17 czerwca na stronie internetowej Ministerstwa Obrony Republiki Serbii pojawiła się relacja z wizyty ministra obrony Aleksandara Vulina i szefa Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Serbii gen. Milana Mojsilovića w zakładach „Zastava TERVO” w Kragujevacu. Powodem wizyty min. Vulina było zapoznanie się z najnowszym wyrobem fabryki, czyli kołowym, minoodpornym transporterem piechoty M-20, który oficjalnie jest określany angielskim akronimem MRAP (Mine-Resistant Ambush Protected). Delegacja mogła poznać szczegóły konstrukcji pojazdu i obejrzała krótki pokaz użycia wozu.
M-20 powstał w ramach współpracy wspomnianej spółki i serbskiego producenta samochodów ciężarowych FAP Korporacija a.d. Priboj (w mieście Priboj). FAP to akronim od Fabrika automobila Priboj. Projekt M-20 przygotował Wojskowy Instytut Techniczny z Belgradu. „Zastava TERVO” odpowiada za integrację i wykonanie bryły kadłuba. Natomiast FAP jest dostawcą podwozia. W tej roli wybrano serbską ciężarówkę wojskową FAP 2228 BS/AV w układzie 6×6. FAP 2228 jest standardowym środkiem transportu w serbskim wojsku, więc wykorzystanie takiego pojazdu w konstrukcji M-20 ma szereg zalet. FAP 2228 BS/AV ma dopuszczalną masę całkowitą 18,4 t, z czego 7 t przypada na ładowność w warunkach jazdy terenowej. Pozwala to oszacować masę pancernego kadłuba M-20, pamiętając o rezerwie na desant, wyposażenie, uzbrojenie itd. Wymiary są nieznane, można je szacować (dł.×wys.×szer.) na ok. 5×2,5×1,8 m. Napęd M-20 nie zmienił się w porównaniu z FAP 2228 i tworzy go rzędowy, 6-cylidrowy silnik wysokoprężny, turbodoładowany z chłodnicą międzystopniową, Mercedes-Benz OM 906 LA, spełniający normę emisji spalin Euro 3. Pojemność skokowa silnika wynosi 6370 dm3, moc 205 kW/278 KM przy 2200 obr./min, a maksymalny moment obrotowy to 3000 Nm przy 1300 obr./min. Skrzynia biegów typu ZF 9 S 109 jest manualna, z dziewięcioma biegami do przodu i jednym wstecznym. FAP 2228 ma przekładnię różnicową z blokadami dyferencjału ZF Steyr VG 1600/396.
Zawieszenie jest zależne, oś przednia w pełni skrętna z resorami piórowymi i amortyzatorami hydraulicznymi, osie tylne z resorami piórowymi. W FAP 2228 używa się ogumienia KAMA-1260 w rozmiarze 425/85 R21, ale na zdjęciach M-20 widać na oponach logotypy firmy Continental, więc M-20 może mieć ogumienie w innym rozmiarze. FAP 2228 rozwija prędkość maksymalną 95 km/h, więc prędkość M-20 jest zapewne zbliżona. Zasięg drogowy pozostaje nieznany.
M-20 ma praktycznie zaprojektowaną bryłę nadwozia ze wspólną przestrzenią kabiny załogi i desantu. Producent podaje, że załoga M-20 liczy trzy, a desant dziewięć osób. Składane siedziska są podwieszone do stropu w celu ograniczenia skutków eksplozji wybuchu miny przeciwpancernej pod kadłubem. Wygląd wnętrza sugeruje, że stałym członkiem załogi jest strzelec, obsadzający półotwarte obrotowe stanowisko ogniowe z 12,7 mm wkm NSW. Serbska zbrojeniówka ma w ofercie kilka identycznie uzbrojonych stanowisk zdalnie sterowanych, jednak zastosowanie w M-20 stanowiska załogowego wynika z koncepcji M-20 jako wozu możliwie taniego. Do wnętrza pojazdu prowadzą cztery boczne drzwi, pierwsza para dla dwóch członków załogi, pozostałe dla żołnierzy jadących z tyłu, do tego para tylnych, otwieranych na boki. W tylnej części stropu są dwa podłużne prostokątne włazy, otwierane na burty. Kadłub M-20 wyposażono w szereg okien ze szkła pancernego wg podobnej koncepcji, jak w transporterach serii Lazar. M-20 ma też otwory strzelnicze (żołnierze siedzą plecami do burt, więc korzystanie z nich jest możliwe tylko na postoju). W każdej burcie pojazdu są cztery, w tylnych drzwiach po jednym, po dwa są też w każdym z włazów. Otwory strzeleckie są obecnie démodé w wozach opancerzonych, ale w przypadku formacji bezpieczeństwa publicznego są chętnie wykorzystywane przez funkcjonariuszy. Przykładami mogą być ciężarowe Urale-4320 w opancerzonych wersjach Zwiezda-W czy Fiederał-M lub najnowsze Urale-432009/Urale-WW wykorzystywane przez Rosgwardię w akcjach przeciw islamistom na Kaukazie. Stopnia ochrony wnętrza M-20 nie podano. Poinformowano jedynie, że jest dostępny dodatkowy pancerz modułowy, który podnosi poziom ochrony balistycznej. Konstrukcja M-20 wskazuje, że jego pancerz chroni całkowicie przed przeciwpancerną amunicją karabinową 7,62 mm oraz odłamkami lżejszych pocisków artyleryjskich, a także przed skutkami eksplozji min przeciwpancernych typu TM-57/-62M pod kadłubem.
Podczas pokazu zasugerowano powstanie innych wariantów M-20, np. ambulansu czy pojazdu logistycznego. Koncepcyjnie M-20 ma być transporterem opancerzonym drugiego rzutu. Właśnie takim MRAP-em, którego użycie wyeliminuje transport żołnierzy ciężarówkami „pod plandeką” w strefach zagrożenia. W myśl tej koncepcji wozami pierwszego rzutu będą pojazdy BOV M16 Miloš (4×4) i transportery piechoty Lazar (8×8). Są to bardzo nowoczesne konstrukcje, w których zastosowano szereg importowanych zespołów, co może utrudniać ich eksport. Natomiast zespoły M-20 są produkowane w Serbii (co najwyżej na licencji), więc Jugoimport ma swobodę eksportu M-20. Obiektywnie patrząc, zapotrzebowanie na takie niedrogie, minoodporne pojazdy jest na świecie bardzo duże, zwłaszcza w Afryce czy w Azji, gdzie toczy się wiele regionalnych konfliktów.
M-20 to kolejny z zaprezentowanych w czerwcu w Serbii nowych czy zmodernizowanych wozów bojowych. Wcześniej min. Vulin uczestniczył w otwarciu linii produkcyjnej wozów BOV M16 w zakładach spółki „Borbeni složeni sistemi” (BSS) w Nowym Belgradzie, w poligonowym pokazie zmodernizowanego zestawu przeciwlotniczego PASARS-16 (nowy system kierowania ogniem, programowalna amunicja itd.) czy prezentacji prototypu zmodernizowanego czołgu M-84AS1.
(Adam M. Maciejewski) | Foto: Ministerstwo Obrony Republiki Serbii |
Podobne z tej kategorii:
Podobne słowa kluczowe:
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu