14 grudnia Zjednoczona Korporacja Lotnicza poinformowała o prezentacji drugiego prototypu odrzutowego bezzałogowca Suchoj S-70 Ochotnik. Drugi prototyp S-70 zbudowano z tzw. płaską dyszą wylotową silnika.

Oficjalna prezentacja drugiego prototypu bezzałogowca S-70 odbyła się w miejscu jego produkcji, czyli zakładach NAZ (Nowosibirskij awiacyonnyj zawod imieni W. P. Czkałowa) w Nowosybirsku, w którym będzie umieszczona linia produkcyjna seryjnych S-70. NAZ obecnie produkuje samoloty myśliwsko-bombowe Su-34. Wytoczenie drugiego S-70 (tzw. S-70-2) z fabrycznego hangaru zorganizowano przy okazji wizyty w nowosybirskich zakładach wiceministra obrony Federacji Rosyjskiej Aleksieja Kriworuczki, któremu towarzyszył m.in. dyrektor generalny Zjednoczonej Korporacji Lotniczej (Objediniennaja awiastroitielnaja korporacyja, OAK) Jurij Slusarʹ. Suchoj S-70, postały w ramach NIR Ochotnik-B (NIR poprzedza fazę OKR; w dużym uproszczeniu NIR, czyli Nauczno-issledowatielskaja rabota, to faza analityczna, swoiste studium wykonywalności projektu, natomiast OKR, czyli Opytno-konstruktorskaja rabota, kończy się budową prototypu), to jednosilnikowy poddźwiękowy odrzutowy bezzałogowiec w układzie latającego skrzydła o obniżonej wykrywalności, przede wszystkim radiolokacyjnej. Zastosowanie tzw. płaskiej dyszy wylotowej wynika właśnie z priorytetowego traktowania tej ostatniej cechy konstrukcyjnej. Niemniej montowanie tzw. płaskich dysz odbywa się kosztem siły ciągu silnika odrzutowego. W przypadku S-70 nie ma oficjalnych danych na ten temat.

Zbliżenie na dyszę wylotową silnika drugiego prototypu S-70. Fot. ORT/Pierwyj kanał

Wiadomo natomiast, że ten docelowy silnik S-70 zaprojektowało biuro konstrukcyjne OKB Motor przy zakładach ODK-UMPO (ODK-Ufimskoje motorostroitielnoje proizwodstwiennoje objedinienije) w Ufie. Poniżej fragment programu „Wojennaja prijemka” telewizji Zwiezda, w którym pokazano stanowisko badawcze pomniejszonego modelu nowej dyszy wylotowej (w dalszej części pokazano dysze w naturalnych rozmiarach) i wywiad z Siergiejem Kuzʹminem, dyrektorem OKB Motor. Nowa dysza wylotowa jest wytwarzana w technologii przyrostowej (tzw. druk 3D). Widoczne na filmie wiązki jasnych przewodów to okablowanie czujników pomiarowych. Obrys i wyprofilowanie dyszy wylotowej dobrano nie tylko pod kątem zmniejszenia wykrywalności, ale także optymalizacji siły ciągu podczas lotu z prędkością przelotową.

Pobieżny ogląd płatowca drugiego S-70 wskazuje na szerszy zakres zmian w konstrukcji bezzałgowca. Bodaj równie dużą ciekawostką w przypadku drugiego prototypu S-70 był brak malowania płatowca, dzięki czemu łatwo można dostrzec te jego fragmenty, które wykonano z radioprzezroczystych materiałów (na zdjęciach i nagraniach wideo w szarym lub niebieskim kolorze, w zależności od jakości kamery czy aparatu), co daje wyobrażenie o rozmieszczeniu różnych rodzaju anten (stacje radiolokacyjne, stacje rozpoznania radioelektronicznego/WRE, łączności). Natomiast pozostałą większą część płatowca wykonano z kompozytów. Kriworuczko powiedział, że drugi egzemplarz S-70 jest w pełni wyposażony w systemy awioniczne i jest gotowy do rozpoczęcia badań w locie. Jeszcze w październiku tego roku główny konstruktor S-70 Siergiej Bibikow ujawnił, że S-70 wyposażono w cyfrowy system sterowania i przetwarzania danych (tzw. IUS – Informacyonno-uprawlajuszczaja sistiema) wykorzystujący algorytmy sztucznej inteligencji. IUS umożliwia co najmniej samodzielny powrót bezzałogowca na lotnisko w przypadku np. utraty łączności ze stanowiskiem kierowania i kontroli.

