5 października ok godz. 18:46 czasu lokalnego, należąca do sił morskich Nowej Zelandii (Te Taua Moana o Aotearoa) jednostka pomocnicza HMNZS Manawanui (A 09) weszła na rafę koralową. Zdarzenie to miało miejsce na wysokości wioski Siumu w centralnej części wyspy Upolu w archipelagu Samoa w odległości ok. 1 Mm od brzegu.

Jednostka została zepchnięta na rafę przez silny wiatr i prąd, w czasie gdy realizowała prace pomiarowe w tym rejonie. Zdaniem świadków okręt znajdował się zdecydowanie za blisko rafy i wszedł na tzw. bommie, czyli wystającą część rafy koralowej, wyższą od otaczającej jej platformy rafy. Dowódca okrętu, którym w chwili zdarzenia była kmdr Yvonne Gray (stanowisko to objęła 9 grudnia 2022 roku), nieco ponad godzinę po wejściu na podwodną przeszkodę, o godzinie 19:52, wydała rozkaz opuszczenia okrętu. W ewakuacji całego, liczącego 75 osób, stanu osobowego brała udział policja wodna jak i służby ratownicze z Samoa. Ewakuacja prowadzona była w godzinach nocnych w wyjątkowo trudnych warunkach hydrometeorologicznych i trwała niemal 5 godzin.

Około godziny 06:40 dnia następnego zauważono gęsty czarny dym wydobywający się z pokładu opuszczonego okrętu, jednak to nie pożar lecz fale, nieustannie uderzające o burtę unieruchomionej jednostki, doprowadziły ostatecznie do jej wywrócenia się i zatonięcia. Zdaniem świadków, Manawanui pogrążył się w wodach Zatoki Siumu o godzinie 08:45. W wyniku tego zdarzenia dwie osoby zostały hospitalizowane a kolejnych 12-15 odniosło drobne obrażenia.

Ostatnie chwile Manawanui na powierzchni. Fot. NavyLookout/Platforma X (dawniej Twitter)

A 09 w swoją, jak się okazało, ostatnią misję wypłynął 28 września i zgodnie z planem potrwać miała do 1 listopada. W jej trakcie jednostka miała operować w rejonach wysp Kermadec, archipelagu Samoa, archipelagu wysp Tokelau oraz wyspy Niue. Manawanui nie został zbudowany specjalnie z myślą o siłach zbrojnych, został on bowiem odkupiony przez Ministerstwo Obrony Nowej Zelandii od norweskiej firmy Østensjø Rederi w sierpniu 2018 roku (zanim zdecydowano się na tą konkretną jednostkę sprawdzono niemal 150 innych). Wartość  umowy opiewała wówczas na kwotę ok. 103 mln USD. Jednostka, której nadano nazwę MV Edda Fonn, zbudowana została w norweskiej stoczni Myklebust Verft AS w Gursken na bazie projektu ST 253 i przekazana została armatorowi w 2003 roku. Przed przejściem do Nowej Zelandii na pokładzie przeprowadzono szereg prac adaptacyjnych, które zrealizowano w duńskiej stoczni Orskov Yard A/S w Frederikshavn. W ich trakcie okręt otrzymał nowe wyposażenie przeznaczone do: wsparcia operacji nurkowych (w tym: dzwon nurkowy typu mokrego IHC Hytech oraz komorę dekompresyjną), pojazd ROV (Saab Seaeye Cougar) a także wyposażenie hydrograficzne (m.in. echosondę wielowiązkową Kongsberg EM712 oraz echosondę jednowiązkową Kongsberg EA 440). Zmieniono także malowanie, dotychczasowe czerwono-żółte zastąpione zostało wojskową szarością. Po zakończeniu prac jednostka jeszcze pod starą nazwą wyszła w liczącą ponad 12 000 Mm podróż do nowej ojczyzny.

Oficjalnie portem macierzystym (honorowym) była miejscowość Gisborne, jednak na co dzień okręt stacjonował w głównej bazie morskiej Nowozelandzkiej marynarki Wojennej Devonport  w Auckland (znana też jako HMNZS Philomel). Banderę na pokładzie podniesiono 7 czerwca 2019 roku, a służbę operacyjną okręt rozpoczął w listopadzie tego samego roku. Jednostka przejęła nie tylko zadania ale i nazwę oraz numer taktyczny po wycofanym 23 lutego 2018 roku tendrze nurkowym. Dodatkowo nowej jednostce przydzielono także zadania hydrograficzne realizowane przez wycofany z eksploatacji 27 kwietnia 2012 roku okręcie HMNZS Resolution (A14).

Manawanui legitymował się wypornością pełną 5741 ton przy wymiarach kadłuba 84,7 (75 na LW) x 18,0 x 6,8 m. Napęd okrętu skonfigurowany był w układzie spalinowo-elektrycznym, w którym cztery agregaty prądotwórcze o mocy po 1920 kW wytwarzały energię elektryczną m.in. dla dwóch pędników azymutalnych Steerprop ST-35 (ze śrubami o średnicy 3 m). Dodatkowo na dziobie znajdowały się dwa stery strumieniowe o mocy po 1150 kW a także wysuwany z kadłuba ultra-cichy pędnik azymutalny o mocy 1350 kW. Tak skonfigurowany napęd umożliwiał osiągnięcie prędkości maksymalnej 15 węzłów i ekonomicznej 13 węzłów przy której mógł przebyć do 7000 Mm. Niemal połowę długości jednostki (41 m) zajmował pokład roboczy o powierzchni 700 m² i dopuszczalnym obciążeniu 800 ton. Na prawej burcie znajdował się żuraw o udźwigu roboczym do 100 ton. Jedną z cech charakterystycznych A 09 było lądowisko dla śmigłowca umieszczone na pokładzie dziobowym. Jego wytrzymałość dobrana została do obsługi maszyn typu Super Puma i wynosiło 10 ton.

Minister Obrony Narodowej Nowej Zelandii Judith Collins zapowiedziała powołanie komisji śledczej, która ma wyjaśnić zaistniałą sytuację w tym przede wszystkim dlaczego Manawanui znalazł się tak niebezpiecznie blisko rafy. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że A 09 był pierwszym okrętem, którym dowodziła kmdr Yvonne Gray, a która wstąpiła do Te Taua Moana o Aotearoa w 2012 roku, choć jej kariera wojskowa rozpoczęła się już w 1993 roku w szeregach Royal Navy.