącego roku.

Odpowiadając na pytanie: przed jakim wyzwaniem stanęła spółka ETC-PZL Aerospace Industries przystępując do prac nad symulatorem S-70i Black Hawk, Pełnomocnik Zarządu ds. projektów badawczo-rozwojowych, Janusz Gajda, powiedział:
Jest to prawdopodobnie najbardziej wymagający i interesujący symulator, którego realizacji podjęła się spółka ETC-PZL Aerospace Industries w swojej ponad 30-letniej historii, mając świadomość, że żadna inna firma w kraju nie była w stanie podjąć się zrealizowania samodzielnie tego zadania.

Dysponując wieloletnim doświadczeniem w dziedzinie projektowania i budowy symulatorów lotniczych, specyficznych układów wizualizacji, a także układów ruchu symulujących wrażenie ruchu śmigłowcem mogliśmy podjąć się opracowania systemu szkoleniowego dla załóg i zespołów wykorzystujących śmigłowiec S-70i Black Hawk w realizacji codziennych zadań.

Należy podkreślić, że chociaż w Europie funkcjonuje kilka rozwiązań stanowiących odpowiedniki niektórych opracowywanych zespołów symulatora, to jednakże całość opracowywanego systemu (zawierającego kilka podsystemów, które współpracują ze sobą w czasie rzeczywistym we wspólnej wirtualnej przestrzeni 3D: kokpit śmigłowca, symulator naprowadzania, symulator operatora ładunku, kabina dla zespołu operatorów BOA) stanowi z pewnością unikatowe rozwiązanie w skali europejskiej, a najprawdopodobniej również w skali światowej.

W trakcie opracowywania tego systemu szkoleniowego zespół ETC-PZL stanął przed dużym wyzwaniem. Nie dość, że wykonanie każdego z poszczególnych zespołów systemu stanowiło poważne wyzwanie technologiczne (np. symulator śmigłowca S-70i Black Hawk – ma spełniać międzynarodowe wymagania EASA dla tzw. Full Flight Simulator, czy też zastosowanie gogli AR dla operatora ładunku i crew-chiefa), to jednocześnie wszystkie te „topowe” systemy muszą współpracować ze sobą.

Ważne też jest, że należało sięgnąć do najnowszych rozwiązań z wielu dziedzin, np. symulator lotu – ma być wykonany zgodnie ze wspomnianymi wymaganiami EASA, czy też symulator operatora ładunku – wymaga wykonania dedykowanego symulatora wyciągarki z symulacją sił na linie podczas wykonywanej operacji, a jednocześnie zapewnieniem pełnego zobrazowania operatorowi/crew-chiefowi dookólnego widoku za pomocą gogli rozszerzonej rzeczywistości (tzw. AR) i tzw. green/blue box, znanego świetnie z technologii produkcji filmowej.

Natomiast w odpowiedzi na pytanie: co jest w symulatorze S-70i Black Hawk najciekawsze z punktu widzenia użytkownika, Prezes Zarządu, Dyrektor Generalny ETC-PZL Aerospace Industries Sp. z o.o., dr inż. Robert Boroch, stwierdził:
Opracowywany system szkoleniowy umożliwia nie tylko niezależne, zaawansowane szkolenie różnych zespołów wykorzystujących śmigłowiec S-70i Black Hawk do powierzonych zadań (załoga śmigłowca, zespół operatorów BOA, crew-chief lub operator ładunku), ale przede wszystkim trening i szkolenie współpracy pomiędzy tymi zespołami/funkcjonariuszami. Dzięki zastosowaniu bazy danych terenu całej Polski, z podwyższoną dokładnością wybranych uprzednio, krytycznych obszarów, będzie możliwe szkolenie np. w zakresie operacji antyterrorystycznych na terenie Warszawy, działań ratowniczych w Tatrach, czy też działań z podwieszonym ładunkiem/operatorami na przewyższeniu rzędu 60 m.

Czytaj pełną wersję artykułu