14 i 15 listopada na terenie Ośrodka Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych w Orzyszu odbyła się prezentacja prototypu Nowego Bojowego Pływającego Wozu Piechoty Borsuk, który w lipcu formalnie rozpoczął badania kwalifikacyjne.

Badania realizowane będą zarówno na terenie Wojskowego Instytutu Techniki Pancernej i Samochodowej (WITPiS), jak i na wojskowych poligonach. Obecnie realizowany jest pierwszy etap badań kwalifikacyjnych, który powinien zostać zrealizowany najpóźniej do połowy 2023 r. Obejmuje on m.in. testy poznawcze w Ośrodku Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych (OSPWL) w Orzyszu, w których biorą udział żołnierze 16. Dywizji Zmechanizowanej, ta zaś będzie pierwszym odbiorcą tych wozów w Siłach Zbrojnych RP. Ich celem jest zapoznanie przyszłych użytkowników z pojazdem pod kątem jego funkcjonalności oraz możliwości terenowych i ogniowych, a także specyfiką wykorzystania nowego systemu uzbrojenia w działaniach pododdziałów zmechanizowanych. Żołnierze mają zgłaszać swoje uwagi i spostrzeżenia w zakresie potrzeby wprowadzenia ewentualnych zmian podnoszących funkcjonalności wozu.

Prezentacja Borsuka w Orzyszu związana była z realizacją pierwszego etapu jego badań kwalifikacyjnych, formalnie rozpoczętych latem tego roku. Fot. Andrzej Kiński

Pierwszy etap badań kwalifikacyjnych ma także zweryfikować zdolności Nowego Bojowego Pływającego Wozu Piechoty (NBPWP) Borsuk w obszarze dzielności terenowej i pokonywania głębokich przeszkód wodnych, możliwości ogniowych oraz odporności balistycznej i przeciwminowej. Natomiast etap drugi, który stanowić ma element badań uzupełniających, będzie wiązał się ze sprawdzeniami systemów teleinformatycznych pojazdu.

Zadania wozu prowadzone są przez Grupę Testującą specjalistów z WITPiS, pod nadzorem Komisji Badań Kwalifikacyjnych, w skład której wchodzą przedstawiciele: Agencji Uzbrojenia, Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych, Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych, Departamentu Innowacji Ministerstwa Obrony Narodowej, 15. Brygady Zmechanizowanej, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz Huty Stalowa Wola S.A.

Resort obrony narodowej deklaruje, że NBPWP Borsuk jest odpowiedzią na obecne oraz przyszłe potrzeby Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych Wojsk Lądowych, a w przyszłości będzie dominującym wozem bojowym w swej kategorii w Siłach Zbrojnych RP. Wraz z rozwojem struktur i liczebności wojska, niezależnie od ewentualnego wdrożenia ciężkich bojowych wozów piechoty wyłącznie na potrzeby 18. Dywizji Zmechanizowanej, docelowe potrzeby w zakresie dostaw NBPWP Borsuk znacząco przekraczają 1000 wozów, a sam proces wymiany generacyjnej bojowych wozów piechoty BWP-1, wprowadzonych do uzbrojenia Wojska Polskiego u schyłku lat 60., będzie wymagał intensyfikacji mocy produkcyjnych wykonawcy, celem jak najpilniejszego wzmocnienia potencjału obronnego Sił Zbrojnych RP. Jak zadeklarował wicepremier i minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak, podpisania umowy ramowej na dostawy Borsuków pomiędzy Hutą Stalowa Wola a Agencją Uzbrojenia należy spodziewać się jeszcze w przyszłym roku, być może jeszcze przed formalnym zakończeniem procesu badań kwalifikacyjnych.

