4 lipca w bazie lotniczej „Pukovnik-Pilot Milenko Pavlović” Sił Powietrznych Serbii w Batajnicy koło Belgradu odbyła się uroczystość oficjalnego odbioru dostarczonych z Chińskiej Republiki Ludowej bezzałogowych systemów powietrznych CH-92A. Serbia jest pierwszym znanym importerem tego systemu.

W odbiorze nowego sprzętu uczestniczył serbski prezydent Aleksandar Vučić i szef Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Serbii gen. Milan Mojsilović. Prezydent Vučić powiedział, że zakupione bezzałogowce mają promień działania przekraczający 250 km, operują na wysokości 5000 m, a ich prędkość maksymalna wynosi nieco ponad 200 km/h. Vučić ujawnił też, że wraz z bezzałogowcami Serbia kupiła 18 minibomb kierowanych FT-8C. Przy czym to dopiero początek ich zakupów w Chinach. Kilka bomb było wystawionych razem z bezzałogowcami.

W Batajnicy pokazano jeden zestaw BSP CH-92A, czyli trzy bezzałogowce (wszystkie już w docelowym kamuflażu, ale bez żadnych znaków przynależności państwowej czy innych oznaczeń, choćby eksploatacyjnych), trzy kontenery do ich transportu w stanie rozłożonym (są to też warsztaty polowe i magazyny części zamiennych do bezzałogowców) oraz kontener-kabinę składającą się z przedziału operatorskiego z konsolami dla trzech operatorów i przedziału łączności z chowaną w jej wnętrzu anteną łączności z maszynami w locie. Na zdjęciach widać, że jest to płaska antena z elektronicznie sterowanym fazowanym szykiem. Pokazane kontenery osadzono na serbskich ciężarówkach wojskowych FAP 2228 w układzie 6×6. Natomiast w jednym z upublicznionych nagrań widać w hangarze kolejną kontenerową stację kontrolną. Czyli można założyć, że Serbia kupiła dwa komplety sprzętu z trzema bezzałogowcami w każdym, gdyż w komunikacie Ministerstwa Obrony Republiki Serbii jest mowa o zakupie sześciu bezzałogowców. Zaprezentowany w sobotę komplet sprzętu dostarczyły na początku minionego tygodnia rosyjskie Iły-76.

Po raz pierwszy pisaliśmy o tym zakupie w „Wojsku i Technice” ubiegłym roku, gdy pod koniec listopada poinformowały o tym serbskie media branżowe. Według nich pojedynczy zestaw – najwyraźniej z trzema BSP – kosztuje równowartość 30 mln USD. Zakupu zapewne dokonano jeszcze pod koniec 2018 r., choć być może trochę później, gdyż w połowie 2019 r. serbski prezydent zapowiadał dostawę nowego sprzętu w ciągu sześciu miesięcy, ale to było jeszcze przed pandemią COVID-19. Serbskie media, jak i prezydent Vučić w sobotę, wspominały o chińskim transferze technologii, w tym pomocy w rozwoju serbskiego bezzałogowca Pegaz. Biorąc pod uwagę CH-92A pokazane w sobotę, jak i pełnowymiarową makietę (częściową?) serbskiego BSP Pegaz, wystawioną na wystawie Partner 2019, widać, że oba aparaty mają tę samą głowicę optoelektroniczną, najwyraźniej chińskiej proweniencji. Wówczas Pegaz miał także podwieszone chińskie kpr FT-8D. Choć docelowo serbskie ambicje obejmują uzbrojenie Pegaza w serbskie środki bojowe, wykorzystujące rozwiązania z kierowanych pocisków rakietowych ALAS i VRVZ. Przy czym informowano, że Pegaz ma być przekonstruowany. Rozwój serbskiego BSP zaczął się jeszcze w 2010 r. , ale do tej pory nie było jego oblotu. Układ konstrukcyjny dotychczas prezentowanego Pegaza jest zbliżony do CH-92A, z tym, że serbski aparat jest ok. 20% mniejszy i lżejszy.

Powszechnie dostępne dane wskazują, że Serbia jest pierwszym eksportowym użytkownikiem BSP CH-92A. System ten powstał w chińskiej państwowej firmie, której międzynarodowa nazwa to China Aerospace Science and Technology Corporation (CASC), a dokładnie w jej pekińskim oddziale Chinese Academy of Aerospace Aerodynamics (CAAA). Prawdopodobnie partnerem umowy po chińskiej stronie jest spółka Aerospace Long-March International Trade Company (ALIT), zajmująca się eksportem chińskiej broni.

CH-92A (CH jak CaiHong, czyli tęcza) to bezzałogowiec w popularnym układzie z dwubelkowym ogonem i śmigłem pchającym. Skrzydła maszyny zaopatrzono w winglety. Pod każdym ze skrzydeł jest jedna belka do przenoszenia uzbrojenia. Głowicę optoelektroniczną umieszczono w części nosowej przed golenią stałego podwozia. Według przekazanych przez Serbię danych, maksymalna masa startowa aparatu wynosi 380 kg, z czego 75 kg przypada na ładunek użyteczny. CH-92A nie ma systemu łączności satelitarnej i jego 250-km promień działania zależy od naziemnych systemów łączności radiowej. W takim przypadku podawana odległość 250 km wydaje się zawyżona, chyba że przy uwzględnieniu użycia innego bezzałogowca jako retranslatora sygnału. Długotrwałość lotu sięga 10 godzin. Pułap maksymalny wynosi 5000 m, jednak operacyjny (patrolowy) zapewne ok. 2000 m. Prędkość przelotowa wynosi ok. 120÷160 km. Napędem jest dwucylindrowy silnik benzynowy o mocy 37,25 kW/50,31 KM.

Długość bezzałogowca przekracza 4 m, wysokość to ok. 1,6 m, a rozpiętość skrzydeł 9 m. Uzbrojeniem serbskich CH-92A będą minibomby FT-8C, których producentem jest chińska spółka China Academy of Launch Vehicle Technology (CALT). FT-8C ma masę 18 kg i zasięg szybowania od 6 do 9 km, w zależności od wysokości i prędkości lotu. FT-8C jest naprowadzana półaktywnie laserowo. CH-92A może zapewne przenosić też inne typy chińskich bomb i pocisków, które zintegrowano z innymi chińskimi bezzałogowcami. CH-92A uzupełnił w ofercie uzbrojonych bezzałogowców CASC większe CH-3, CH-4 i CH-5. Dwa ostatnie to duże maszyny klasy MALE. Dostępne dane wskazują, że bezzałogowce CASC są najczęściej eksportowanymi chińskimi BSP. Konkurować z nimi mogą tylko BSP serii Wing Loong z oferty spółki Chengdu Aircraft Industry Group (CAIG). BSP serii CH kupują państwa z Azji i Afryki, Serbia jest pierwszym odbiorcą europejskim. Bezzałogowce CH-3 i CH-4 są też od lat wykorzystywane bojowo. Pod względem zebranego bagażu operacyjnych doświadczeń ustępują tylko bezzałogowcom ze Stanów Zjednoczonych i Izraela, być może też irańskim.