19 lutego Federacja Rosyjska przeprowadziła zapowiadane od dłuższego czasu ćwiczenia wojskowe, w których przetestowała swoje strategiczne siły jądrowe, a także systemy podwójnego, bo także konwencjonalnego, bojowego zastosowania, w tym rakietowe pocisk hipersoniczne systemów Cyrkon i Kinżał.

Ćwiczenia pk. „Grom” (poprzednie odbyły się w 2019 r.) to ćwiczenia szczebla strategicznego, nazywane też nieoficjalnie ćwiczeniami rosyjskiej triady jądrowej, gdyż w ćwiczeniach biorą udział Strategiczne Siły Rakietowe (RWSN), Marynarka Wojenna (WMF) i Siły Powietrzno-Kosmiczne (WKS) – w tym Lotnictwo Dalekiego Zasięgu WWS WKS. Czyli zasadnicze rodzaje rosyjskich sił zbrojnych i wojsk mające w swym uzbrojeniu broń jądrową. Ćwiczenia „Grom-2022” zapowiedziano jeszcze 21 grudnia ub.r. podczas posiedzenia Kolegium Ministerstwa Obrony FR, które odbyło się w tzw. poszerzonym składzie i pod przewodnictwem zwierzchnika Sił Zbrojnych FR, czyli prezydenta Władimira Putina. Wówczas w swym wystąpieniu rosyjski minister obrony gen. armii Siergiej Szojgu, gdy odnosił się do planów na 2022 r., powiedział, że będą przeprowadzone ćwiczenia szczebla strategicznego „Wostok” i ćwiczenia „Grom” właśnie. Te drugie na początku roku. Co ciekawe, teraz w komunikatach rosyjskiego resortu obrony w ogóle nie pada kryptonim „Grom”. Wspominają o nim nieliczne rosyjskie media. Natomiast przeprowadzone ćwiczenia oficjalnie określa się jako „ćwiczenia sił strategicznego odstraszania”, bez kryptonimu. Notabene obecne ćwiczenia planowano przeprowadzić jesienią ub.r., jednak władze Rosji je przesunęły. W ramach ćwiczeń „Grom” zaplanowano odpalenia międzykontynentalnych pocisków balistycznych, zatem odpowiednie noty uprzedzające przekazano Stanom Zjednoczonym. Gdyż ćwiczeń z takim uzbrojeniem nie organizuje się znienacka, jak to się niektórym błędnie wydaje.

19 lutego, jeszcze przed ćwiczeniami, rosyjska agencja informacyjna TASS cytowała słowa szefa SG SZ FR gen. armii Walerija Gierasimowa, który meldował Putinowi, że ćwiczenia odbędą się w dwóch fazach. W pierwszej będzie odpalone uzbrojenie o „zwiększonym potencjale zagrożenia [jakie stwarza dla nieprzyjaciela]", a w drugiej fazie przewidziano przećwiczenie wykonania autoryzowanego przez prezydenta FR strategicznego uderzenia odwetowego. Agencja informacyjna Interfaks-AWN posłużyła się sformułowaniem, że użyte podczas ćwiczeń „Strategiczne Siły Odstraszania” (Stratiegiczeskije siły sdierżywanija) składają się ze „Strategicznych Sił Ofensywnych” (Stratiegiczeskije nastupatielnyje siły, SNS) i „Strategicznych Sił Obronnych (Stratiegiczeskije oboronitielnyje siły, SOS). SNS to przede wszystkim RWSN, a także siły o podwójnym zastosowaniu (także konwencjonalnym), czyli bombowce oraz okręty podwodne i nawodne. Natomiast SOS to siły obrony rakietowo-kosmicznej (czyli Wojska PWO/PRO i Wojska Kosmiczne).

Zatem w ćwiczenia „strategicznego odstraszania” zaangażowano siły WKS, Południowego Okręgu Wojskowego, RWSN, Floty Północnej i Floty Czarnomorskiej. Kierując się kolejnością publikacji przez rosyjski resort obrony nagrań z poligonów, przegląd użytego uzbrojenia należy zacząć od systemu 9K720 Iskander-M, który na poligonie Kapustin Jar odpalił operacyjno-taktyczny skrzydlaty pocisk manewrujący 9M728.

Z pozycji na Morzu Barentsa okręt podwodny o napędzie jądrowym K-18 Karielija proj. 667BDRM Dielfin Floty Północnej odpalił pocisk balistyczny typu R-29RMU2 Siniewa. Jego ćwiczebna część bojowa spadła na cel na poligonie Kura na Kamczatce. Notabene okręt K-18 odpalił Siniewę także podczas ćwiczeń „Grom-2019”.

