29 lutego w Warszawie, wiceprezes Rady Ministrów, minister obrony narodowej  Władysław Kosiniak-Kamysz podpisał międzyrządową umowę Letter of Offer and Acceptance (LOA) w ramach programu Foreign Military Sales (FMS), dotyczącą pozyskania zintegrowanego systemu dowodzenia obroną przeciwlotniczą i przeciwrakietową Integrated Air and Missile Defense Battle Command System (IBCS) w ramach drugiej fazy realizacji programu rakietowego systemu  przeciwrakietowego i przeciwlotniczego średniego zasięgu Wisła oraz programu rakietowego systemu przeciwlotniczego krótkiego zasięgu Narew. Na uroczystości obecni byli m.in.: ambasador Stanów Zjednoczonych w Rzeczypospolitej Polskiej Mark Brzeziński, sekretarz stanu w MON Paweł Bejda, szef Agencji Uzbrojenia gen. bryg. Artur Kuptel i jego zastępca gen. bryg. Michał Marciniak.

- Wielki dzień dla Polski, wielki dzień dla Stanów Zjednoczonych, wielki dzień dla NATO, wielki dzień dla naszego bezpieczeństwa. Tu i teraz podpisujemy umowę w II fazie programu Wisła na zintegrowany system dowodzenia obroną przeciwlotnicza i przeciwrakietową ‒ powiedział minister Kosiniak-Kamysz.

- Obrona naszej przestrzeni powietrznej jest sprawą kluczową dla naszego rządu, dla Ministerstwa Obrony Narodowej. Podejmujemy wszystkie wysiłki, żeby miało to miejsce tu i teraz oraz zabezpieczyć nas na przyszłość. Program Wisła i program Narew będą dzięki temu systemowi najnowocześniejsze na świecie. Będziemy drugim państwem po Stanach Zjednoczonych z tym systemem ‒ systemem dowodzenia zintegrowanym i najnowocześniejszym. To jest po to, żeby najpierw zlokalizować obiekt, później go zidentyfikować, a w finale unieszkodliwić. Obrona polskiego nieba jest dla nas sprawą nie tylko honoru, ale jest dla nas sprawą bezpieczeństwa każdego dnia, każdego z naszych rodaków ‒ dodał szef MON.

Wiceprezes Rady Ministrów, minister obrony narodowej  Władysław Kosiniak-Kamysz podpisuje umowę LOA na dostawę elementów systemu IBCS. Fot. Andrzej Kiński

Umowa została zawarta pomiędzy Ministerstwem Obrony Narodowej a administracją Stanów Zjednoczonych, a za jej realizację będzie odpowiadała korporacja Northrop Grummann, z która Departament Obrony podpisze umowę wykonawczą w imieniu polskich władz. Wartość zamówienia wynosi ok. 2,53 mld USD netto (niemal 10,1 mld PLN wg obecnego kursu), zaś czas jej realizacji to lata 2024‒2031.

Przedmiotem umowy jest pozyskanie zintegrowanego systemu dowodzenia obroną przeciwlotnicza i przeciwrakietową IBCS, w tym sprzętu dowodzenia i łączności oraz specjalistycznego oprogramowania, który został wskazany do ukompletowania sześciu baterii (12 jednostek ogniowych) zamówionych w ramach drugiej fazy programu Wisła oraz 23 baterii (46 jednostek ogniowych) systemu Narew (a także 22 baterii systemu Pilica+).

Wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz przekazuje egzemplarz umowy LOA ambasadorowi Stanów Zjednoczonych w Polsce Markowi Brzezinskiemu. Fot. Andrzej Kiński

Według komunikatu Agencji Uzbrojenia: Szczegółowy zakres kontraktu obejmuje zakup wybranych urządzeń łączności dla systemów Wisła i Narew, systemów pasywnej identyfikacji IFF, urządzeń kryptograficznych, realizacja prac nad oprogramowaniem, rozbudowę infrastruktury laboratoryjnej, integrację w ramach systemu IBCS radarów dla systemu Wisła i Narew i wyrzutni programu Narew, a także przeprowadzenie pointegracyjnych testów poligonowych obejmujących współdziałanie wszystkich elementów zestawów Narew oraz Wisła. Przedmiotowa umowa zakłada również wsparcie logistyczne, techniczne oraz zapas części zamiennych.

Przypomnijmy, że według dokumentacji opublikowanej 12 września ub.r. przez Agencję Bezpieczeństwa Współpracy Obronnej (Defense Security Cooperation Agency, DSCA), Polska zwróciła się do amerykańskiej administracji o zgodę na zakup: 93 stanowisk kierowania i dowodzenia EOC (Engagement Operation Center) oraz 175 stacji przekaźnikowych IFCN (IBCS Integrated Fire Control Network), a także urządzeń szyfrujących, oprogramowania oraz szeroko pojęte wsparcie integracji (infrastruktura laboratorium integracji systemów, narzędzia i sprzęt do przeprowadzania testów, wsparcie specjalistów US Army i Northrop Grummana, udostępnienie amerykańskiej infrastruktury i sprzętu do prowadzenia testów w locie oraz poligonów i celów do próbnych strzelań). Wówczas pakiet ten wyceniono na maksymalną kwotę 4 mld USD.