W testach biorą udział także żołnierze 15. Giżyckiej Brygady Zmechanizowanej, którzy zostali zobowiązani do podzielenia się z przedstawicielami Grupy Testującej swoimi uwagami na temat zastosowanych w pojeździe rozwiązań konstrukcyjnych, jego funkcjonalności i ergonomii. Fot. Andrzej Kiński

W poniedziałek 14 listopada na Strzelnicy Czołgowej i Wozów Bojowych Wierzbiny OSWPL w Orzyszu wicepremier i minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak, członek zarządu PGZ S.A. Marcin Wierzchowski, prezes zarządu Huty Stalowa Wola S.A. Jan Szwedo, dowódca 16. Dywizji Zmechanizowanej gen. bryg. Wojciech Ziółkowski, dowódca 15. Giżyckiej Brygady Zmechanizowanej gen. bryg. Piotr Fajkowski i szef Agencji Uzbrojenia gen. bryg. Artur Kuptel, a także żołnierze US Army z Batalionowej Grupy Bojowej NATO, mieli okazję obserwować strzelania z 30 mm armaty i 7,62 mm karabinu maszynowego Borsuka do celów stacjonarnych i ruchomych, także podczas jazdy – z włączonymi układami stabilizacji oraz układem automatycznego śledzenia celów.

Na razie w badaniach bierze udział wóz prototypowy, ale w przyszłym roku dołączą do niego cztery kolejne wozy, które trafią do pododdziału zmechanizowanego jednej z jednostek Wojsk Lądowych w celu przeprowadzenia testów operacyjnych. Fot. Andrzej Kiński

Borsuk to nowoczesny sprzęt produkowany przez polski przemysł, z czego jesteśmy dumni. Zakładam, że w przyszłym roku, po zakończeniu testów, podpiszemy umowę ramową z Hutą Stalowa Wola – powiedział wicepremier Błaszczak. Nadmienił, że potrzeby Wojska Polskiego w tym obszarze są bardzo duże – Znacząco przekraczają 1000 sztuk. A więc to będzie jeden z większych kontraktów, jakie zostaną zawarte z polskim przemysłem zbrojeniowym – podkreślił szef resortu obrony.

W swym wystąpieniu prezes Szwedo podkreślił, że NBPWP Borsuk został w całości opracowany i zbudowany w Polsce, przez inżynierów z Huty Stalowa Wola S.A. i firm wchodzących w skład konsorcjum realizujących projekt badawczo-rozwojowy, w ramach którego wóz bojowy powstaje. Badania elementów pojazdu, a potem jego modelu funkcjonalnego i wreszcie testy zakładowe prototypu Borsuka pozwoliły na skierowanie na badania kwalifikacyjne dojrzałej konstrukcji.

W poniedziałek 14 listopada z Borsukiem zapoznał się wicepremier i minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak. Na pokaz zaproszono także amerykańskich żołnierzy z Batalionowej Grupy Bojowej NATO, którzy także szkolą się na poligonie w Orzyszu. Jednak ich bwp M2A3 Bradley to w porównaniu z Borsukiem, nawet w prototypowej postaci, wóz z odległej przeszłości. Fot. Leszek Chemperek/CO MON

– Przeprowadzono ponad 30 wybuchów w różnych miejscach wozu, by potwierdzić spełnianie przez niego warunków technicznych. Do tego Borsuk pływa – odpowiadał na pytania o unikatowość Borsuka prezes Huty Stalowa Wola.  Dodał, że do HSW docierają już sygnały od państw sojuszniczych o zainteresowaniu Borsukiem. – Jesteśmy otwarci na współpracę, ale na razie skupiamy się na czekającym nas zamówieniu MON-u  – podkreślał Jan Szwedo. Dodał, że cała Polska Grupa Zbrojeniowa pracuje nad zwiększeniem możliwości produkcyjnych, aby szybciej realizować zamówienia dla Sił Zbrojnych RP.

Także amerykańscy żołnierze byli pod wrażeniem Borsuka, bowiem używane przez nich bojowe wozy piechoty M2A3 Bradley to przy nim pojazdy z innej epoki, szczególnie jeśli chodzi o efektywność systemów uzbrojenia czy ergonomię stanowisk załogi i żołnierzy desantu, nie mówiąc o zdolności do pływania.

