We wtorek 6 marca Rada Unii Europejskiej w składzie ministrów obrony państw członkowskich formalnie zatwierdziła 17 projektów mających wzmocnić obronność UE i jej członków, jak również plan implementacji mechanizmu stałej współpracy strukturalnej (ang. Permanent Structured Cooperation, PESCO), ustanowionej na grudniowym szczycie UE. Owa „mapa drogowa” wprowadzenia PESCO w życie zapewnia strategiczne kierunki rozwoju współpracy i strukturyzuje przyszłe prace w zakresie zarządzania procesem.

Decyzją Rady UE nr 6393/18 ustanowiono formalnie 17 projektów w ramach stałej współpracy strukturalnej, co daje podstawę prawną do dalszych działań, w szczególności zaś ich implementacji i rozpoczęcia finansowania. Polska, zgodnie z zapowiedziami poprzedniego ministra obrony narodowej Antoniego Macierewicza, przystąpiła do dwóch projektów: europejskiego radia programowalnego (ESSOR) i mobilności wojsk. Stawia to nasze państwo w gronie uczestników PESCO, ale nieszczególnie aktywnych, w porównaniu do np. Włoch (udział w 15 projektach), Hiszpanii (12 projektów), Francji (8 projektów), czy nawet Słowacji (5 projektów). Trzy państwa UE – Wielka Brytania, Dania i Malta w ogóle nie biorą jednak udziału w PESCO.

Drugi dokument przyjęty przez Radę UE jest co prawda prawnie niewiążący (rekomendacja), jednak stanowi konsensus państw w zakresie implementacji procesu PESCO i tym samym będzie realizowany w nadchodzącym czasie. Jak wynika z jego treści, do czerwca b.r. planuje się przyjęcie szczegółowego planu wypełniania zobowiązań dla dwóch faz rozwoju PESCO, tj. w latach 2018-2020 i 2021-2025, jak również sprecyzowanie celów, włączając w to zobowiązania do wypełnienia do roku 2020. Rekomendacja wskazuje również, że do końca marca b.r. sekretariat PESCO przygotuje propozycję dla uczestniczących państw członkowskich odnośnie typu i zakresu informacji, które mają być zawarte w narodowych planach implementacyjnych względem stałej współpracy strukturalnej. Ponadto dokument uszczegóławia ważną kwestię raportowania ze strony wysokiego przedstawiciela UE ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z realizacji PESCO dla Rady UE oraz samego mechanizmu oceny osiągnięć i ewentualnych opóźnień.

Co ważne, rekomendacja Rady UE stanowi o przygotowaniu kolejnych projektów w ramach PESCO. Niezależnie od działań związanych z dotychczasowymi 17 projektami, do listopada 2018 r. powinno dojść do zaktualizowania ich listy o nowe inicjatywy. Chociaż trudno obecnie ocenić ile nowych projektów zostanie zaproponowanych, wydaje się, że zarówno Unia Europejska jak i jej państwa członkowskie są tym razem zdeterminowane do zwiększenia współpracy w obszarze obronności i tym samym obniżenia kosztów.

Jednocześnie warto zaznaczyć, że nie wszystkie podmioty w Brukseli są zadowolone z nowych inicjatyw obronnych UE, w tym z PESCO. Europejska Sieć Przeciwko Handlowi Bronią jest zdania, że Unia Europejska nie powinna skupiać się pomysłach związanych z obronnością, w tym finansowaniu badań i technologii w tym obszarze.

Kamil Ł. Mazurek

Więcej na temat PESCO w numerze 2/2018 miesięcznika „Wojsko i Technika”.