Żelezniakow na próbach morskich. Zdjęcie okrętu idącego z dużą prędkością wykonano prawdopodobnie na mili pomiarowej. Sowieckie krążowniki projektów 26, 26bis, 68K i 68bis miały elegancką linię, przez wieżę dowodzenia kojarzoną ze stylistyką włoską.

W połowie lat 30. XX w. w ZSRS opracowano, zakrojone na szeroką skalę, plany budowy floty oceanicznej. Wśród poszczególnych klas i podklas okrętów ważnymi były krążowniki lekkie, przeznaczone do działań w przyszłych eskadrach jednostek nawodnych. W odróżnieniu od już budowanych w krajowych stoczniach, z pomocą Włochów, krążowników projektów 26 typu Kirow i 26bis typu Maksim Gor’kij, nowe miały cechować się mniej wyśrubowanymi osiągami.

W marcu 1936 r. Zarząd WMS RKKA (Wojenno-Morskije Siły Rabocze-Kriestianskoj Krasnoj Armii, dalej – ZWMS) przedstawił Radzie Komisarzy Ludowych (czyli sowieckiemu rządowi) propozycje klas (podklas) okrętów do budowy, w tym krążowników lekkich z artylerią kal. 180 mm (ulepszony proj. 26 typ Kirow). Decyzją Rady Pracy i Obrony ZSRS z 27 maja 1936 r., określono tonaż przyszłej „wielkiej floty” (8 okrętów liniowych o wyporności standardowej po 35 000 t i 12 po 26 000 t), przy czym w jej ramach zdefiniowano krążowniki ciężkie z artylerią kal. 305 mm, prawie pod każdym względem przewyższające będące w służbie pancerniki „ex-carskiego” typu Siewastopol. ZWMS i Głównemu Zarządowi Morskiego Budownictwa Okrętowego WMF (dalej – GUK) zlecono przygotowanie programu budowy tych okrętów z podziałem na lata do 1943 r., i natychmiastowe przystąpienie do projektowania jednostek liniowych oraz krążowników ciężkich i lekkich.
Uwagę zwraca ambicja bijąca z sowieckich planów. Pierwotnie ogólny tonaż wskazanych do budowy okrętów miał wynieść 1 727 000 t (!), co zdecydowanie przekraczało możliwości tamtejszego przemysłu (dla porównania, stanowiło to w przybliżeniu sumę tonaży Royal Navy i US Navy w omawianym okresie). Nie zapominajmy jednak, gdzie i w jakich okolicznościach „plany” te powstawały. Przede wszystkim mocarstwa morskie budowały ciężkie okręty artyleryjskie, a po drugie, w tamtym czasie w ZSRS przeciwstawianie się „generalnej linii” punktu widzenia było niełatwe i niebezpieczne. Poszukiwanie nowych rozwiązań nie mogło się odbywać w warunkach bezprecedensowych represji politycznych, których szczyt przypadł akurat na połowę lat 30. Od zniknięcia bez śladu w stalinowskim gułagu nikt nie był bezpieczny, włączając w to liderów floty i przemysłu. Prowadziło to do zakłóceń w procesie wytwarzania, i bez tego zapóźnionym, powodujących obniżenie jakości produkcji (wszystkie problemy zrzucano po prostu na konto „machinacji wrogów ludu”), i w konsekwencji zrywania harmonogramów dostaw okrętów oraz samych planów ich budowy.
26 czerwca 1936 r. decyzją rządu przyjęto oficjalne postanowienie o budowie „wielkiej floty morskiej i oceanicznej”, zdolnej do aktywnej walki z siłami morskimi „dowolnego z państw kapitalistycznych lub ich koalicji”. Tym samym zatwierdzono program „dużego morskiego budownictwa okrętowego”, obejmujący produkcję następujących jednostek zasadniczych klas (podklas):

• okręty liniowe typu A (35 000 t, 8 jedn. – 4 dla Floty Bałtyckiej i 4 dla Czarnomorskiej);
• okręty liniowe typu B (26 000 t, 16 jedn. – 6 dla Floty Oceanu Spokojnego, 4 dla Bałtyckiej, 4 dla Czarnomorskiej i 2 dla Północnej);
• krążowniki lekkie nowego typu (7500 t, 5 jedn. – 3 dla Floty Bałtyckiej i 2 dla Północnej);
• krążowniki lekkie typu Kirow (7300 t, 15 jedn. – 8 dla Floty Oceanu Spokojnego, 3 dla Bałtyckiej i 4 dla Czarnomorskiej).

Jednak już 17 lipca 1937 r. w Londynie podpisano anglo-sowieckie porozumienie o ograniczeniu liczebnym dla okrętów zasadniczych klas, zgodnie z którym ZSRS zobowiązał się do przestrzegania umów międzynarodowych w zakresie zbrojeń morskich i wynikających z nich limitów. Wiązała się z tym kolejna uchwała rządu podjęta w dniach 13-15 sierpnia, o „korekcie programu stoczniowego z 1936 r.”. We wrześniu tr., rządowi przedstawiono „Plan budowy okrętów bojowych dla Sił Morskich RKKA”, nadal zdominowany przez te same jednostki: 6 typu A (4 dla Floty Oceanu Spokojnego i 2 dla Północnej), 12 typu B (2 dla Floty Oceanu Spokojnego, 6 dla Bałtyckiej
i 4 dla Czarnomorskiej), 10 krążowników ciężkich i 22 lekkie (w tym typu Kirow). Planu tego oficjalnie nie zatwierdzono. Także jego realizacja stała pod znakiem zapytania, ale projektowanie okrętów, a wraz z nimi brakujących systemów uzbrojenia, trwało.
W lutym 1938 r. Główny Sztab Morski przedstawił Ludowemu Komisariatowi Przemysłu „Program budowy okrętów bojowych i pomocniczych na lata 1938- -1945”. Był on znany do wybuchu wojny z Niemcami (22 czerwca 1941 r.) jako „duży program” i obejmował: 15 okrętów liniowych typu A, 15 krążowników ciężkich, 28 lekkich (w tym 6 typu Kirow) i licznych jednostek innych klas i typów. Uwagę zwraca ograniczenie liczby okrętów liniowych przy jednoczesnym zwiększeniu jej w przypadku krążowników lekkich. 6 sierpnia 1939 r., nowy komisarz ludowy WMF, N. G. Kuzniecow, zaprezentował rządowi „Dziesięcioletni plan budowy okrętów dla WMF”, przewidujący powstanie m.in.: 15 okrętów liniowych typu A, 16 krążowników ciężkich i 32 lekkich (w tym 6 typu Kirow). Bacząc na realne możliwości przemysłu, w tym miejsca na pochylniach, podzielono go na dwie pięciolatki – 1938-1942 i 1943-1947. Pomimo faktu, że głównym celem wymienionych planów była budowa ciężkich okrętów artyleryjskich, w których lubował się osobiście tow. Stalin, krążowniki lekkie także stanowiły znaczną część planowanych jednostek i wymagały osobnej uwagi. Jeszcze we wspomnianym planie rozwoju WMS RKKA z 1936 r., uwzględniono zapotrzebowanie na nowy projekt okrętu tej klasy, przeznaczonego do działań w ramach eskadry liniowej floty.