2 września 2015 r. z rosyjskiego kosmodromu Bajkonur została wystrzelona rakieta kosmiczna Sojuz-FG, która umieściła na orbicie załogowy statek kosmiczny Sojuz TMA-18M. Choć był to rutynowy lot do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, jednak pewien fakt przykuł uwagę szerszej publiczności. Statystyki pokazały bowiem, że właśnie w nim ludzie po raz trzechsetny osiągnęli orbitę okołoziemską. Jubileusz mogła uświetnić koncertem z orbity wspaniała brytyjska sopranistka Sarah Brightman, jednak kilka miesięcy wcześniej była zmuszona zrezygnować z przygotowań do wyprawy życia. Jak w tej zaplanowanej wiele miesięcy temu misji niemal do ostatniej chwili zmieniało się prawie wszystko, opowie niniejszy artykuł.

Załoga

Pierwsze informacje na temat możliwości udziału Sary Brightman w locie na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej pojawiły się w mediach wczesną jesienią 2012 r. po tym, jak latem pojawiła się ona w moskiewskim Instytucie Problemów Biologiczno- Medycznych (IBMP). Zajmuje się on m.in. oceną stanu zdrowia kandydatów na uczestników lotu kosmicznego (UKP), jak w Rosji ofi cjalnie nazywa się turystów. 18 lipca Brightman otrzymała decyzję Głównej Komisji Medycznej (GMK), dopuszczającą ją do szkolenia w Centrum Przygotowań Kosmonautów. Nieformalnie wiadomość ta pojawiła się w prasie już 22 sierpnia, jednak na ofi cjalne ogłoszenie porozumienia w tej sprawie musieliśmy poczekać do 10 października. Wówczas to na wspólnej konferencji prasowej Roskosmosu i fi rmy Space Adventures, która ma wyłączność na podpisywanie kontraktów z pretendentami do lotów turystycznych na ISS potwierdzono, że śpiewaczka zamierza wziąć udział w 10-dniowym locie na pokład ISS w 2015 r. Choć nie została przydzielona do żadnego z czterech planowanych na ten rok statków Sojuz, faktyczna możliwość była tylko jedna. Otóż w tym czasie rozpoczęto przygotowania do pierwszego rocznego lotu na Międzynarodową Stację Kosmiczną z udziałem dwóch astronautów. Ponieważ gwarantowany okres eksploatacji statków Sojuz TMA niewiele przekracza pół roku jasne było, że właśnie w tym terminie – czyli w połowie misji – można będzie wysłać w kosmos turystkę. Dlaczego? Bo skoro dwóch astronautów nie będzie wymienianych na nowych, to dwa miejsca w trzyosobowym Sojuzie pozostaną do obsadzenia. A zatem jasne było, że Brightman może udać się na ISS na pokładzie Sojuza TMA-18M, którego start planowany wówczas był na 30 września 2015 r. Wróćmy jednak do roku 2012. 26 listopada rosyjska Federal na Agencja Kosmiczna (FKA, Roskosmos) i amerykańska Narodowa Agencja Kosmosu i Aeronautyki (NASA) uzgodniły, że w rocznym locie udział wezmą Michaił Kornijenko i Scott Kelly, na ich dublerów zaś nominowano Siergieja Wołkowa i Jeff reya Williamsa. Ich start na pokładzie Sojuza TMA-16M miał mieć miejsce w końcu marca 2015 r.
Dublerzy (a właściwie pierwszy z nich), byli o tyle istotni, że zgodnie z rzadko zmienianymi zasadami, stanowią oni załogę podstawową, która leci mniej więcej pół roku później. A zatem można było z dużą dozą prawdopodobieństwa przypuszczać, że dowódcą Brightman będzie doświadczony, mający za sobą już dwa długotrwałe loty na pokładzie ISS Siergiej Wołkow. Pierwsze chmury nad lotem śpiewaczki pojawiły się, gdy 15 marca 2013 r. ówczesny szef FKA Władimir Popowkin oznajmił, że rosyjska i amerykańska agencje jeszcze nie ustaliły, czy ekspedycja odwiedzinowa (tak Rosjanie nazywają lot, w którym nie dochodzi do wymiany załogi, Amerykanie mówią o nim taxi fl ight) potrwa 10, czy też aż 30 dni. W tym drugim przypadku dwa dodatkowe miejsca zajęliby profesjonalni kosmonauci z Rosji bądź Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Jednak 6 maja Roskosmos potwierdził kontrakt ze Space Adventures oraz doprecyzował warunki – Brightman może zostać zatwierdzona w składzie załogi pod warunkiem przejścia kolejnej komisji medycznej GMK bezpośrednio przed rozpoczęciem przygotowań, czyli nie wcześniej, niż w połowie 2014 r. W przypadku braku akceptacji, Space Adventures powinno odpowiednio wcześniej przedstawić kandydata rezerwowego. Oznaczało to, że agencje kosmiczne porozumiały się co do 10-dniowego schematu lotu, a także, że wkrótce wyznaczyć trzeba będzie trzeciego – czy raczej, zgodnie z hierarchią – drugiego członka załogi.
Rzeczywiście, 28 sierpnia ESA ofi cjalnie przedstawiła swego astronautę, który został desygnowany do załogi. Był nim nowicjusz, Duńczyk Andreas Mogensen. A zatem około roku po pierwszych informacjach i na dwa lata przed planowanym startem, którego data, nawiasem mówiąc, została w listopadzie 2013 r. doprecyzowana na 4 października, wszystko wskazywało na to, że w kosmos uda się załoga Wołkow (dowódca), Mogensen (inżynier pokładowy) i Brightman (uczestniczka lotu kosmicznego). A jaką przewidziano rezerwę na wypadek choroby, bądź innego powodu, uniemożliwiającego lot któregoś z nich?
Początkowo dublerem dowódcy miał być Aleksiej Owczynin, jednak 27 stycznia 2014 r. Komisja Międzyresortowa (MWK) do spraw kosmonautów rekomendowała w jego miejsce Olega Skripoczkę. Dublerem inżyniera pokładowego został mianowany Francuz Thomas Pesquet, kolega Mogensena z tego samego naboru. W takich składach (na razie dwuosobowych) rozpoczęto przygotowania ogólne do lotu. A co z zastępcą Brightman?