https://www.youtube.com/watch?v=OuGsnK7WDQc

Cytowany przez rosyjską agencję informacyjną TASS Kriworuczko powiedział, że rosyjski resort obrony chce podpisać umowę na rozpoczęcie seryjnej produkcji S-70 w przeciągu najbliższych sześciu miesięcy, innymi słowy w takim terminie chce zakończyć negocjowanie zapisów kontraktu z OAK. Jeżeli do tego dojdzie, pierwsze seryjne bezzałogowce WKS odebrałoby w 2024 roku (zapewne pod jego koniec). Kriworuczko dodał, że choć obecnie S-70 ma status maszyny eksperymentalnej, to jego badania są na tyle zaawansowane, że można planować wdrożenie S-70 do produkcji. Przy czym te deklaracje trzeba widzieć w odpowiednim kontekście. Na razie obowiązuje kontrakt rozwojowy zawarty 14 października 2011 r. przez rosyjski resort obrony ze spółką Suchoj. W jego ramach zamówiono budowę czterech prototypów (S-70-1/S-70-1B, S-70-2 – czyli dwa już zbudowane – S-70-3 i S-70-4; zapewne istnieje jeszcze tzw. S-70-0, czyli nielotny płatowiec do stanowisk prób zmęczeniowych). Zakontraktowane daty ich dostarczenia to 30 września br. (S-70-2), 30 marca 2022 (S-70-3) i 30 listopada 2022 (S-70-4) roku. Widać zatem skalę poślizgu programu, jak również to, że seryjne bezzałogowce musiałyby zacząć być dostarczane w ciągu dwóch lat od oblotu S-70-4. Przy okazji pokazu drugiego S-70 dyrektor generalny korporacji Rostiech Siergiej Czemiezow powiedział o pracach nad nowym zunifikowanym stanowiskiem kierowania i kontroli, tzw. NPU-70 (NPU – Naziemnyj punkt uprawlenija), średnich i ciężkich BSP. Jak podała agencja Interfaks-AWN, pracuje nad nim spółka Kronsztadt, specjalizująca się w konstruowaniu BSP. NPU-70 ma być kompatybilny także z BSP Orion/Inochodiec i Sirius/Inochodiec-RU, pewnie także z BSP Altius.

https://www.youtube.com/watch?v=MFBF3W53jXc

Oblot pierwszego prototypu S-70 nastąpił 3 sierpnia 2019 r. Podaje się, że maksymalna masa startowa S-70 wynosi 20 t, a prędkość lotu 1000 km/h. S-70 wyposażono w komorę uzbrojenia do przenoszenia różnych typów najnowszych rosyjskich kierowanych pocisków rakietowych i bomb o łącznej masie 2 t. Płatowiec S-70 ma 14 m długości i 17 m rozpiętości, Dla porównania myśliwiec JAS-39C Gripen ma 14,1 m długości, 8,4 m rozpiętości i maks. masę startową 14 t, a MiG-29 izd. 9-12 odpowiednio 17,32 i 11,36 m oraz 18,48 t. S-70 Ochotnik jest przeznaczony do wykonywania misji rozpoznawczo-uderzeniowych samodzielnie, współdziałając z innymi S-70 lub innymi BSP (tzw. rój), jak i razem z Su-57S (od 2019 r. trwają badania współdziałania pierwszego S-70 i prototypu T-50-3), który może sterować działaniami S-70. Nie ma informacji o docelowym promieniu działania S-70, ale w Rosji mówi się o skali taktyczno-operacyjnej.

Przyjmuje się, ze drugi prototyp S-70 powstał na podstawie badań pierwszego prototypu i reprezentuje konfigurację bliską maszynom seryjnym. Fot. OAK

Nagrania wideo:© TRK WS RF Zwiezda, ORT/Pierwyj kanał, WGTRK/Rossija 24