Polscy żołnierze podczas szkolenia w eksploatacji elementów systemu IBCS w centrum szkoleniowym US Army w Redstone Arsenal w Huntsville w stanie Alabama. Fot. US Army

Jak wyjaśnili przedstawiciele Agencji Uzbrojenia, faktyczny zakres zamówienia jest zbliżony do zawartego w polskim zapytaniu ofertowym Letter of Request (LoR) z 24 maja 2022 r. Koszt w porównaniu do kwoty maksymalnej udało się zredukować w trakcie finalnych negocjacji, także dzięki optymalizacji przedmiotu zamówienia i uwzględnieniu wszędzie tam, gdzie tylko było to możliwe wyposażenia oraz sprzętu, który może zostać zakupiony w polskich przedsiębiorstwach (np. kontenerów). Polska konfiguracja systemu IBCS w ramach drugiej fazy Wisły będzie różnić się od stosowanej w US Army m.in. architekturą – montażem elementów radiolinii IFCN, serwerowni S-280 oraz stanowisk dowodzenia i kierowania walką EOC (Engagement Operations Center), składających się się z trzech elementów: C-OPS (Current Operations IBCS EOC), E-OPS (Engagement Operations IBCS EOC) i F-OPS (Future Operations IBCS EOC), w kontenerach przystosowanych do przewożenia na podwoziach samochodowych Jelcz P882.57 8×8. Elementy systemu IBCS zakupione w ramach pierwszej fazy Wisły, na mocy umowy LOA z 28 marca 2018 r.:  sześć stanowisk centrum operacji bojowych w namiotach ICE (Interactive Collaborative Environment) i taka sama liczba serwerowni S-280 EOC oraz 12 stacji przekaźnikowych IFCN, zostały dostarczone (począwszy od marca ub.r.) w konfiguracji amerykańskiej i zostaną zamontowane w kontenerach w późniejszym okresie. Stosowną umowę umowa na dostawę 14 kontenerowych kabin dowodzenia ‒ sześciu kierowania walką E-OPS (Engagement Operations IBCS EOC), sześciu operacyjnych C-OPS (Current Operations IBCS EOC) i dwóch planowania operacji F-OPS (Future Operations IBCS EOC) ‒ w których docelowo zostaną umieszczone elementy systemu IBCS oraz inne urządzenia łączności i transmisji danych, podpisano 6 września 2022 r.  z konsorcjum: Wojskowe Zakłady Elektroniczne S.A. (lider), Wojskowe Zakłady Uzbrojenia S.A. i Wojskowe Zakłady Łączności nr 1 S.A. Ma ona wartość 505,8 mln PLN brutto. Obecnie trwa proces integracji dostarczonych elementów systemu IBCS i szkoleń obsług w ramach jednej z baterii systemu Wisła 37. dywizjonu rakietowego Obrony Powietrznej.

Docelowo elementy systemu IBCS zostaną zintegrowane i zamontowane w kontenerach przez polskie firmy. Na rysunku polska wersja kabiny planowania działań F-OPS. Rys. Wojskowe Zakłady Łączności nr 1 S.A.

Zawarcie umowy LOA na zakup elementów systemu IBCS poprzedziło podpisanie 20 marca umowy offsetowej z Northrop Grumman International Trading, Inc. Obejmuje ona łącznie osiem zobowiązań o sumarycznej wartości ponad 300 mln PLN Umowa offsetowa z korporacją Northrop Grumman w ramach II fazy programu Wisła (zbiam.pl).

Umowa LOA z korporacją Northrop Grumman jest ostatnią umową międzyrządową z administracją Stanów Zjednoczonych na dostawę elementów systemu Patriot/IBCS w ramach II fazy programu Wisła. Pakiet trzech pierwszych zawarto 5 września ub.r. i dotyczą one dostawy: 12 wielofunkcyjnych stacji radiolokacyjnych RTX GhostEye LTAMDS (Lower Tier Air and Missile Defense Sensor); 48 wyrzutni M903 i „niezbędnego zapasu” pocisków kierowanych Lockheed Martin PAC-3MSE. Ich dostawy mają zostać zrealizowane w latach 2026‒2029, a ich koszt wynieść ma 9,3 mld USD netto. A zatem łączny koszt uzbrojenia i sprzętu zakupionego w Stanach Zjednoczonych w ramach drugiej fazy Wisły wyniesie poniżej 11 mld USD netto (ok. 44 mld PLN), należy bowiem pamiętać, że większość elementów systemu IBCS przeznaczonych będzie do systemów Narew i Pilica+ (ich koszt można ocenić na 1,5 mld USD). Do tego należy dodać ok. 10 mld PLN, które pochłoną zakupy sprzętu i usług w polskich firmach (podwozia, stacje radiolokacyjne, sprzęt łączności, kontenery, integracja itp.).

Andrzej Kiński na podstawie komunikatów Ministerstwa Obrony Narodowej i Agencji Uzbrojenia.