We wtorek 15 listopada z NBPWP Borsuk mieli okazję zapoznać się dziennikarze, w tym reprezentujący redakcję „Wojska i Techniki” i fotoreporterzy. Poza strzelaniem do celów stacjonarnych i ruchomych z armaty oraz km, a także demonstracji możliwości systemu kierowania ogniem wieży ZSSW-30 (m.in. automatyczne śledzenie niewielkiego bezzałogowca), pojazd wykonał kilka dynamicznych przejazdów terenowych, a żołnierze z 15. BZ zademonstrowali szybkie zajmowanie miejsc w przedziale desantowym Borsuka i opuszczanie go przez hydraulicznie podnoszoną rampę.

Prezes zarządu Huty Stalowa Wola S.A. Jan Szwedo wręcza ministrowi Mariuszowi Błaszczakowi pamiątkową plakietę. Fot. Leszek Chemperek/CO MON

Przypomnijmy, że program Borsuk jest realizowany na podstawie zawartej 24 października 2014 r. umowy DOB-BiO5/001/05/2014 na wykonanie i finansowanie projektu na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa Nowy bojowy, pływający wóz piechoty z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, realizowanego w ramach konkursu projektów w zakresie badań naukowych oraz prac rozwojowych na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa nr 5/2014. Projekt wykonuje konsorcjum w składzie: Huta Stalowa Wola S.A. (lider), Ośrodek Badawczo Rozwojowy Urządzeń Mechanicznych OBRUM Sp. z o.o., Rosomak S.A., Wojskowe Zakłady Elektroniczne S.A., Wojskowe Zakłady Inżynieryjne S.A. (obecnie HSW S.A.), Wojskowe Zakłady Motoryzacyjne S.A., Akademia Sztuki Wojennej, Wojskowa Akademia Techniczna, Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej oraz Politechnika Warszawska. Budżet przedsięwzięcia określono w chwili podpisania umowy na 75 mln PLN, z czego na dofinansowanie ze strony NCBR przypaść miało 62 mln PLN. 28 kwietnia 2022 r. zawarty został aneks do umowy głównej rozszerzający zakres pracy o wykonanie czterech dodatkowych egzemplarzy prototypowych/przedseryjnych NBPWP Borsuk (wcześniej, na podstawie zasadniczej umowy powstał model podwozia, przekształcony później w demonstrator, a także prototyp pojazdu) i podwyższający jej wartość o 150,7 mln PLN (wyłącznie dofinansowanie). Ogólny koszt pracy wzrósł tym samym do 262,06 mln PLN, przy dofinansowaniu NCBR w wysokości 242,2 mln PLN. Wspomniane wozy – jeden w odmianie dowódczej i trzy w podstawowej ‒ zostaną w przyszłym roku skierowane do testów operacyjnych w wybranej jednostce wojskowej i przyczynią się do przyspieszenia procesu weryfikacji założeń konstrukcyjnych NBPWP, głównie w zakresie: ergonomii z punktu widzenia użytkownika; niezawodności w warunkach użytkowania zbliżonych do przewidywanych dla tego rodzaju sprzętu; badań funkcjonalnych w warunkach poligonowych/eksploatacji w jednostce wojskowej; uwzględnienia zaleceń i uwag z badań w produkcji przedseryjnej/seryjnej NBPWP.

Zgodnie z umową z NCBR i zapisami aneksu nr 13/2022, termin całkowitego zakończenia pracy rozwojowej określono na 23 czerwca 2024 r.

