Ostatni szwedzki krążownik – Göta Lejon w 1948 r. – krótko po wejściu do służby. Fot. Marinmuseum

Jest to historia pary udanych krążowników lekkich, zbudowanych w Szwecji w latach 1943-1947 przy wykorzystaniu gotowej artylerii głównej, której to wieże i armaty wyprodukowane przez zakłady Boforsa dla pary holenderskich krążowników lekkich typu Kijkduin zarekwirowano po zajęciu Niderlandów przez Niemców w 1940 r. Niestety, powstałe tak okręty były mało potrzebne, długo stały w stoczniach na remontach i modernizacjach, tak więc ich służba w szwedzkiej flocie nie była zbyt owocna.

We flocie szwedzkiej pierwszymi jednostkami określanymi jako krążowniki (dokładniej krążowniki torpedowe – szw. torpedkryssare) była piątka niewielkich jednostek typu Örnen, zwodowanych w latach 1896-1899. Clas Fleming, spuszczony na wodę w 1912 r., był stawiaczem min, chociaż oficjalnie zwano go krążownikiem minowym (minkryssare). Podobną rolę pełnił Älvsnabben, pochodzenia „cywilnego”, zwodowany
w 1943 r. Wcześniej, dla wzmocnienia rozpoznania na morzu w 1907 r. zwodowano jedyny szwedzki krążownik pancerny Fylgia, przy wyporności normalnej 4310 t jeden z najmniejszych okrętów tej podklasy na świecie. Dopiero w 1933 r. zszedł na wodę kolejny krążownik, Gotland. Usiłowano w nim połączyć cechy krążownika lekkiego oraz transportowca wodnosamolotów, których na swoim pokładzie miał 6 sztuk. Koncepcja okazała się jednak niezbyt udana, dlatego też w czasie wojny samoloty i katapultę startową usunięto, wzmacniając obronę plot. Od tej pory nazywano go krążownikiem obrony przeciwlotniczej (luftvärnskryssare).
W 1934 r. dowództwo floty przedstawiło parlamentowi szwedzkiemu, Riksdagowi, projekt opancerzonej jednostki o roboczej nazwie Tre Kronor. Miała ona mieć wyporność standardową 7500 t, być uzbrojona w 4 armaty kal. 283 mm oraz 12 dział uniwersalnych kal. 120 mm, i osiągać prędkość taką jak pancerniki obrony wybrzeża typu Sverige, a więc nieco ponad 20 w. Okręt miał dysponować grubym pokładem pancernym dla ochrony przed bombami lotniczymi. Propozycja ta wychodziła z założenia, że istniejący od początku lat 20. Dywizjon Pancerników typu Sverige powinien zostać uzupełniony o czwartą jednostkę podobnego typu. W tym samym czasie w lotnictwie szwedzkim wiele dyskutowano nad opracowaniem nowej taktyki oraz techniki walki dla bombowców nurkujących, a także nad ich skutecznością wobec celów morskich. Dyskusje te przerodziły się w rodzaj pojedynku pomiędzy zwolennikami bombowców nurkujących a tradycjonalistami, wierzącymi bardziej w twardość pancerza i siłę artylerii. Odzwierciedlało to tarcia wewnętrzne pomiędzy przedstawicielami różnych rodzajów sił zbrojnych, walczących o każdą koronę przeznaczaną na obronę.
W 1934 r. sytuacja na Bałtyku zaczęła ulegać zmianie. Radziecka Flota Bałtycka zmodernizowała dwa spośród swoich pancerników oraz budowała nowe krążowniki. Kriegsmarine miała już 3 okręty pancerne typu Deutschland („pancerniki kieszonkowe”) przeznaczone do działań przeciwko żegludze handlowej na oceanach. Ponadto Niemcy rozpoczęły budowę pancerników Scharnhorst i Gneisenau oraz krążownika ciężkiego
o wyporności standardowej 14 050 ts (Admiral Hipper).