Następnie pokazano odpalenie z myśliwca MiG-31I(K) hipersonicznego pocisku rakietowego 9-S-7760 systemu 9-A-7660 Kinżał. Pocisk trafił cel na poligonie Piemboj (nieopodal Workuty).

W 2021 r. gotowość operacyjną osiągnął pierwszy pułk MiG-ów-31I(K) uzbrojonych w Kinżały. Z użyciem tego pocisku podczas tych ćwiczeń wiąże się jeszcze jedna ciekawostka. Otóż przebieg ćwiczeń razem z prezydentem Putinem oglądał prezydent Aleksandr Łukaszenko, który w tym czasie był w Rosji. I w relacji medialnej pokazano infografikę, która sugerowała, że odpalono dwa Kinżały. W tym jeden w wersji przeciwokrętowej przeciwko celowi nawodnemu. W nagraniu wideo z użycia Kinżałów faktycznie widać dwa MiG-i-31I(K), każdy z Kinżałem w innej wersji – jeden pocisk ma radioprzezroczystą osłonę nosa, a drugi nie, co sugeruje wersję do atakowania celów lądowych o znanych współrzędnych.

Infografika zaprezentowana prezydentowi Putinowi i prezydentowi Łukaszence. W lewym górnym rogu widać dwa MiG-i-31I(K) i różne cele ich Kinżałów. Fot. ©Służba prasowa Prezydenta Republiki Białoruś, 2022

Z wojskowego kosmodromu Plesieck odpalono międzykontynentalny pocisk balistyczny 15P155M systemu RS-24 Jars (w materiałach MO FR określony jako Jars-S). Jego ćwiczebna część bojowa spadła na cele na poligonie Kura. Niewykluczone, że odpalenie tego pocisku wieńczyło szkolenie kolejnego pułku rakietowego RWSN przezbrojonego w Jarsy.

Bombowce strategiczne (nosiciele pocisków rakietowych) Tu-95MS odpaliły skrzydlate pociski manewrujące Ch-55SM przeciw celom ćwiczebnym – wg części doniesień i na poligonie Piemboj, i na poligonie Kura. A wg innych tylko na tym pierwszym.

W dalszej kolejności zaprezentowano serię odpaleń skrzydlatych pocisków manewrujących systemu Kalibr. Najpierw wersji Kalibr-PŁ do okrętów podwodnych. Jeden pocisk odpalił konwencjonalny okręt podwodny proj. 636.3 Warszawianka, najwyraźniej jeden z okrętów Floty Czarnomorskiej.

Po nim skrzydlaty pocisk manewrujący 3M14 systemu Kalibr-NK odpalił mały okręt rakietowy Grajworon proj. 21631 Bujan-M ze składu Floty Czarnomorskiej.

Pocisk systemu Kalibr-PŁ odpalił też okręt podwodny o napędzie jądrowym proj. 885 Jasienʹ (lub 885M Jasienʹ-M) Floty Północnej.

Rakietowe strzelanie ćwiczeń „sił strategicznego odstraszania” zakończyła fregata Admirał Fłota Sowietskogo Sojuza Gorszkow proj. 22350 Admirał Gorszkow, odpalając hipersoniczny pocisk manewrujący 3M22 Cyrkon.

W przypadku odpaleń pocisków Kinżał i Cyrkon było to pierwsze w historii użycie tych systemów jako uzbrojenia eksploatowanego liniowo. Wszystkie dotychczasowe odpalenia tych pocisków rakietowych wynikały z programu badań rozwojowych lub państwowych (samego pocisku lub integracji z nosicielem).

Całe uzbrojenie podczas ćwiczeń „sił strategicznego odstraszania” użyto w tzw. wspólnej (ujednoliconej) pętli dowodzenia. Według oficjalnego komunikatu opublikowanego po ćwiczeniach, ich wszystkie założenia zostały wypełnione, wszystkie pociski trafiły w wyznaczone cele, potwierdzając swoje charakterystyki taktyczno-techniczne.

20 lutego Ministerstwo Obrony FR poinformowało także, że tzw. ćwiczebno-treningowa sieć RWSN przeprowadziła ćwiczenia na symulatorach, które umożliwiają odwzorowanie wszelkich zadań bojowych na sprzęcie dowodzenia, którym posługują się siły RWSN podczas swych dyżurów bojowych. Symulator umożliwia także przećwiczenie wszelkich procedur obsługowych i serwisowych, symulując różne zdarzenia w czasie rzeczywistym. Wszystkie działania szkolonych są zapisywane w postaci kopii przeprowadzonej symulacji do późniejszego zastosowania jako pomocy dydaktycznej przy omawianiu działań wykonanych na symulatorze.