21 marca około godziny 10:30, pod przerzuconym nad cieśniną Wielki Bełt, mostem Storebæltsbroen, łączącym wyspy Zelandię oraz Fionię, przepłynął zespół pływających pod banderą Rosji statków eskortowany przez fregatę Nieustraszymyj projektu 11540 Jastrieb.

Wspomniany zespół składa się z dwóch uniwersalnych jednostek, dostosowanych do transportu ładunków wielkogabarytowych, Ursa Major (IMO: 9538892, MMSI: 273396130 wymiary 142,5 x 23,2 x 7,2 m, nośność 9490 ton, łączna pojemność ładowni 4877 m²) oraz Sparta IV (IMO: 9743033, MMSI:  273413440, wymiary 120,2 x 19,8 x  5,7 m, nośność 8624 ton, możliwość transportu do 630 TEU). Właścicielem obu tych jednostek jest Oboronlogistics LLC jedyny armator, oficjalnie wyznaczony dekretem rządu Rosji, zapewniający usługi transportu techniki wojskowej i specjalistycznego wyposażenia na rzecz Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej. Co warto podkreślić firma ta, podobnie jak należące do niej jednostki, została wpisana na listę sankcji przez USA (Executive Order 14024), Wielką Brytanię, Kanadę, Australię oraz Ukrainę po tym jak aktywnie uczestniczyła w działaniach rosyjskich w 2014 i 2022 roku. Portem macierzystym obu statków jest Noworosyjsk w Kraju Krasnodarskim nad Morzem Czarnym.

Sparta IV i Ursa Major są dość dobrze znane we wschodniej części Morza Śródziemnego gdyż w ostatnich latach wykonywały one liczne rejsy pomiędzy Tartusem a Noworosyjskiem w ramach tzw. Syryjskiego Expresu. Ostatni transport na tej trasie nie został jednak zrealizowany zgodnie z oryginalnym planem. Sparta IV w dniu 26 lutego, znajdując się  na podejściu do Bosforu, została zawrócona i obrała kurs w rejon Malty gdzie oczekiwał na nią drugi z wymienionych statków Ursa Major. Tak utworzony zespół w eskorcie fregaty rakietowej Admirał Grigorowicz (494) proj. 11356R udały się w kierunku Cieśniny Gibraltarskiej. Prawdopodobnym powodem zmiany trasy Sparty było uzasadnione niebezpieczeństwo ataku ze strony ukraińskich bezzałogowych jednostek nawodnych typu kamikaze. W ostatnich miesiącach strona Ukraińska coraz sprawniej i skuteczniej wykorzystuje ten oręż zadając znaczące straty Federacji Rosyjskiej, której jednostki operują w basenie Morza Czarnego. Tylko w ciągu dwóch ostatnich  miesięcy zatopiono trzy okręty należące do trzech różnych klas w tym: kuter rakietowy Iwanowiec proj. 12411 Mołnija-1 (954 eks-R 334, https://zbiam.pl/pierwsze-tegoroczne-uderzenie-bezzalogowcow-w-rosyjski-okret), duży okręt desantowy Cezar Kunikow proj. 775/II  (158, eks-BDK 64, https://zbiam.pl/pierwsza-ropucha-zatopiona-przez-plywajace-bezzalogowce), oraz okręt patrolowy Siergiej Kotow proj. 22160 (https://zbiam.pl/ukraincy-zatopili-kolejny-rosyjski-okret-wideo).

W związku z poważnym zagrożeniem przejścia przez Morze Czarne najbliższymi bezpiecznymi rosyjskimi portami są te leżące nad Morzem Bałtyckim tj. Sankt Petersburg (dokąd skierowano Ursa Major) oraz Bałtyjsk (port docelowy dla statku Sparta IV). Cieśninę Gibraltarską zespół osiągnął 14 marca. Po wyjściu na Ocean Atlantycki, jednostki szły standardową trasą wiodącą przez Zatokę Biskajską, Kanał La Manche, Morze Północne by stanąć w dryfie na północ od półwyspu Skagen gdzie oczekiwała na nie wspomniana wcześniej fregata Nieustraszymyj (która przeszła przez Wielki Bełt w dniu 19 marca).

