2 września w stoczni Cochin Shipyard Ltd. (CSL) w Kochi w stanie Kerala, w obecności premiera Narendra Modi, odbyła się uroczystość podniesienia bandery i wejścia do służby lotniskowca Vikrant (R11), pierwszej jednostki tej klasy zbudowanej w Republice Indii.

Wydarzenie to miało bardzo uroczysty charakter i oprawę, prawie taką, jak święto narodowe. Nic dziwnego, posiadanie kolejnego lotniskowca w dodatku zbudowanego siłami własnego przemysłu, zdecydowanie zwiększy znaczenie floty tego państwa na Oceanie Indyjskim. Do tej pory ten typ lotniskowca był produkowany tylko przez kraje rozwinięte. Dzisiaj Indie, wchodząc do tej ligi, zrobiły jeszcze jeden krok w kierunku stania się krajem rozwiniętym - powiedział premier Modi.

Premier Narendra Modi na pokładzie lotniskowca podczas uroczystości podniesienia bandery. Fot. Ministerstwo Obrony Indii

Uroczystość przyjęcia do służby tego lotniskowca była również okazją do zaprezentowania nowej bandery indyjskiej marynarki wojennej. Najnowsza jej wersja została pozbawiona krzyża świętego Jerzego, który był nawiązaniem do czasów, gdy Indie wchodziły w skład Imperium Brytyjskiego. Został on zastąpiony przez godło indyjskiej marynarki wojennej. Premier Modi skomentował to następująco: 2 września 2022 r. miało miejsce kolejne wydarzenie zmieniające historię. Dzisiaj Indie zrzuciły kolejny ślad niewolnictwa. Indyjska marynarka wojenna otrzymała nową banderę, która została pozbawiona tych symboli.

Budowa przez Indie własnego lotniskowca ma już długą historię. Kraj ten w 1989 roku rozpoczął starania o zastąpienie eksbrytyjskich lotniskowców Vikrant (R 11) – pierwsza jednostka o tej nazwie wycofana w 1997 roku – i Viraat (R 22), ostatecznie wycofanego w 2017 roku, przez dwa nowe okręty określane eufemistycznie jako Air Defence Ships (ADS). W pracach projektowych nad tymi jednostkami zaangażowany był francuski koncern DCN (obecnie Naval Group). Do planowanego na 1993 r. położenia stępki lekkiego lotniskowca jednak nie doszło, ponieważ jego budowa ze względu na kryzys gospodarczy została anulowana.

Fot. Ministerstwo Obrony Indii

Do budowy okrętu tej klasy powrócono pod koniec wieku. 14 czerwca 1999 roku rząd Indii zdecydował o budowie lotniskowca typu 71 o wyporności 32 000 t. Jego projekt zakładał, że będzie to jednostka wyposażona w skocznię oraz system lin hamujących (konfiguracja STOBAR – Short Take Off But Arrested Recovery). Tym razem projektowanie realizowane było we współpracy z włoskim koncernem Fincantieri. Włosi nie tylko uczestniczyli w tych pracach, ale odpowiedzialni byli również za przygotowanie układu napędowego i jego integrację. Uroczyste cięcie pierwszych blach miało miejsce w stoczni CSL 11 kwietnia 2005 roku. Zakładano wtedy, że lotniskowiec zostanie przekazany marynarce w grudniu 2012 roku.

Szybko okazało się, że są to założenia zupełnie nierealne. Na przeszkodzie stanęło radykalne podwyższenie przez Rosję cen stali okrętowej, którą zamierzano wykorzystać do budowy jednostki. Spowodowało to konieczność uruchomienia takiej produkcji na miejscu. Podjął się tego koncern metalurgiczny SAIL (Steel Authority of India Limited), co oczywiście wymagało czasu. W sierpniu 2005 r. zmieniono oznaczenie projektu z ADS na IAC (Indigenous Aircraft Carrier), co zdecydowanie bardziej odpowiada realiom. Oficjalne położenie stępki miało miejsce 28 lutego 2009 r., zaś przewidywany termin wejścia do służby przesunięto na 2014 r.

W marcu 2011 r. pojawiły kolejne opóźnienia spowodowane przez wady głównych przekładni wyprodukowanych przez lokalną firmę Elecon Engineering. 29 grudnia 2011 r. ze względu na konieczność zwolnienia suchego doku, ważący 14 000 t kadłub okrętu został po raz pierwszy wydokowany, trafił tam ponownie w drugim półroczu 2012 r.

12 sierpnia 2013 r. w stoczni Cochin Shipyard Ltd. odbyła się uroczystość wodowania i chrztu drugiego lotniskowca noszącego nazwę Vikrant. Uroczyście zwodowany wówczas kadłub stanowił około 75% konstrukcji jednostki. Osiągnął on już wtedy planowaną długość, czyli 262 m, zamontowane na nim zostały elementy wielkogabarytowe, takie jak: turbiny gazowe, przekładnie główne i generatory elektryczne. Następnie w celu kontynuowania prac konstrukcyjnych okręt po raz trzeci trafi do suchego doku, który ostatecznie opuścił 10 czerwca 2015 r.

W październiku 2015 r. budowa kadłuba lotniskowca była ukończona w 98%. Montaż urządzeń pomocniczych, rurociągów i wałów śrubowych trwał do stycznia 2016 r. Nastąpiły jednak opóźnieniach w dostawach z Rosji elementów systemu wspomagania lądowania samolotów. 31 października 2019 r. stocznia CSL otrzymała kontrakt na realizację testów stoczniowych, prób morskich oraz wsparcia eksploatacji tej jednostki podczas prób uzbrojenia i zaokrętowanego lotnictwa już po jego dostarczeniu marynarce. W grudniu 2019 r. poinformowano, że uruchomiona została siłownia lotniskowca, zaś 30 listopada 2020 r. zakończono próby stoczniowe, torując tym samym drogę ostatniej fazy budowy lotniskowca, czyli prób morskich.

Fot. Ministerstwo Obrony Indii

Po raz pierwszy w morze Vikrant wyszedł 4 sierpnia 2021 r. Pierwsza faza prób morskich została pomyślnie zakończona cztery dni później. Drugi etap testów został przeprowadzony 24 października 2021 r., a następny między 9 a 17 stycznia 2022 r., oba zakończyły się sukcesem. 10 lipca br. pomyślnie zakończyła się ostatnia, czwarta faza prób morskich. Obejmowała ona testy większości urządzeń i systemów na pokładzie lotniskowca, w tym również części kompleksu lotniczego.

Nowy lotniskowiec został ostatecznie dostarczony indyjskiej marynarce wojennej 28 lipca 2022 r. Oczekuje się, że próby operacji lotniczych z jego pokładu zostaną zakończone do połowy 2023 r., po czym jednostka stanie się w pełni operacyjna. Co ciekawe, w marcu 2020 r. ujawniono, że bezpośrednio po wejściu do służby Vikrant bazować będzie w stoczni Larsen & Toubro w Kattupalli niedaleko Chennai. Jest to konieczne, ponieważ nowa baza morska INS Varsha w Rambilli w pobliżu Vishakhapatnam nie jest jeszcze gotowa. W związku z tym indyjska marynarka wojenna chce wydzierżawić stoczniowe nabrzeże na okres 8 lat, pomiędzy 2022 a 2030 r., w celu tymczasowego cumowania lotniskowca do czasu, gdy baza morska w Rambilli będzie dostępna.