NBPWP Borsuk powstał na bazie, rozwijanej przez Hutę Stalowa Wola, uniwersalnej modułowej platformy gąsienicowej UMPG (oprócz NBPWP Borsuk na jej bazie mają powstać także wersje specjalistyczne, m.in.: wozy dowodzenia, pojazdy rozpoznawcze, zabezpieczenia technicznego itp.) i wykorzystuje zdalnie sterowany system wieżowy ZSSW-30 (zakończył on badania kwalifikacyjne 1 października ub.r., a 70 pierwszych do uzbrojenia kbwp Rosomak zamówiono 5 lipca br.. Wieża ZSSW-30 została opracowana przez Hutę Stalowa Wola S.A. wraz z WB Electronics S.A., a jej główne uzbrojenie stanowi 30 mm armata napędowa Northrop Grumman Bushmaster Mk44S, umożliwiająca prowadzenie ognia w trybie seryjnego i pojedynczego, z wykorzystaniem różnych typów amunicji, w tym z  programowalnym rozcaleniem. Uzbrojenie pomocnicze stanowi, sprzężony z armatą, 7,62 mm karabin maszynowy UKM-2000C. Dodatkowe uzbrojenie stanowi podwójna wyrzutnia przeciwpancernych pocisków kierowanych Spike-LR (planowane jest uruchomienie prac mających na celu integrację innych typów pocisków o tym samym przeznaczeniu). Wieża jest wyposażona w zaawansowany system kierowania ogniem z niezależnymi przyrządami obserwacyjno-celowniczymi dowódcy (GOD-1 Iris) i działonowego-operatora (GOC-1 Nike), dostarczonymi przez PCO S.A.

Co niezwykle istotne, NBPWP Borsuk i jego wieża ZSSW-30 są konstrukcjami powstałymi w Polsce, stąd wiedzę o jego kluczowych, często unikatowych rozwiązaniach, kontrolują krajowe placówki naukowo-badawcze oraz przemysł obronny. Fot. Andrzej Kiński

Załogę stanowi trzech żołnierzy: dowódca, działonowy-operator uzbrojenia i kierowca. Pojazd jest przeznaczony do transportu sześciu żołnierzy w rejon  walki, przy zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony, jak również do realizacji zadań związanych ze wsparciem pododdziałów piechoty przy wykorzystaniu broni pokładowej. Pojazd, przy wykorzystaniu pokładowego systemu uzbrojenia, ma możliwość zwalczania piechoty, pojazdów opancerzonych, celów powietrznych itp. w każdych warunkach atmosferycznych i o każdej porze dnia. Borsuk ma stanowić skuteczne narzędzie w zakresie współdziałania z pododdziałami czołgów rodziny K2, które wejdą do wyposażenia m.in. 16. Dywizji Zmechanizowanej. Pojazd cechuje wysoka mobilność i zdolność do pokonywania przeszkód terenowych, w tym przeszkód wodnych pływaniem, może być eksploatowany w różnych warunkach klimatycznych. Prędkość maksymalna podczas przemieszczania się po drogach utwardzanych wynosi 65 km/h, a pływania 8 km/h (trwała). Masa bojowa w wariancie podstawowym wynosi 28 ton.

Minister Błaszczak zapowiedział, że w przyszłym roku zostanie zawarta umowa ramowa na zakup ok. 1000 seryjnych Borsuków dla Sił Zbrojnych RP. Fot. Andrzej Kiński

Należy podkreślić, że bojowy wóz piechoty, jaki powstał w ramach projektu NBPWP Borsuk jest dziś na Zachodzie konstrukcją unikatową i nie ma odpowiednika wśród podobnych znajdujących się na rynku konstrukcji. Przy masie bojowej ok. 28 ton może samodzielnie pokonywać przeszkody wodne pływaniem, ma bardzo wysoką mobilność taktyczną i strategiczną, dużą siłę ognia, a także wysoki poziom odporności balistycznej oraz przeciwminowej. Nie istnieje dziś żaden inny gąsienicowy wóz bojowy, który przy poziomie ochrony balistycznej wg STANAG 4569A na poziomie 3 (okrężna)/4 (przód kadłuba i wieży) oraz przeciwminowej wg STANAG 4569B na poziomie 3a/3b, pływa z prędkością do 10 km/h

Andrzej Kiński na podstawie komunikatów Agencji Uzbrojenia i Huty Stalowa Wola S.A.