Statki szły w znacznym oddaleniu od siebie, dystans ten na niektórych etapach wynosił nawet 60 Mm, stąd też na miejsce zborne dotarły w różnym czasie. Pierwszy dopłynął Ursa Major 20 marca ok godziny 1200. Po czterech godzinach na miejsce dotarła Sparta IV. Po kilku godzinach spędzonych w dryfie ok. godziny 20:10 rosyjskie jednostki utworzyły szyk torowy ze statkiem Sparta IV na czele oraz fregatą 772 zamykającą zespół, obierając kurs płd. wschodni. Odległość pomiędzy jednostkami ustalono wówczas na 15 kabli a prędkość początkowo na 11 a po kilku godzinach na 13 węzłów. Około godziny 08:00 jednostki weszły na wody cieśniny Bełt Samsø by po kolejnej godzinie wejść do cieśniny Wielki Bełt. O 13:30 zespół wszedł na wody Zatoki Kilońskiej. Po niecałych dziewięciu godzinach ok. 21:10 w odległości ok. 19 Mm na północ-północny-wschód od półwyspu Arkona jednostki zmieniły szyk na czołowy obierając kurs południowo-wschodni tak by przejść torem wodnym pomiędzy Bornholmem a wybrzeżem Polski (tzw. niecka wschodniobornholmska). Powrót do poprzedniego szyku nastąpił ok. godziny 23:00. Po opłynięciu od południa Bornholmu, ok. godziny 06:00 22 marca, jednostki ponownie się rozdzieliły obierając kursy do wyznaczonych wcześniej portów, wyłączając jednocześnie nadajniki sytemu AIS na mniej więcej siedem godzin. Oba ponownie pojawiły się w systemie w okolicy 12:30. Sparta IV znajdowała się wówczas ok. 23 Mm na płn. od Rozewia poruszając się kursem 122°, podczas gdy Ursa Major „pojawił” się w odległości ok. 85 Mm na płd. zachód od Lipawy idąc kursem 053°. W chwili zakończenia tego tekstu Sparta IV znajdowała się na podejściu co Cieśniny Pilawskiej, podczas gdy Ursa Major minął łotewską miejscowości Pāvilosta. Według informacji z systemu AIS, spodziewany czas dotarcia (ETA) do miejsca przeznaczenia przypada na godzinę 16:00 23 marca.

Ursa Major w Cieśninie Bosfor. Fot. Yörük Işık/platforma X

Co warto wspomnieć Ursa Major nie posiada ładunku na pokładzie (nieznany jest stan ładowni), podczas gdy Sparta IV na pokładzie otwartym przewozi liczne kontenery zarówno TEU jak i 40 stopowe.

Podczas pokonywania Cieśnin Duńskich aż do rozdzielenia się obu statków, zespół był śledzony przez NATO-wskie okręty. Na pierwszym etapie, obejmującym Wielki Bełt, był to należący do Marinehjemmeværnet (morskiego oddziału duńskiej Gwardii Krajowej Hjemmeværnet) kuter patrolowy MHV 805 Gemini typu 800. Przechwycił on Rosjan w odległości ok. 4,5 Mm od mostu Storebæltsbroen i zakończył zadanie tuż przed opuszczeniem przez nich cieśniny, gdzie nadzór został przekazany przybyłemu z Bornholmu okrętowi patrolowemu Najaden (P 523) typu Diana. W Zatoce Kilońskiej konwoju dołączył okręt patrolowy Neustadt (BP 84) typu Postdam należący do niemieckiej Policji Federalnej (Bundespolizei). P 523 i BP 84 zajęły miejsca odpowiednio w lewej tylnej ćwiartce (ok 2 Mm od Ursa Major) oraz prawej przedniej rosyjskiego konwoju (również 2 Mm od Sparta IV). BP 84 zakończył nadzór jako pierwszy na wysokości Dziwnowa, podczas gdy P 523 odprowadził jednostki aż za wody wyłącznej strefy ekonomicznej Danii. Tam też dozór przejęła szwedzka korweta Visby (K 31) typu Visby. Wieczorem 22 marca Ursa Major otrzymał eskortę w postaci łotewskiego okrętu Virsaitis (A 53) typu Vidar.

Co ciekawe w czasie kiedy opisany zespół przemierza wody Morza Bałtyckiego, trzy inne okręty zmierzają w kierunku przeciwnym do Port Saidu (a docelowo zapewne syryjskiego Tartusu). W skład tego drugiego konwoju wchodzą dwa duże okręty desantowe w tym Aleksandr Otrakowskij (031) proj. 775 oraz Iwan Grien (010) proj. 11711 oba ze składu Floty Północnej a także zbiornikowiec Kola ze składu Floty Bałtyckiej. W chwili zdania tekstu zespół zbliżał się na wysokość Lizbony, a wejście w Cieśninę Gibraltarską spodziewane jest na godzinę 06:00 dnia 24 marca.