W trakcie Euronaval Press Tour, w ośrodku badawczo-rozwojowym Naval Group w Ollioules, zaprezentowano francuskie dokonania i plany w zakresie nawodnych i podwodnych systemów bezzałogowych.

Obecnie realizowany jest program rMCM (replacement Mine Counter Measures, pol. wymiana systemu przeciwminowego) dotyczy modernizacji morskich sił przeciwminowych belgijskiego Marinecomponent i niderlandzkiej Koninklijke Marine, któremu na mocy bilateralnej umowy przewodzi Bruksela. W wyniku rozstrzygnięcia przetargu 15 marca 2019 roku, konsorcjum Belgium Naval & Robotics utworzone przez Naval Group i ECA Group zawarło kontrakt w Ministerstwem Obrony Belgii na 12 kompletów systemów MCM dla obu flot. Każdy składać się będzie z okrętu-matki (bazowca, określanego jako MCMPF od Mine Counter Measures Platform), transportującego kilkuwarstwowe systemy do poszukiwania, klasyfikacji, identyfikacji i niszczenia min wszelkiego rodzaju, słowem wszechstronny „zestaw narzędzi” (toolbox) MCM.

W skład toolboxu wejdą: autonomiczne pojazdy podwodne A18-M z sonarami UMISAS, wykorzystującymi interferometryczną aperturę syntetyczną (synthetic aperture sonars, InSAS), przeznaczone do wstępnego wykrywania min; zdalnie sterowane pojazdy do identyfikacji obiektów niebezpiecznych Seascan Mk 2 i ich neutralizacji K-Ster; trały wzbudnikowe (podsystem magnetyczny od OBR Centrum Techniki Morskiej S.A., zaś akustyczny od Patria Oy), kutry bezzałogowe Inspector 125, wiropłaty bezzałogowe UMS V200 Skeldar, skonteneryzowane stanowisko dowodzenia C2 z konsolami operatorskimi do planowania i kierowania misjami rMCM, systemy zarządzania walką minową UMISOFT (od ECA Group, powiązany z C2) i SMMD (od Naval Group, powiązany z okrętami), system wodowania i wybierania kutrów, system wodowania i wybierania bezzałogowców podwodnych oraz wyposażenie pomocnicze, obejmujące serwis, kontenery i pojemniki transportowe, części zamienne i narzędzia specjalistyczne.

Zadaniem bazowca MCMPF jest transport bezzałogowców w rejon akcji. Podczas testów przemysłowych przeprowadzonych w styczniu tego roku system do wodowania, wybierania i serwisowania kutrów bezzałogowych LARS (Launch and Recovery system), opracowany przez Belgium Naval & Robotics, konsorcjum celowe utworzone przez Naval Group i ECA Group, wykazał swoją niezawodność w warunkach rzeczywistych. Próby umożliwiły przetestowanie LARS do stanu morza 4/5, przy wietrze o prędkości 40 węzłów, w dzień i w nocy.

Model systemu LARS do wodowania i podnoszenia kutrów bezzałogowych Inspector 125. Fot. Tomasz Grotnik

Wodowanie i wybieranie zrobotyzowanych kutrów zapewnia podwójną korzyść, polegającą na zwiększeniu zdolności działania MCMPF wyposażonych w LARS, ale także na ochronie załóg i innych jednostek. Dzięki rozwiązaniu proponowanemu przez Belgium Naval & Robotics (wykrywanie, identyfikacja i neutralizacja min bez interwencji człowieka na miejscu) personel belgijskich i niderlandzkich siły morskich będzie mógł polegać na tych bezzałogowcach w operacjach rozminowania, pozostając w bezpiecznej odległości.

Obecnie trwa budowa pierwszych bazowców dla Marinecomponent i Koninklijke Marine.

Kolejnym programem związanym z bezzałogowcami nawodnymi jest MUSV/LUSV (Medium/Lagre Unmanned Surface Vehicle). Naval Group planuje wykorzystać do jego rozwoju katamaran opcjonalnie załogowy Sterenn Du (jęz. bretoński: czarna gwiazda). Sterenn Du wypiera 25 ton, ma długość 17 m, szerokości 7,5 m i ma konstrukcję aluminiową. Został zwodowany w Lorient w 2010 roku. Pierwotnie „Czarna Gwiazda” przeznaczona była do transportu autonomicznych bezzałogowców podwodnych (AUV), służących do poszukiwania, klasyfikacji i niszczenia min. Ten złożony system powstał w ramach projektu Espadon, będącego częścią większego programu SLAMF (Système de lutte anti-mines futur, pol. system przeciwminowy przyszłości), mającego za zadanie stworzenie przyszłościowego środka walki przeciwminowej, nie angażującego ludzi w strefie niebezpiecznej. Pierwszy SLAMF został już przekazany do eksploatacji.

