W mijającym tygodniu pojawiło się amatorskie nagranie, na którym widać, jak wystrzelony przez Ukraińców przeciwpancerny pocisk kierowany trafia rosyjski lub republikański czołg T-72B, który następnie odjeżdża z miejsca zdarzenia jakby nic. Do tej pory nie ma pewności, jakiego typu pocisk nieskutecznie użyto, choć można wskazać te najbardziej prawdopodobne.

Nie wiadomo dokładnie gdzie i kiedy wykonano nagranie. Ukształtowanie terenu wskazuje na Donbas, a nagranie pojawiło się rosyjskich kanałach telegramowych ok. 19 września. W krótkim filmiku widać, jak czołg T-72B obr. 1985 (ros. obr. jak obraziec – pol. wzór, wz.) jest trafiony przez przeciwpancerny pocisk kierowany (ppk). Jego typu nie zdołali ustalić także autorzy nagrania. Natomiast sam filmik stanowi kolejny dowód co najmniej dobrego stopnia opancerzenia i wysokiej przeżywalności czołgu T-72B (wbrew temu, co się niektórym samozwańczym „ekspertom” wydaje), którego kilka wersji i modyfikacji (z T-72B obr. 1985 będącym najstarszą z nich) stanowi najliczniejszy typ czołgu rosyjskich pododdziałów pancernych uczestniczących w specjalnej operacji wojskowej.

I zbliżenie na sam pocisk.

Stop-klatka z nagrania wideo dość wyraźnie pokazuje ogólny układ konstrukcyjny użytego pocisku rakietowego. Jest to dość niewielka rakieta z nadkalibrową częścią bojową i zespołem rozkładanych stabilizatorów przymocowanych tuż za połową długości kadłuba. Taki układ konstrukcyjny ma kilka ppk, których użycie przez Ukraińców jest potwierdzone. W grę wchodzą ppk ukraińskiej produkcji, skonstruowane w kijowskim KB Łucz – R-3 Korsar lub R-2S (względnie R-2M) Skif (ukraińska nazwa wojskowa tego systemu to Stugna-P) albo dostarczone przez NATO francuskie ppk Euromissile/MBDA MILAN. W tym ostatnim przypadku państwa NATO na pewno przysłały MILAN-y wersji F2A (zapewne także F3 i ER). Wszystkie te pociski mają tandemową kumulacyjną część bojową, na skuteczność (przebijalność pancerza) której wpływa konstrukcja ładunków kumulacyjnych, przede wszystkim ich średnica przekładająca się na średnicę wkładki kumulacyjnej. Pocisk R-3 ma średnicę 107 mm, pocisk R-2S 130 mm, R-2M 152 mm, a MILAN-y 115 mm. Z powyższego zestawienia widać, że najniższą skutecznością zapewne cechuje się R-3, a najwyższą R-2M, który przy średnicy 152 mm powinien stwarzać zagrożenie z dowolnego kierunku ostrzału dla każdego współczesnego czołgu.

Tyle teoria. Jak pokazuje praktyka, duża średnica ładunku kumulacyjnego nie jest jeszcze gwarantem sukcesu, czego dowodami były filmiki kręcone przez ugrupowania terrorystyczne działające w Syrii, wspierane i zbrojone przez Zachód. Te w zamyśle propagandowe nagrania udokumentowały przypadki trafień amerykańskimi ppk TOW-2A w wieże czołgów T-62M, w miejscach osłanianych przez wielowarstwowe opancerzenie dodatkowe, jednak bez penetracji pancerza. BGM-71E TOW-2A, wprowadzony do linii w 1987 r., to pocisk z tandemową kumulacyjną częścią bojową, której drugi ładunek ma średnicę 152 mm właśnie. W teorii TOW-2A powinien sobie radzić z dodatkowym (a następnie zasadniczym) opancerzeniem T-62M, które powstało mniej więcej w tym samym czasie, co TOW-2A, na początku lat 80. Notabene, w tym samym okresie projektowano T-72B. Niska skuteczność głowic kumulacyjnych zachodniej konstrukcji, rewelacyjnie wypadających tylko w folderach reklamowych, jest już dobrze znana. Natomiast ppk R-2M, jako spadkobierca poradzieckiej szkoły konstruowania ładunków kumulacyjnych, powinien być skuteczniejszy od zachodnich odpowiedników. Tyle tylko, że nie ma udokumentowanych dostaw ppk R-2M do SZU, w fotografiach i nagraniach z frontu przewijają się tylko ppk R-2S. Zatem niskie jest prawdopodobieństwo, że to R-2M jest na nagraniu.

Przeciwpancerne pociski kierowane KB Łucz – pierwszy od góry R-3 Korsar, tuż pod nim R-2S Skif, pierwszy od dołu R-2M. Fot. VoidWanderer/Wikimedia Commons/CC-BY-SA-4.0

Być może rzeczony T-72B zaatakowano którymś z pozostałych wymienionych typów ppk – R-3 lub MILAN-ami. Każdemu z nich brakuje parametrów, aby skutecznie zaatakować z przedniej półsfery T-72B. R-3 ze swoimi 107 mm wypada najgorzej (choć niektórzy gawędziarze-fantaści snują wizje zwalczania T-90A z przedniej półsfery takim ppk), stąd też na niego pada najwięcej podejrzeń, ale MILAN-y niewiele lepiej. Przednie pancerze współczesnych czołgów są zbyt wytrzymałe na przebicie ppk o średnicy poniżej ~130÷135 mm. Choć wyjątki się zdarzają. W czasie wojny w Jemenie Jemeńczycy trafili czołg AMX-56 Leclerc sił inwazyjnych Zjednoczonych Emiratów Arabskich w przedni pancerz kadłuba – w teorii jedną z dwóch najlepiej opancerzonych powierzchni każdego czołgu. Leclerca trafiono radzieckim ppk 9M115 Metys, przestarzałym konstrukcyjnie, o pojedynczym ładunku kumulacyjnym o średnicy 93 mm, którego skuteczność można z grubsza porównać ze skutecznością kumulacyjnego pocisku PG-7WL do rgppanc. RPG-7. Tymczasem stary Metys dał radę i przebił przedni pancerz. Na szczęście dla załogi tego czołgu penetracja nastąpiła na wysokości kadłubowego zbiornika paliwa z olejem napędowym, który wyhamował strumień kumulacyjny, zanim ten sięgnął przedziału bojowego. Skończyło się na wyciekającym na asfalt paliwie.

Przekroje ppk MILAN – MILAN 2 (F2A) z lewej i MILAN 2T. Fot. Economic Research India Pvt. Ltd.