Sterenn Du w oryginalnej konfiguracji opracowanej na potrzeby programu przeciwminowego w trakcie demonstracji w Breście. Fot. Tomasz Grotnik

Sterenn Du, będący własnością Dyrekcji Generalnej ds. Uzbrojenia (Direction générale pour l’armement, DGA) jest częścią partnerstwa pomiędzy Naval Group i DGA, obejmującego innowacje morskie. Naval Group prowadzi i samodzielne finansuje badania i rozwój, aby uczynić ten mini-okręt w pełni autonomicznym, dążąc do uzyskania w 2023 roku bezzałogowego systemu nawodnego, który mógłby integrować nowe technologie i testować je na morzu. Dzięki takiemu podejściu Naval Group przyspiesza swoje plany w zakresie oceanicznych USV. W tym celu Sterenn Du zostanie zmodyfikowany i odpowiednio wyposażony, zaś prace są już prowadzone w Breście. Działania związane z integracją nowych urządzeń, zapewniających autonomiczność operowania i łączność ze stanowiskiem dowodzenia C2, wykonuje Sirehna, spółka zależna Naval Group. Choć Sterenn Du to jednostka średniej klasy MUSV, zostanie użyta do rozwoju dużych LUSV, ponieważ jest dostępna niemal od ręki, co przyspieszy program i obniży jego koszty. Jest przy tym wystarczająca do przetestowania niezbędnych rozwiązań technicznych.

Wizualizacja Sterenn Du po modyfikacji do programu rozwoju dużych bezzałogowców nawodnych. Fot. Naval Group

Naval Group już w ubiegłym roku zaskoczyła innym dużym bezzałogowcem, tym razem podwodnym - XLUUV (Extra Large Unmanned Underwater Vehicle). Ma on długość 10 m, którą można zwiększyć do 25 m poprzez dodanie dodatkowych modułów z bateriami lub napędem niezależnym od powietrza atmosferycznego AIP. W obecnej konfiguracji wypiera on 10 ton. Faza rozwojowa XLUUV rozpoczęła się w 2016 roku., jego budowa ruszyła w 2018 roku, a wodowanie w tajemnicy przeprowadzono w południowej Francji w listopadzie 2020 roku.

Model dużego autonomicznego bezzałogowca podwodnego XLUUV, opracowanego przez Naval Group. Fot. Tomasz Grotnik

Demonstrator XLUUV został zaprojektowany głównie jako platforma do prowadzenia misji rozpoznawczych ISR (Intelligence, Surveillance and Reconnaissance). W tym celu wyposażono go w podnoszony maszt z głowicą optoelektroniczną i innymi czujnikami. Konstrukcja bezzałogowca zawiera też wnękę misyjną w dolnej części kadłuba. Przyszłe zadania mogą obejmować walkę przeciwminową lub zwalczanie okrętów podwodnych, ponieważ wspomniana komora może pomieścić nawet torpedę ciężką.

Innym autonomicznym bezzałogowcem podwodnym opracowanym przez Naval Group jest D-19. Bazuje on konstrukcyjnie na ciężkiej torpedzie z napędem elektrycznym F21, powstałej w ramach programu Artémis.

Pojazd podwodny D-19T z podniesionym masztem z głowicą optoelektroniczną. Fot. Tomasz Grotnik

Rodzina pojazdów D19 ma konstrukcję modułową, co oznacza, że może być łatwo dostosowana do różnych misji, które może rozpocząć w wyrzutni torped okrętu podwodnego, na okręcie nawodnym lub z brzegu. Dzięki systemowi wymiennych ładunków użytecznych D19 może spełniać misje: ISR, walki elektronicznej, poszukiwania okrętów podwodnych, szkolenia w zakresie zwalczania okrętów podwodnych, przeciwminowe czy szybkiej analizy akwenu.

Francuska marynarka wojenna zamówiła w 2021 roku wariant D-19T w wariancie do szkolenia w zakresie prowadzenia strzelania torpedowego i operatorów systemów hydrolokacyjnych w walce z okrętami podwodnymi.